Öğretmen ve Öğrenci Anıları Işığında Köy Enstitülerinin Kuruluşu ve Faaliyetleri
Cumhurbaşkanı İsmet İnönü, Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel ve İlköğretim Genel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç döneminde, TBMM’de 17 Nisan 1940’ta Köy Enstitüleri Kanunu kabul edilmiştir. 1937-38’de açılan dört Köy öğretmen okulu bu kanunla Köy enstitülerine dönüştürülmüştür. 1948 yılında Köy enstitülerinin sayısının 21’e ulaştığı görülmektedir. İkinci Dünya Harbi’nin devam ettiği yıllara rastlayan dönemde açılan köy enstitülerine devlet çok kısıtlı mali destek sağlayabilmiştir. Bu nedenle, öğretim ve eğitimde köy enstitüsü öğrenci ve öğretmenleri sağlanan yetersiz imkanlardan oldukça etkilenmiştir. Araştırmada, Köy enstitüleri uygulamalarının öğretmen ve öğrencilerin hayatlarını mevcut koşullar çerçevesinde nasıl şekillendirdiği makalenin amacını oluştururken; yapılan analiz ve değerlendirmeler bahse konu kesimin bizzat aktarılan anılarıyla ortaya konmuştur. Geride kalan 14 yıllık sürece bakıldığında, Türk milli eğitiminde önemli bir yer tutan ve bir o kadar da tartışmalı olan, büyük umut ve hedeflerin amaçlandığı bu alanda hedef kitlenin tartışmasız öğrenciler olduğu görülmüştür. Onların sınıf, atölye, saha ve hafta sonu faaliyetlerinde geçirdikleri zamanlarda günlük yaşam tarzlarını anlayabilmenin en iyi yolu ise; kendilerinden hikâyelerini öğrenmektir.
Anahtar Kelimeler:
Anılar, Köy enstitüleri, Milli eğitim politikası, Öğrenci, Öğretmen, Memories, National education policy, Student, Teacher, Village institutes
Foundation and Activities of Village Institutes in the Light of Teacher and Student Memory
During the period of President İsmet İnönü, Minister of National Education Hasan Ali Yücel and General Director of Primary Education İsmail Hakkı Tonguç, the Law on Village Institutes was accepted by the Turkish Grand National Assembly on April 17, 1940. Four Village teacher schools opened in 1937-38 were transformed into Village institutes with this law. It is seen that the number of village institutes reached 21 in 1948. The village institutes that were opened during the years of the Second World War were able to receive very limited financial support from the state. In this context, village institute students and teachers were greatly affected by the limited opportunities in education and training. Therefore, while forming the aim of the article, how the practices of village institutes shape the lives of teachers and students within the framework of current conditions; The analyzes and evaluations made are revealed with the memories of the said section personally. Looking at the past 14 years, it has been seen that the target audience in this field, which has an important place in Turkish national education and is just as controversial, where great hopes and goals are aimed, is indisputably students. The best way to understand their daily life styles during the time they spend in classroom, workshop, field and weekend activities is; to learn their stories from them.
Keywords:
Anılar, Köy enstitüleri, Milli eğitim politikası, Öğrenci, Öğretmen, Memories, National education policy, Student, Teacher, Village institutes,
___
- Yayımlanmış Eserler
- Ağanoğlu, H. (1949). Köy enstitüleri yolunda. Ahmet Sait Basımevi.
- Ateş, T. (2004). Türk devrim tarihi. Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Ayaz, N. (1950). Köy enstitüleri ve köy öğretmeni-I. Güney Matbaacılık.
- Aydemir, Ş. S. (2020). Tek Adam (Cilt III). Remzi Kitapevi.
- Aydın, M. (2007). Köy enstitüleri amaçlar-ilkeler-uygulamalar. Güner Matbaacılık.
- Aytaç, K. (2017). Köy enstitüleri ve İsmayıl H. Baltacıoğlu’nun değerlendirmeleri. Sosyoloji Konferansları Dergisi, 55, 351-367.
- CHP 4. Büyük Kurultayı. (1935). Görüşmeler tutulgası. Ulus Basımevi.
- Coşkun, A. (2013). Hasan Ali Yücel aydınlanma devrimcisi. Cumhuriyet Kitapları Yayınevi.
- Dağlar, A. L. (1987). Düziçi köy enstitüsü ve sonrası anılarım. Kadıoğlu Matbaası.
- Dewey, J. (1939). Türkiye maarifi hakkında rapor. Devlet Basımhanesi.
- Evren, N. (1992). Poyraz köyünden köy enstitülerine. Gündoğan Yayınları.
- Gazalcı, M. (2015). Köy enstitüleri sistemi, mezunları üzerine bir araştırma. Bilgi Yayınevi.
- Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı. (1980). Milli eğitim ve Atatürk’ün milli eğitim politikası. Genelkurmay Basımevi.
- Gümüşoğlu, F. (2019). Cılavuz köy enstitüsü. Türkiye İş Bankası.
- Güner, İ. S. (1963). Köy enstitüleri hatıraları. Kervan Matbaası.
- Güneri, M. (2014). Hasanoğlan hatırası, bir öğretmen kaleminden ve objektifinden. Türkiye İş Bankası.
- Hayrettin, T. (1933). İnkılap ve köy. Kadro Dergisi, 20, 31-32.
- İnan, R. (1988). Köy enstitüleri ve sonrası. Öğretmen Yayınları.
- İnan, A. (2020a). İzmir iktisat kongresi. Türk Tarih Kurumu.
- İnan, A. (2020b). Düşünceleriyle Atatürk. Türk Tarih Kurumu.
- İnönü, M. İ. (1992). İsmet İnönü’nün TBMM’deki konuşmaları 1920-1953. TBMM Basımevi Müdürlüğü.
- İnönü, M. İ. (2002). İsmet İnönü eğitim öğretim üzerine. TED İnönü Vakfı.
- Kaplan, İ. (2009). Türkiye’de milli eğitim ideolojisi ve siyasal toplumlaşma üzerindeki etkisi. İletişim Yayınları.
- Katoğlu, M. (2003). Yakınçağ Türkiye tarihi-I. Milliyet Yayınları.
- Kirby, F. (1962). Türkiye’de köy enstitüleri, İmece Yayınları.
- Kültür Bakanlığı. (1937). Kültür Bakanlığı dergisi. Kültür Bakanlığı.
- Makal, M. (1997). Köy enstitüleri ve ötesi. Güldiken Yayınları.
- Ökçün, G. (1971). Türkiye iktisat kongresi. Sevinç Matbaası.
- Özsoy, Y. (2007). Köy enstitüleri amaçlar-ilkeler-uygulamalar. Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı.
- Parker, B. (1939). Türkiye’de ilk tahsil hakkında rapor. Devlet Basımevi.
- Saral, M. (2003). Köy enstitüleri, Düziçi köy enstitüsü. Hatay.
- Semerci, B. (2007). Köy enstitüleri amaçlar-ilkeler-uygulamalar. Güner Matbaacılık.
- Şimşir, B. (2006). Atatürk ve cumhuriyet. İleri Yayınları.
- T. C. Maarif Vekilliği. (1943). Köy enstitüleri öğrenim programı. Maarif Vekilliği.
- Tangülü, Z., Karadeniz, O., & Ateş, S. (2014). Cumhuriyet dönemi eğitim sisteminde yabancı uzman raporları. Turkish Studies, 9(5), 1888-1902. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.6622
- TBMM Zabıt Ceridesi. (1922). Devre: 1, Cilt: 18, İçtima: 3, Tarih: 01. 03. 1922.
- TBMM Zabıt Ceridesi. (1924). Devre: 2, Cilt: 7, İçtima: 1, Tarih: 03. 03. 1924.
- TBMM Zabıt Ceridesi. (1939). Devre: 6, Cilt: 6, İçtima: 1, Tarih: 01.11. 1939.
- Türkoğlu, P. (2012). Kısa süren hasat, köy enstitüsünde öğrenci olmak. Türkiye İş Bankası.
- Yıldız, N., & Akandere, O. (2017). Köy enstitülerinin ideolojik yapısı. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 17(35), 275-316.
- Gazete Kaynakları
- Resmî Gazete. 17 Nisan 1940.
- İnternet Kaynakları
- MEB (Millî Eğitim Bakanlığı). (2015). Millî Eğitim Bakanlığının kısa tarihçesi. https://www.meb.gov.tr/milli-egitim-bakanliginin-kisa-tarihcesi/duyuru/8852
- TDK (Türk Dil Kurumu). (2021). Tarihçe. https://www.tdk.gov.tr/tdk/kurumsal/tarihce-2/
- TTK (Türk Tarih Kurumu). (2021). Tarihçe. https://www.ttk.gov.tr/tarihce/
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Adem Yavuz SÖNMEZ
Sayıdaki Diğer Makaleler
Uluslararası İmtiyaz Mücadeleleri Bağlamında On Dokuzuncu Yüzyılda İzmir Limanı
Şulman'ın Siyaset Bilimi Eleştirisi ve Hibrit Rejimler
Memlüklerde Levirat Evlilikler
21. Yüzyılda Türkiye-Güney Kore İlişkileri
Öğretmen ve Öğrenci Anıları Işığında Köy Enstitülerinin Kuruluşu ve Faaliyetleri