Erzurum İli Çayır ve Meralarında Doğal Olarak Yetişen Bazı Baklagil ve Buğdaygil Yem Bitkilerinin Mineral Madde Kompozisyonlarının Belirlenmesi
Bu çalışma Erzurum ilinde doğal olarak yetişen bazı baklagil ve buğdaygil yem bitkilerinin mineral madde içeriklerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada, baklagil yem bitkilerinden yonca (Medicago sativa), melez yonca (Medicago varia), dağ İspanyol korungası (Hedysarum elegans), kuş fiği (Vicia cracca), tüylü fiğ (Vicia villosa), dağ fiği (Vicia alpestris), dağ üçgülü (Trifolium montanum), kafkas üçgülü (Trifolium ambiguum), üç başlı üçgül (Trifolium trichocephalum), alaca taç otu (Coronilla varia), doğu taç otu (Coronilla orientatis) ve sarı çiçekli gazal boynuzu (Lotus corniculatus); buğdaygil yem bitkilerinden ise domuz ayrığı (Dactylis glomerata), adi otlak ayrığı (Agropyron cristatum), kırmızı yumak (Festuca rubra), koyun yumağı (Festuca ovina), alaca brom (Bromus variegatus), mavi ayrık (Agropyron intermedium), çayır kelp kuyruğu (Phleum pratense), çayır salkım otu (Poa pratensis) incelenmiştir. Mevcut çalışmada elde edilen veriler SPSS 12.0 paket programında varyans analizine tabi tutulmuştur. Gruplara ait ortalamaların karşılaştırılmasında ise Duncan çoklu karşılaştırma testi kullanılmıştır. Baklagil yem bitkileri için belirlenen makro besin elementlerinden Azot (N ), Fosfor (P), Potasyum (K), Kalsiyum (Ca), Magnezyum (Mg) ve Kükürt (S) oranları sırasıyla %2,39-3,30; %1,16-1,28; %0,70-2,69; %0,56-1,61; %0,11-0,51 ve %0,16-0,27 arasında değişmiştir, Yem bitkilerinin mikro besin elementlerinden Demir (Fe) 105,9-893,7 ppm, Bakır (Cu) 2,22-12,36 ppm, Çinko (Zn) 14,11-195 ppm, Mangan (Mn) 18,18-66,58 ppm, Bor (B) 5,91-40,39 ppm arasında bulunmuştur, Buğdaygil yem bitkileri için tespit edilen makro besin elementi oranları N %1,76-2,19; P %1,10-1,19; K %1,99-3,25; Ca %0,09-1,15, Mg %0,07-0,26 ve S %0,22-0,36 arasında değişmiştir, Yem bitkilerinin mikro besin elementlerinden Fe, Cu, Zn, Mn ve B miktarları 74,90-630,6 ppm, 4-9,84 ppm, 31,49-335,6 ppm, 24,63-94,51 ppm, ve 0,35-26,64 ppm arasında tespit edilmiştir, Sonuç olarak, doğal olarak yetişen bazı baklagil ve buğdaygil yem bitkilerinin makro ve mikro mineral oranlarını belirlemek amacıyla yürütülen çalışma hem baklagil hem de buğdaygil yem bitkileri arasında makro ve mikro mineraller bakımından önemli farklılıkların olduğunu göstermiştir.
Determination of Mineral Contents of Some Legume and Cereal Forages Grown as Naturally in Pastures of Erzurum Province
This study was carried out to determine the mineral substances such as macro and micro minerals of legume and cereal forages grown as naturally in the pastures of Erzurum province. In present study, clover, (Medicago sativa), mountain hispanic sainfoin (Hedysarum elegans), bird vetch (Vicia cracca), hairy vetch (Vicia villosa), mountain vetch (Vicia alpestris), mountain clover (Trifolium montanum), caucasian clover (Trifolium ambiguum), the three-headed clover (Trifolium trichocephalum), tawny grass crown (Coronilla varia), the crown of the eastern horn of grass (Coronilla orientatis) and yellow flowers gazelle (Lotus corniculatus) from legume forages; cocksfoot (Dactylis glomerata), crested wheatgrass (Agropyron cristatum), red fescue (Festuca rubra), sheep ball (Festuca ovina), tawny bromine (Bromus variegatus), blue split (Agropyron intermedium), kelp tail grass (Phleum pratense), meadow bluegrass (Poa pratensis) from cereal forages were investigated. The obtained data were subjected to an analysis of variance by using SPSS 12.0 package program. Significant differences between means were tested by using Duncan’s Multiple Range Test. Macro minerals such as Nitrogen (N), Phosphorus (P), Potassium (K), Calcium (Ca), Magnesium (Mg) and Sulfur (S) assigned for legume forages changed between 2.39- 3.30%, 1.16-1.28%, 0.70-2.69%, 0.56-1.61%, 0.11-0.51% and 0.16-0.27%, respectively. The amounts of micro mineral like Iron (Fe), Virgin (Cu), Zinc (Zn), Manganese (Mn) and Boron (B) of legume forages were determined to be 105.9-893.7 ppm, 2.22-12.36 ppm, 14.11-195 ppm, 18.18-66.58 ppm and 5.91-40.39 ppm, respectively. Instances of macro minerals of cereal forages were found for N 1.76-of 2.19%, P 1.10-1.19%, K 1.99-3.25%, Ca 0.09-1.15%, Mg 0.07-0.26% and S 0.22-0.36% in present study. Micro minerals such as Fe, Cu, Zn, Mn and B determined for cereal forages changed between 74.90-630.6 ppm, 4-9.84 ppm, 31.49-335.6 ppm, 24.63-94.51 ppm and 0.35-26.64 ppm, respectively. In conclusion, present study carried out to determine the macro and micro mineral contents of legume and cereal forages grown as naturally showed that differences in terms of macro and micro minerals among both legume forages and cereal forages were significant.
___
- Açıkgöz, E., 2001. Yem Bitkileri. Uludağ Üniv. Güçlendirme Vakfı Yayın No:182, Bursa.
- Aksoy, A., Macit, M., Karaoğlu, M., 2000. Hayvan Besleme, Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Ofset Tesisi, Erzurum,
179-199.
- Akyıldız, A. R., Atay, D., Erdem, A.,1974. Çayır, Mer'a ve Diğer Yem Bitkilerinde Değişik şartlarda Makro ve
Mikro Elementler Üzerinde Araştırmalar, TÜBİTAK, TOAG-141, Ankara.
- Alp, M., Kahraman, R., Kocabağlı, N., Özçelik, D., Eren, M., Türkmen, İ., Yavuz, M., Dursun, Ş., 2001.
Marmara Bölgesi’ndeki Yem Bitkilerinin Mineral Madde Düzeylerinin Saptanması ve Koyunlarda
Beslenme Bozuklukları İle İlişkisi. Turk J. Vet. Anim. Sci., 25, 511-520.
- Altın, M., 1992. Çayır-Mera Islahı. Trakya Üniv. Tekirdağ Ziraat Fak. Yayın No: 152, Ders Kitabı No: 13,
Tekirdağ.
- A.O.A.C., 1990. Official Method of Anallysis. Association of Official Analytical Chemists pp. 66-88.
15th.edition Washington, DC. USA.
- Bakoğlu, A., Koç, A., Gökkuş, A., 1999. Erzurum Yöresi Çayır ve Meralarındaki Yaygın Bitki Türlerinin Ömür
Uzunluğu, Çiçeklenmeye Başlama Tarihi ve Ot Kalitesi İle İlgili Bazı Özellikleri. Tr. J. Of Agriculture
and Foresty, 23 (4), 951-957.
- Başaran, U., Acar, Z., Mut, H., Aşcı, Ö.Ö., 2006. Doğal Olarak Yetişen Bazı Baklagil Yem bitkilerinin Bazı
Morfolojik ve Tarımsal Özellikleri. OMÜ Zir. Fak. Derg. 21:3, 314-317.
- Bayraktar, E., 2005. Tekirdağ Koşullarında Bazı Yem bitkilerinin Farklı Gelişme Dönemlerinde Kök ve Gövde
lerinde Bitkilerin Kimi Besin Maddelerinin Değişimi. Yüksek Lisans Tezi. Tarla Bitkileri Ana Bilim
Dalı, Tekirdağ.
- Boğa, M., Filik, G., 2011. Ruminant Hayvan Beslemede Organik İz Minerallerin Önemi. (Derleme) Lalahan Hay.
Araşt. Enst. Derg., 51 (1), 31-40.
- Canbolat, Ö., Karaman, Ş., 2009. Bazı Baklagil Kaba Yemlerinin in Vitro Gaz Üretimi, Organik Madde
Sindirilebilirliği, Nispi Yem Değeri ve Metabolik Enerji İçeriklerinin Karşılaştırılması. Tarım Bilimleri
Dergisi, 15 (2), 188-195. Ankara.
- Church D. C., 1991. Livestock Feeds and Feeding, Second Ed., A Reston Book Prentice-Hall, Englewood Cliffs.
New Jersey, 67-9.
- Çimrin, T., Demirel, M., 2012. Kanatlı Karma Yemlerinde Bor Elementlerinin Kullanımı. Yüzüncü Yıl Üniv. Fen
Bil. Enst. Derg., J.of Inst.of Natural & Applied Sci.,17:1, 46-56.
- Demir, B.S., 2005. Borun İnsan ve Bitki İçin Önemi ve Bazı Üzüm Çeşitlerinde Bor Tayini. Yüksek Lisans Tezi,
Çukurova Üniv. Fen Bil. Enst., Adana.
- Duncan, D.B., 1955. Mutiple Range and Multiple F Tests. Biometrics, 11, 1-42.
- Kaçar, B., Katkat, A.V., 1997. Tarımda Fosfor. Bursa Ticaret Borsası Yayı nları No: 5, Bursa.
- Kızılgöz, İ., 2009. Kızılcadağ Yöresindeki Bazaltik Toprakların Arpa (Hordeum Vulgare L.) Bitkilerinin Bor
Kapsamları Üzerine Etkileri. HR.Ü.Z.F. Dergisi, 13 (2), 15-20.
- Kowalenko, C.G., 1978. Organic Nitrogen, Phosphorus and Sulfur in Soils. In: M. Schnitzer and S. U. Khon
(Eds) Soil Organic Matter. Elsevier Publ. Comp., 95-136.
- Kutlu, H.R., Görgülü, M., Çelik, B.M., 2005. Genel Hayvan Besleme. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Zootekni Bölümü. Ders notu. Adana.
- Marschner, H., 1997. Mineral Nutrition of Higher Plants. (2. nd ed.) Academic press. 24-28 Oval Road London
NW1 7DX.
- Mayland, H.F., Cheeke, P.R., 1995. Forage-İnducedanimal disorders. In : R. F. Barnes, D. A. Miller and Nelson
C. J. (Eds) Forages, Iowa State Univ. Press, Ames, Iowa, p. 147-162.
- Mc Donald, P., Edwards, R. A., Greenhalgh, J. F. D., 1995. Animal Nutrition, Fifth Ed., Longman Scientific &
Technical Longman Group UK Ltd, Longman House, Burnt Mill, Harlow, Essex CM20 2JE, England,
97.
- Mertens, D., 2005a. AOAC Official Method 922.02. Plants Preparation of Laboratuary Sample. Official Methods
of Analysis, 18th edn. Horwitz, W., and G.W. Latimer, (Eds). Chapter 3, pp1-2, AOAC-International
Suite 500, 481. North Frederick Avenue, Gaitherburg, Maryland 20877-2417, USA.
- Mertens, D., 2005b. AOAC Official Method 975.03. Metal in Plants and Pet Foods. Official Methods of
Analysis, 18th edn. Horwitz, W., and G.W. Latimer, (Eds). Chapter 3, pp 3-4, AOAC-International
Suite 500, 481. North Frederick Avenue, Gaitherburg, Maryland 20877-2417, USA.
- Murillo, M., Herrera, E., Carrete, F.O., Ruiz, O., 2012. Serrato, J.S., Chemical Composition, In vitro Gas
Production, Ruminal Fermentation and Degradation Patterns of Diets by Grazing Steers in Native
Range of North Mexico. Asian-Aust. J. Anim. Sci. 25 (10), 1395-1403.
- Nielsen, F.H., 1994. Biochemical and Physiologic Consequences of Boron Deprivation in Humans, Environ
Health Perapect, 102 Suppl 7, 59-63.
- Orak. A., Ateş, E., Varol, F., 2004. Macar Fiği (Vicia pannonica Crantz.)’nin Farklı Gelişme Dönemlerindeki
Bazı Morfolojik ve Tarımsal Özellikleri ile Besin İçeriği İlişkileri. Tarım Bilimleri Dergisi, 10(4), 410-
415.
- Ozan. K., 1983. Genel Toksikoloji Ders Notları İstanbul.
- Statistica, 1993. Statistica for Windows (Release 4.3), Sat Soft, Inc. Tulsa. OK.
- Tekeli, A.S., Avcıoğlu, R., Ateş, E., 2003. İran Üçgülü (Trifolium resupinatum L.)’nde Bazı Morfolojik ve
Kimyasal Özelliklerin Zamana ve Toprak Üstü Biomasına Bağlı Olarak Değişimi. Tarım Bilimleri
Dergisi, 9(3), 352-360.
- Türkmen, İ., Biricik, H., Deniz, G., Gezen, Ş.Ş., Tuncer, D., Çolpan, İ., Küçükersan, K., Küçükersan, S., Yalçın,
S., Şehu, A., Saçaklı, P., Ergün, A., Yıldız, G., 2011. Temel Yem Bilgisi ve Hayvan Besleme, Anadolu
Üniv., Web Ofset, Eskişehir, 16-18.
- Underwood, E.J., 1981. The mineral Nutrition of Livestock. (Second Edition ) Commonwealth Agricultural
Bureaux. Fernham Royal, England.
- Warly, L., Evitayani, Fariani, A., 2010. Concentration of Micro Minerals in Fiber Fraction of Forages. World
Academy of Science Engineering and Technology, 44, 1206-1212.
- Zia-Ul-Haq, M., Shahıd, S.A., Ahmad, S., Qayum, M., Rasool, N., 2012. Mineral Contents and Antioxidant
Potantial of Selected Legumes of Pakistan. J. of Medical Plants Research, Vol. 6 (32), 4735-4740.