ABDURRAHMAN CÂMÎ’NİN ÇİHL HADÎS ADLI ESERİ

Hazreti Peygamberin sözlerinden ibaret olan hadislerden kırk tanesinin bir araya getirilmesiyle oluşan eserlere Çihl Hadîs /Kırk Hadis denilmektedir. Kırk Hadis’ler dinî, ahlakî, öğretici, edebî ve sosyal özellikleriyle İslamiyet’in dünya ve hayat görüşünü ifade etmektedir. Bu tür eserler hem manzum ve mensur olarak kaleme alınmış, hem de nazım-nesir karışık bir tarzda telif edilmiştir. Asırlar boyunca Türk, Arap ve Fars edebiyatlarında şair ve yazarlar tarafından kaleme alınan Kırk Hadis’ler, dinî edebiyatın en önemli türlerindendir. Hicri dokuzuncu yüzyılda İran’da yaşayan mutasavvıf ve şair Abdurrahman Câmî de bir Çihl Hadîs yazmıştır. Her hadisin ikişer beyitle açıklandığı Câmî’nin bu eseri, özellikle birçok Türk şair tarafından taklit edilmiştir. Câmî bu eseri sade, akıcı ve basit bir dil ile kaleme almış, süslü ve muğlak ifadelerden kaçınmıştır. Bu makalede Abdurrahman Câmî hakkında detaylı bilgi verilmiş, Türkiye kütüphanelerinde bulunan Çihl Hadîs adlı eserinin nüshaları tarif edilmiş ve 886 tarihli bir Çihl Hadîs nüshasının Farsça metni yazılmış ve Türkçe tercümesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Çihl Hadîs, Kırk Hadis, Abdurrahman Câmî, Farsça

ABDURRAHMAN JAMI'S WORK NAMED CIHL HADITH (FORTY HADITH)

The works created by gathering forty of the hadiths, which are the words of the Prophet, are called Cihl Hadith / Forty Hadith. Forty Hadiths express the world and life view of Islam with its religious, moral, instructive, literary and social features. Such works were both written in verse and prose, and were arranged in a mixed style in verse-prose. Forty Hadiths, written by poets and writers in Turkish, Arabic and Persian literatures for centuries, are among the most important types of religious literature. Abdurrahman Jami, who lived in Iran in the ninth century, wrote a Cihl Hadith, which translated forty hadiths and eighty couplets. This work was especially imitated by many Turkish poets. Jami wrote this work in plain, fluent and simple language, and avoided fancy and ambiguous expressions. This article provided detailed information about Abdurrahman Jami, copies of works from the library described Cihl Hadith found in Turkey and the Persian text of a copy of Cihl Hadith dated 886 and translated into Turkish.

Keywords:

Cihl Hadith, Forty Hadith, Abdurrahman Jami, Persian,

PDF

___

Ahmedzâde, Seyyid Mustafa, (1393); “Çihl Hadîs”, Dânişnâme-i Cihân-i İslâm, c.12, Müesese-i Ferhengî-i Hünerî-i Kitâb-i Merci‛, Tahran.
Akkuş, Metin, (2007); Klasik Türk Şiirinin Anlam Dünyası; Edebi Türler ve Tarzlar, Fenomen Yayıncılık, Erzurum.
Câmî, Abdurrahman, Çihl Hadîs, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Ktp., nr. FY494, 1b-8b.
Canım, Rıdvan, (2016); Divan Edebiyatında Türler, Grafiker Yayınları, İstanbul.
Dâdbih, Asgar - Emîr Hüseyin Pûrcevâdî, (1379); “Nûreddîn Câmî”, Dâîretü'l-Meʻârif-i Câmiʻ-i İslâmî, c.4, Tahran.
Devletşâh, (1337); Tezkiretü’ş-şuʿarâʾ, nşr. Muhammed Abbâsî, Tahran.
Dihhudâ, Alî Ekber, (1998); Lügatnâme, c.5, Dânişgâh-ı Tahran Müessese-i Lügâtnâme-i Dihhodâ, Tahran.
Hakîkat, Abdülrefîʻ, (1368); Ferheng-i Şâʻirân-i Zebân-i Pârsî, Tahran.
Hânlerî, Zehrâ, (1347); Ferheng-i Edebiyyât-i Fârsî, Tahran.
Karahan, Abdülkadir, (2002); “Kırk Hadis” DİA, c.25, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
Kazâî, Hâdî, (1386); Zindegînâme-i Şâʻirân ve Nivîsendegân, Tahran.
Muhabbetî, Mehdî, (1993); “Câmî Nûreddin Abdurrahman b. Ahmed”, Dânişnâme-i Cihân-i İslâm, Müesese-i Ferhengî-i Hünerî-i Kitâb-i Merci‛ c.9, s.109-11, Tahran.
Okumuş, Ömer, (1993); “Abdurrahman Câmî”, DİA, c.7, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul.
Safâ, Zebîhullâh, (1369); Târîh-i Edebiyât Der İran, c.4, İntişarât-i Firdevsî, Tahran.
Söylemez, İdris (2017); Türk İslam Edebiyatında Manzum Kırk Hadisler, Dok. Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
Şâfiî, Hüsrev, (1380); Sad Şâʻir, Tahran.