Türkiye'de Muz Sektörünün Pazarlama Yapısı ve SWOT Analizi ile İncelenmesi

Bu çalışmada Türkiye muz üretim sektörünün pazarlama yapısı incelenmiş, sektörün güçlü ve zayıf yönleri ile tehdit ve fırsatlar belirlenerek SWOT analizi yapılmıştır. Araştırma alanından 2010 yılı üretim döneminde 100 üretici ve 30 aracıdan anketler yolu ile veriler elde edilmiş muzun pazarlama yapısının ortaya koyulmasına çalışılmıştır. Çalışmada toplama, işleme, paketleme ve ambalajlama, taşıma depolama ile dereceleme ve standardizasyon fonksiyonları ele alınarak pazarlama organizasyonunun etkinliği incelenmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda araştırma alanında muz fiyatları üreticiden tüketiciye ulaşana kadar %120 artmaktadır. Perakende fiyatları içerisinde pazarlama marjlarının payı ise %36.3’dır. Üreticilerin pazarlama sırasında karşılaştıkları en önemli sorunların; düşük fiyat (%42.0), aracılar ve ticari riskler (%24.0) ve ithal muz fiyatlarının düşüklüğü (%14.0) olarak belirlenmiştir. Aracıların ise; ticari riskler ve güvensizlik (%63.3), kalite düşüklüğü ve ambalajların niteliği (%20.0), ithal muzla rekabet edememe (%10.0), aracılar arasında rekabetin şiddetli olması (%3.3) ve perakendeci grupların fiyat baskısı (%3.3) gibi sorunlarının olduğu görülmüştür.Türkiye muz sektörünün diğer üretici ülkelerle rekabet şansı fiyat dezavantajından dolayı oldukça düşüktür. Uluslararası anlaşmalar neticesinde muz sektörünün etkilenmemesi için gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir.

SWOT Analysis of Banana Sector in Turkey

In this study, banana marketing structure in Turkey investigated and, sectors’ strengths and weaknesses, threats and opportunities are identified through SWOT analysis. Data obtained via questionnaires in 2010 production period from 100 banana producers and 30 marketing brokers in research area and revealed of banana marketing structure. All processes examined as of picking, processing, packaging and handling, storage and transport, gradation and standardization functions observed in order to exhibit effectiveness of marketing organization. According to the data, banana prices have increased 120% until it reaches the consumer from the producer. The share of marketing margins in retail prices is 36.3%. Banana producers most important problems faced during marketing are lowest price (42.0%), marketing brokers and commercial risks (24.0%) and low price of imported bananas (14.0%), respectively. The problems of the retailer groups were commercial risks and sense of security (63.3%), banana and packaging material (20.0%), inability to compete imported banana (10.0%), competition among retailers (3.3%), and rate-making factors (3.3%). Chance to compete with other banana producer countries of Turkey is quite low due to the price disadvantage. As a result of international agreements should take the necessary precautions to avoid exposure of the banana sector.

___

  • Bozoğlu, M., Ceyhan, V., Cinemre, H. A., 2001. Tonya İlçesinde Süt İşletmelerinin Ekonomik Yapısı ve Karşılaştıkları Riskler. Risk Ölçümü ve Uygun Risk Yönetimi Stratejileri, Türkiye Ziraat Birliği Yayınları No. 228, Ankara.
  • Emeksiz, F., 1994. Adana İlinde Yerfıstığı Pazarlama Organizasyonu ve Etkinliğinin Değerlendirilmesi, Ç.Ü.Z.F. Dergisi, 9(1):195–210. Adana. Emeksiz, F., 1999. Orta Toroslarda Kiraz Üretim ve İhracatını Geliştirme Olanakları, Ç.Ü.Z.F.
  • Dergisi, 14(4):37-46. Adana. Emil, T., 2005. Muz Sektör Profili. İstanbul Ticaret Odası, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Şubesi. İstanbul.
  • FAO, 2014. Food and Agriculture Organization of the United Nations. http://faostat.fao.org/ (Erişim tarihi, 12.03.2014). Gündüz, O., Esengün, K., 2007. Tokat İli Merkez İlçede Domates Yetiştiren İşletmelerde Riskli Koşullarda İşletme Organizasyonun Belirlenmesi: Gerçek Sapmaların Minimizasyonu Uygulaması. GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 2007, 24 (1), 63–72. Tokat.
  • Hardaker, J.B., Huirne, R.B.M., Anderson, J.R. 1997. Coping with Risk in Agriculture. CAB International, ISBN 085199 119 X, Biddles Ltd., UK.
  • Hatırlı, S.A., Jones, E., Aktaş, A.R., 2003. Measuring the Market Power of the Banana Import Market in Turkey. Turk J Agric For. 367–373. İnan, İ.H., 2006. Tarım Ekonomisi ve İşletmeciliği, Güncellenmiş 7. Baskı, Avcı Ofset, İstanbul.
  • Ngambeki, D., Nowakunda, K., Tushemereirwe, W.K., 2010. The Extent and Causes of Banana (Musa spp.) Market Distortions in Uganda. Acta Horticulturae. 1 (879); ss. 143–150
  • Pınar, H., Türkay, C., Denli, N., Ünlü, M., Bircan, M., 2011. Türkiye’de Muz Üretim Potansiyeli, Gap 6. Tarım Kongresi, 2011, Şanlıurfa.
  • Sarode, S.C., 2009. Economics Of Banana Marketing in Jalgaon District: Analysis Across Alternative Channels. African Journal of Marketing Management Vol. 1(5) pp.128–132.
  • TUİK, 2014. Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.tuik.gov.tr/(Erişim tarihi, 11.03.2014).
  • Tukan, J.C., Roshetko, J.M., Budidarsono, S., Manurung, G.S., 2006. Banana Market Chain Improvement–Enhance Farmers’ Market Linkages in West Java, Indonesia. http://globalfoodchainpartnerships.org/cairo/papers/JoelTukanIndonesia.pdf
  • Yang, W.Y., 1964. Zirai İşletmecilikte Tetkik ve Araştırma Metodları (Çeviren M. Talim), E.Ü. Matbaası, İzmir.