Abdullah Zübeyr ŞEKERCİ, Osman YAZICIOĞLU

AHP YÖNTEMİ İLE TEDARİKÇİ SEÇİMİ: GIDA SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA

Bu çalışmada ÇKKV (çok kriterli karar verme) yöntemleri ve TZY (tedarik zinciri yönetimi) konularına değinilmiştir. İşletmelerin karar verme süreçlerini kolaylaştıran ÇKKV yöntemlerinden biri olan AHP (Analytic Hierarchy Process) yöntemi kullanılarak tedarikçi seçimi yapılmıştır. İBB (İstanbul Büyükşehir Belediyesi) İştiraki olan Hamidiye Kaynak Suları A.Ş. gıda sektöründe iş görmektedir. 0,20-0,33-0,50-1,50-5-10-19 Lt PET şişe su, 110-125-180-200-250 mL bardak su, 19 Lt damacana su ve piyasaya ilk olarak kendisinin sunduğu 20 Lt kutu su üretimi mevcuttur. Üretiminin en büyük payı PET suya aittir ve dolayısı ile PET şişe hammaddesi olan preform için tedarikçi seçimi elzemdir. Çalışmamızda MS Excel ve SPSS 24 programları bütünleşik olarak kullanılarak tedarikçi seçim işlemi yapılmıştır. Sonrasında piyasa verileri ile uygulama sonuçlarının karşılaştırması yapılarak %93,325 veri uyumu gözlenmiştir. Bu ise doğruya çok yakın bir uyumu göstermektedir. Bu çalışmanın literatüre katkısı bazı bilgisayar programları ile birlikte ÇKKV yöntemlerinin kullanılması ve sonuçları gerçek veriler ile kıyaslayarak tutarlı bir çalışma ortaya koymasıdır.

Anahtar Kelimeler:

AHP, çok kriterli karar verme, tedarikçi seçimi, tedarik zinciri yönetimi

SUPPLIER SELECTION BY AHP METHOD: AN APPLICATION IN FOOD SECTOR

In this study, MCDM (multi-criteria decision-making) methods and SCM (supply chain management) are discussed. The supplier selection was made using the AHP (Analytic Hierarchy Process) method, which is one of the methods of ÇKKV which facilitates the decision making process of the enterprises. Hamidiye Kaynak Suları A.Ş. one of İMM (İstanbul Metropolitian Municipality) Enterpires operates in food sector. It offers 0.20-0.33-0.50-1.50-5-10-19 Lt PET bottle water product, 110-125-180-200-250 mL cup water ptoduct, 19 Lt carboy water product and initially it has 20 Lt water product. The largest share of the production belongs to PET water and thus the choice of supplier for the preform, which is a PET bottle raw material, is essential. In our study, MS Excel and SPSS 24 programs were integrated and supplier selection process was performed. Afterwards, the market data and the results of the implementation were compared and 93.32% data compatibility was observed. This shows a compatibility very close to the reality. The contribution of this study to the literature is the use of PCM methods together with some computer programs and a consistent study by comparing the application's results with the reel market data.

Keywords:

AHP, multi criteria decision making, supplier selection, supply chain management,

PDF

___

Arslan, G., (2015). Bulanık Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Medikal Sektöründe Tedarikçi Seçimi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Bagheri, F., Tarokh, M. J., (2010). A Fuzzy Approach For Multi-Objective Supplier Selection, International Journal of Industrial Engineering & Production Research, 21(1): 1-9.
Baran, E., (2012). Tedarikçi Seçimi İçin Bir Model Önerisi: Traktör Fabrikası Uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Boyacıoğlu, N., (1996). Analitik Hiyerarşi Yönetimi, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Dağdeviren M., Eren T., (2001). Tedarikçi Seçiminde Analitik Hiyerarşi Prosesi Ve 0-1 Hedef Programlama Yöntemlerinin Kullanılması, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 16(2): 41-52.
Doymuş, K., (2009). Korelasyon Analizi, https://kemaldoymus.files.wordpress.com/2009/12/korelasyon.ppt (12.04.2019).
Dursun, B., (2018). TOPSIS Ve ELECTRE Yöntemi İle Tedarikçi Seçimi: Kozmetik Sektöründe Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Can, A., (2017). Seramik Sektöründe Tedarikçi Seçimi: Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
Cengiz, E., (2016). Tedarik Zinciri Elemanları Arasında Güven İlişkisi, Etik Kurallar Ve Bilgi Paylaşımının Tedarik Zinciri Performansı Üzerine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
Çakın, E., (2013). Tedarikçi Seçim Kararında Analitik Ağ Süreci (ANP) Ve ELECTRE Yöntemlerinin Kullanılması Ve Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Gökbek, B., (2014). Çok Ölçütlü Karar Verme Yaklaşımlarına Dayalı Tedarikçi Seçimi Ve Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Günay, S. N., (2017). AHP Ve VIKOR Yöntemlerine Dayalı Yeşil Tedarikçi Seçimi Ve Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Günay, Z., Ünal, Ö. F., (2016). AHP-TOPSIS Yöntemi İle Tedarikçi Seçimi (Bir Telekomünikasyon Şirketi Örneği), PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1): 37-53.
Hruška, R., Průša, P., Babić, D., (2014). The Use Of AHP Method For Selection Of Supplier, Transport, 29(2): 195-203.
Kapar, K., (2013). Bir Üretim İşletmesinde Analitik Hiyerarşi Süreci İle Tedarikçi Seçimi, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(1): 197-231.
Kaplan, R., (2010). AHP Yöntemi İle Tedarikçi Seçimi: Perakende Sektöründe Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Karagöz, S., (2009). Tedarik Zinciri Yönetiminde Tedarikçi Seçimi Ve AHP İle Uygulanması, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
Kerkhoff, E., (2018). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Tedarikçi Seçimi, Yüksek Lisans Tezi, T.C. İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Koçak, D., (2014). Mobilya Sektöründe En Uygun Tedarikçi Seçimi İçin Çok Kriterli Karar Verme Tekniğinin Uygulanması, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
Küçük, O., Ecer, F., (2008). İmalatçı İşletmelerde Tedarikçi Seçimi: Analitik Hiyerarşi Yöntemi İle Bir KOBİ Uygulaması, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2): 435-450.
Küçükçe, Y. S., Arıkan, F., (2011). Satın Alma Faaliyetleri İçin Bir Tedarikçi Seçimi-Değerlendirme Problemi Ve Çözümü, XI. Üretim Araştırmaları Sempozyumu, 23-24 Haziran, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Eminönü Yerleşkesi, İstanbul, Türkiye.
Malczewski, J., (1999). GIS And Multicriteria Decision Analysis, Ankara: John Wiley And Sons, Inc.
Nydick, R. L., Hill, R. P., (1992). Using the Analytic Hierarchy Process to Structure the Supplier Selection Procedure, International Journal Of Purchasing And Materials Management, 28(2): 2-48.
Ömürbek, N., Şimşek, A., (2014). Analitik Hiyerarşi Süreci ve Analitik Ağ Süreci Yöntemleri İle Online Alışveriş Site Seçimi, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 22: 306-327.
Özbek, A., (2017). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri Ve Excel İle Problem Çözümü, Kırıkkale: Seçkin Yayıncılık.
Özbek, D., (2018). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) İle Etkin Personel Seçimine Yönelik Web Tabanlı Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Özçelik, T. Ö., (2016). İmalat Sistemleri Ve Stratejileri, http://content.lms.sabis.sakarya.edu.tr/Uploads/49882/42639/h01_02.pdf (03.02.2019).
Pan, Ü., (2018). Tedarik Zinciri Yönetimi Kapsamında Kamu Mal Alımlarında Tedarikçi Seçimi Ve Uygulama, Doktora Tezi, T.C. Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Saaty, L. T., (1990). The Analytic Hierarchy Process In Conflict Management, The International Journal of Conflict Management, 1(1): 47-68.
Saaty, L. T., (2008). Decision Making With The Analytic Hierarchy Process, International Journal Services Science, 1(1), 83-98
Secundo, G., Magarielli, D., Esposito, E., Passiente, G., (2017). Supporting Decision Making In Service Supplier Selection Using A Hybrid Fuzzy Extended AHP Approach: A Case Study, Business Process Management Journal, 23(1): 196-222.
Soner, S., Semih, Ö., (2006). Multi-Criteria Supplier Selection: An ELECTRE-AHP Application, Sigma Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 24(4): 110-120.
Supçiller, A. A., Çapraz, O., (2011). AHP-TOPSIS Yöntemine Dayalı Tedarikçi Seçimi Uygulaması, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri Ve İstatistik Dergisi, 13(1): 1-22.
Tam, M. C. Y., Tummala, V. M. R., (2001). An Application Of The AHP In Vendor Selection Of A Telecommunications System, Elsevier Omega, 29(2): 171-182.
Tayalı, H. A., (2017). Tedarikçi Seçiminde WASPAS Yöntemi, The Journal Of Academic Social Science, 5(47): 368-380.
Yang, C. C., Chen, B. S., (2006). Supplier Selection Using Combined Analytical Hierarchy Process And Grey Relational Analysis, Journal Of Manufacturing Technology Management, 17(7): 926-941.
Zhou, P. Ang, B. W., Poh, K. L., (2006). Decision Analysis İn Energy And Environmental Modeling: An Update, Elsevier Science Direct, 31(14): 2604-2622.