Çoklu İlaç Zehirlenmelerinde İlaç Etkileşimleri
Çok sayıda ilaç alarak meydana gelen intoksikasyonlarda
tanı ve tedavi yönetimi zordur. Bu yayında çoklu ilaç
intoksikasyonlarının yönetimindeki zorluklara dikkat
çekmeyi amaçladık. Bu gibi hastaların takip ve tedavi
prensiplerini örneklerde özetledik.Zehirlenme; hayati fonksiyonları bozan ve bazen de yaşamı tehdit
eden maddelerin vücuda solunum, dolaşım, ağız, deri ve benzeri
yollardan alınması sonucu organizmanın zarar görmesine denir.
Paraselsus(1493-1541) “Tüm maddeler zehirdir. İlacı zehirden
ayıran dozudur.” diyerek zehirlenmelerde doz kavramını ilk kez
dile getirmiştir (1,2). Ülkemizde ve dünyada acil servise sık
başvuru nedenlerinden birisi zehirlenme vakalarıdır. Amerika
Zehir Danışma Merkezleri Birliği (American Association of Poison
Control Centers: AAPCC)’nin 2003 de yayınladığı rapora göre;
Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nde tüm zehirlenmeler içinde en
fazla maruz kalınan ilaçların analjezik ilaçlar olduğu (% 13,7) bunu
sedatif, hipnotik, antipsikotik ilaçlar ‘ın (% 10,5), temizlik maddeleri
(% 9,6) ve antidepresan ilaçlarla (% 8,1) olan zehirlenmelerin
izlediği saptanmıştır. Hastaneye yatış hızının ise binde 1, 5 olduğu
aynı raporda bildirilmiştir (3). Ayrıca 27 zehirlenmeden bir tanesi
trisiklik antidepresanlarla olmaktadır (4). Zehirlenmelerin özellikle
0-6 yaş grubu çocuklarda görülmesi ve çoğunda ilacın akut ve
kazayla alınması, zehirlenmenin tek bir ajanla olması dikkat
çekicidir (5.) ABD’de her yıl 4-5 milyondan daha fazla zehirlenme
vakası gözlenirken, Hollanda’da yılda 10.000 den fazla zehirlenme
olgusu zehir danışmaya başvuruda bulunulduğu bildirilmiştir.
Zehirlenmeler hayatın ilk yıllarında ebeveynler tarafından verilen
ilaçlar, 2-3 yaşlarında evde kullanılan temizlik maddeleri, 3-5
yaşlarında ise evde bulunan ilaçlarla olduğu bildirilmiştir. Daha ileri
yaşlarda ise intihar amaçlı ilaç zehirlenmeleri daha sıktır (6) .
___
- 1. Dökmeci İ. Toksikoloji:
Zehirlenmelerde tanı ve tedavi. 3.
Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevi,
2001: 1-52.
- 2. Tunçok Y. Toksikoloji tanımı ve tarihçesi. T Klin
J Pharmacol 2003; 1: 1-5. A+
- 3. Watson WA, Litovitz TL, Rodgers GC Jr, Klein-
Schwartz W, Youniss J, Rose SR, Borys D, May
ME. 2002 annual report of the American
Association of Poison Control Centers Toxic
Exposure Surveillance System. Am J Emerg
Med. 2003; 21 (5): 353-421.
- 4. Mills K. C. Tricyclic Antidepressants. In
Tintinalli JE, Kelen GD, Stapczynski JS
Emergency Medicine A Comprehensive Study
Guide. 7th ed. New York, McGraw-Hill, 2010.
pp. 1193-1203
- 5. Linden CH, Burns JM. Poisoning and drug
overdosage. The 16th Edition of Harrison's
Principles of Internal Medicine (Eds. Harrison
TR, et. al.). McGraw-Hill, USA, 2006; 377:
2581-2593
- 6. Uzel N: Zehirlenmeler. Neyzi O, Ertuğrul T.
Pediatri: İstanbul, Nobel Tıp Kitapevi 1990.
1575– 1600.