Ekofeminist Perspektiften Paris İklim Anlaşması’nın Eleştirel Bir Değerlendirmesi

İklim değişikliği, zamanımızın en büyük küresel, ekolojik ve çevresel sorunlardan biridir. Doğanın bir parçası olan insan, iklim değişikliğinden güvenlik, ekonomik, kalkınma ve insan hakları başta olmak üzere farklı alanlarda doğrudan ve dolaylı olarak etkilenmektedir. En son olarak küresel çapta etkileri görünen COVID-19 salgını bir domino etkisi göstererek, doğa, çevre, insan ve kalkınmanın nasıl birbirleriyle karmaşık bir ilişkide olduğunu ve kalkınma modellerinin kırılganlıklarını göstermiştir. Ayrıca bu süreçte, neoliberal iklim yönetişimi de daha fazla sorgulanır olmuş, alternatif yaklaşımların görünürlüğü artmıştır. Bu bağlamda, bu çalışma iklim krizine doğa-kadın ilişkileri çerçevesinde bakmakta ve neoliberal yönetişim olarak adlandırılan küresel iklim rejimi girişimlerine Paris Anlaşması özelinde ekofeminist perspektiften eleştirel bir değerlendirme sunmaktadır. Bu doğrultuda Paris Anlaşması Wordcloud yazılımı aracılığı ile içerik analizine tabi tutulmuş ve ekofeminist perspektiften değerlendirilmiştir. Anlaşma her ne kadar iklim değişikliği konusunda uluslararası girişimler arasında en çok umut vadeden adım olarak değerlendirilse de bu çalışma, Paris Anlaşması’nın daha önceki girişimlerden önemli bir farklılığının olmadığını ileri sürmektedir. Daha önceki girişimlerde olduğu gibi, Paris Anlaşması da ataerkil kapitalizmde yapısal bir değişiklik öngörmemekte, mevcut hiyerarşik ilişkiler içerisinde büyüme odaklı kalkınma politikalarının devam etmesi amacından uzaklaşmamaktadır. Sonuç olarak Paris Anlaşması toplumsal cinsiyet eşitliği yaklaşımını küresel iklim politikalarına entegre etmede zayıf bir iyi niyet düzeyinde kalmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Ekofeminizm, İklim Değişikliği, Kadın, Çevre, Paris Anlaşması

A Critical Assessment of the Paris Climate Agreement From an Ecofeminist Perspective

Climate change is one of the biggest global, ecological, and environmental challenges of our time. As a part of the nature, human beings are directly and indirectly affected by the climate change in different areas, including security, economy, development, and human rights. Most recently, showing a domino effect, the COVID-19 pandemic, which has had global impacts, has demonstrated how nature, environment, people, and development are intricately interrelated and manifested the fragility of the development models. Furthermore, neoliberal climate governance has also become more questioned, and the visibility of alternative approaches has increased. In this context, this study considers the climate crisis within the framework of nature-women relations and presents a critical evaluation of the global climate regime initiatives, which are known as neoliberal governance, from an ecofeminist perspective with a special focus on the Paris Agreement. In this regard, a content analysis is conducted on the Paris Agreement using Word Cloud Software and analyzed from an ecofeminist perspective. Although the agreement is considered to be the most promising step among international initiatives on climate change taken so far, this study shows the Paris Agreement does not differ significantly from previous initiatives. Like previous initiatives, the Paris Agreement does not envision a structural change in patriarchal capitalism, nor does it move away from the aim of sustaining growth-oriented development policies within existing hierarchical relations. As a result, the Paris Agreement remains at a weak level of goodwill in integrating a gender equality approach into global climate policies.

Keywords:

Ecofeminism, Climate Change, Women, Environment, Paris Agreement,

PDF

___

Aslan, Özlem ve Özlem Işıl (2014), “HES Direnişindeki Karadenizli Kadın Temsilleri Üzerine Bir Deneme”, Kültür ve Siyasette Feminist Yaklaşımlar, 22: 40-48.
Bakan, Ronay ve Zeynep Kadirbeyoğlu (2020), “Küresel Sermaye, Yerel Direnişler: Ekolojik Hareketlerde Kadınların Vatandaşlık Talebi”, Emet Değirmenci (Der.), Doğa ve Kadın: Ekolojik Dönüşümde Feminist Tartışmalar (KADAV): 73-84 https://tr.boell.org/sites/default/files/2020-02/ekolojik%20dönüşümde%20feminist%20tartışmalar%20kitap.pdf (03.07.2023).
Başaran, Zerrin (2017), “A Brief Assessment on the Paris Climate Agreement and Compliance Issue”, Uluslararası İlişkiler, 14 (54): 107-125.
Berktay, Fatmagül (1996), “Ekofeminizm ya da Yüreğin İyimserliği”, İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 4: 73-76.
Berktay, Fatmagül (2020), “Kadınlar Doğaya Sahip Çıkıyor”, Emet Değirmenci (Der.), Doğa ve Kadın: Ekolojik Dönüşümde Feminist Tartışmalar (KADAV): 17-20, https://tr.boell.org/sites/default/files/2020-02/ekolojik%20dönüşümde%20feminist%20tartışmalar%20kitap.pdf (03.07.2023).
Bodansky, Daniel, Jutta Brunnée ve Lavanya Rajamani (2017), Introduction to International Climate Change Law (Oxford: Oxford University Press).
Davenport, Coral (2015), “Nations Approve Landmark Climate Accord in Paris”, https://www.nytimes.com/2015/12/13/world/europe/climate-change-accord-paris.html (04.07.2023).
Christoff, Peter (2016), “The Promissory Note: COP 21 and the Paris Climate Agreement”, Environmental Politics, 25 (5): 765-787.
Çetin, Oya Beklan (2005), “Ekofeminizm: Kadın-Doğa İlişkisi ve Ataerkillik”, Sosyoekonomi, 1: 61-76.
D’Eaubonne, Françoise (1974), Le Féminisme ou la Mort (Paris: Pierre Horay).
Değirmenci, Emet (2020), “Ekolojik Feminizm Penceresinden Büyümeme (Degrowth) Ekonomisine Bir Bakış”, Emet Değirmenci (Der.), Doğa ve Kadın: Ekolojik Dönüşümde Feminist Tartışmalar (KADAV): 29-44, https://tr.boell.org/sites/default/files/2020-02/ekolojik%20dönüşümde%20feminist%20tartışmalar%20kitap.pdf (03.07.2023).
Demir, Metin (2013), “Çevre Olarak Konumlandırılmış Kadını ve Doğayı Birlikte Düşünmek: Ekofeminizm”, Doğu Batı, 63: 10-44.
Demircan, Pınar (2020), “Nükleer Karşıtı Hareket İçinde Kadının Yeni Dünyayı İnşa Etme İmkânı”, Emet Değirmenci (Der.), Doğa ve Kadın: Ekolojik Dönüşümde Feminist Tartışmalar (KADAV): 29-44, https://tr.boell.org/sites/default/files/2020-02/ekolojik%20dönüşümde%20feminist%20tartışmalar%20kitap.pdf (03.07.2023).
Friedman, Thomas L. (2015), “Paris Climate Accord Is a Big, Big Deal”, https://www.nytimes.com/2015/12/16/opinion/paris-climate-accord-is-a-big-big-deal.html (26.06.2023).
Glazebrook, Trish (1996), “Karen Warren’s Ecofeminism”, Ethics and the Environment, 7 (2): 12-26.
Göker, Gamze (2020), “Uygarlığın Tohumu Köylü Kadının Sandığında”, Emet Değirmenci (Der.), Doğa ve Kadın: Ekolojik Dönüşümde Feminist Tartışmalar (KADAV): 99-110, https://tr.boell.org/sites/default/files/2020-02/ekolojik%20dönüşümde%20feminist%20tartışmalar%20kitap.pdf (03.07.2023).
Harvey, Fiona (2015), “Paris Climate Change Agreement: The World’s Greatest Diplomatic Success”, https://www.theguardian.com/environment/2015/dec/13/paris-climate-deal-cop-diplomacy-developing-united-nations (30.06.2023).
Heywood, Andrew (2014), Küresel Siyaset (Ankara: Adres Yayınları) (Çev. Nasuh Uslu, Haluk Özdemir).
Ikeda, Keiko (1995), “Gender Differences in Human Loss and Vulnurability in Natural Disasters: A Case Study from Bangladesh”, Indian Journal of Gender Studies, 2 (2): 171-193.
International Climate Justice Network (2002), “Bali Principles of Climate Justice”, https://www.corpwatch.org/article/bali-principles-climate-justice (05.07.2023).
IPCC (2022), “Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability. Contribution of Working Group II to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change”, https://report.ipcc.ch/ar6/wg2/IPCC_AR6_WGII_FullReport.pdf (05.07.2023).
Kaya, Hulusi Ekber (2020), “Kyoto’dan Paris’e Küresel İklim Politikaları”, Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 4 (10): 165-191.
Kızıldere, Menekşe (2020), “İklim Değişikliği ve Kadınların Adalet Mücadelesi”, Emet Değirmenci (Der.), Doğa ve Kadın: Ekolojik Dönüşümde Feminist Tartışmalar (KADAV): 17-20, https://tr.boell.org/sites/default/files/2020-02/ekolojik%20dönüşümde%20feminist%20tartışmalar%20kitap.pdf. (02.07.2023)
Lorentzen, Lois Ann ve Heather Eaton (2022), “Ecofeminism: An Overview”, https://skat.ihmc.us/rid=1174588237625_665601541_9501/ecofeminism.pdf (20.06.2023).
Okai, Asako (2022), “Women Are Hit Hardest In Disasters, So Why Are Responses Too Often Gender-blind?”, https://www.undp.org/blog/women-are-hit-hardest-disasters-so-why-are-responses-too-often-gender-blind (01.07.2023).
Özdemir, A. Deniz, Dilek Demirel Yazıcı ve M. Sait.Tahmiscioğlu (2013), BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Kapsamında Sürdürülen Müzakere Sürecinin Değerlendirilmesi, II. Türkiye İklim Değişikliği Kongresi- TİKDEK (İstanbul): 1-17.
Plumwood, Val (1986), “Ecofeminism: An Overview And Discussion of Positions and Arguments”, Australasian Journal of Philosophy, 64 (1): 120-138.
Ruether, Rosemary Radford (1975), New Woman/New Human Liberation (New York: Seabury Press).
Shiva, Vandana ve Maria Mies (2014), Ecofeminism (London: Zed books).
T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (2016), Paris Anlaşması https://iklim.gov.tr/db/turkce/dokumanlar/paris-anlasmasi-13-20220808231948.pdf (30.06.2023).
Türkeş, Murat (2008), “Küresel İklim Değişikliği Nedir? Temel Kavramlar, Nedenleri, Gözlenen ve Öngörülen Değişiklikler”, İklim Değişikliği ve Çevre, 1 (1): 26-37.
Warren, J. Karen (1987), “Feminism and Ecology: Making Connections”, Environmental Ethics, 9 (1): 3-20.
Warren, J. Karen (1997), “Taking Empirical Data Seriously: An Ecofeminist Philosophical Perspective”, Karen J. Warren (Der.), Ecofeminism: Women, Culture, Nature (Indiana: Bloomington): 3-20.
Wilson, Bethany, Carol Bardi ve Rosalie Le Grelle (2021a), “An Ecofeminist Take on The Paris Agreement- Part I”, https://degrowth.info/en/blog/an-ecofeminist-take-on-the-paris-agreement (02.07.2023).
Wilson, Bethany, Carol Bardi ve Rosalie Le Grelle (2021b), “An Ecofeminist Take on The Paris Agreement- Part II”, https://degrowth.info/en/blog/an-ecofeminist-take-on-the-paris-agreement-part-ii (02.07.2023).