Adil YAVUZ

يدادغبلا دلاخ انلاوم ىدل ةنسلا روصت

Mevlana Halid Bağdadî’nin tasavvuf anlayışı, daha hayattayken geniş bir coğrafyada ya- şayan insanları etkilemiştir. Vefatından sonra da bu etki, Anadolu, İran, Suriye, Kafkas- lar ve Balkan ülkelerinde devam etmiştir. Diğer taraftan tasavvufun, kaynak ve temelle- rinin Kur’an ve Sünnet’e uygun olup olmadığı tartışılagelmiştir. Makalemizde, Halid-i Bağdadî’nin sünnet anlayışı eserleri esas alınarak incelenmiştir. Eserlerinde sahih, hasen ve zayıf hadislerin kullanıldığı görülmektedir. Bazen mevzu rivayetlere de yer vermiştir. Hadisleri senedsiz olarak aktarmış ve alındığı kaynaklarını belirtmeden zik- retmiştir. Onları işârî bir üslupla yorumlamıştır. Hadislerle amel etmeye önem vermiş ve insanları hadislere göre yaşamaya teşvik etmiştir

Anahtar Kelimeler:

Halid-i Bağdadî, Sünnet, Tasavvuf, İşârî yorum, Mevzu hadis

PDF

___

Albanî, Muhammed Nasıruddîn, Silsiletü’l-ehâdîsi’-sahîha, I-VII, Riyad, 2002.
_______, Silsiletü’l-ehâdîsi’-daîfe ve’l-mevdûa, I-VII, Riyad, trs. I-XIV, Riyad, trs.
Aliyyülkârî, Ali b. Muhammed (1014/1605), el-Esrâru’l-merfûa, Bey- rut, 1405.
Halid Bağdâdî, (1242/1826), el-Îmân ve’l-İslâm, İstanbul, 1984.
_______, el-Mektûbât, İstanbul, 1993.
_______, Risaletü âdâbi’z-zikr, trc. M. Zahit Koktu,Ankara, trs.
_______, Vasiyetname (yazma), İlam kütüphanesi, İstanbul, trs.
Buhârî, Muhammed b. İsmail (256/870), Sahîhu’l-Buhârî, thk: Abdulazîz b. Abdullah b. Bâz, I-VIII, Beyrut, 1994.
Hatîb el-Bağdâdî (463/1071), el-Kifaye fî ilmi’r-rivaye, Beyrut, 1409.
Bursalı Mehmed Tahir (1344/1925), Osmanlı Müellifleri, I-III, İstan- bul, 1972.
Ebu Ya’lâ, Ahmed b. Ali (307/919), , el-Müsned, I-VI, Dımaşk, 1404.
Halebî Burhanüddîn (840/1436), el-Keşfu’l-hasîs, Beyrut, 1407.
Hânî, Muhammed b. Abdullah, el-Behcetü’s-seniyye, İstanbul, 1989.
Heysemî, Ali b. Ebî Bekr (807/1404), Mecmau’z-zevâid ve menbeu’l- fevâid, I-X, Beyrut, 1412.
Irâkî, Abdurrahîm b. Hüseyin (805/1402), Elfiyetü’l-hadîs, Riyad, 1420.
İbn Hacer el-Askalanî, Ahmed b. Ali (852/1448), Lisanü’l-mîzân, I-VII , Beyrut, 1406.
a ,ﻱداﺪﻐﺒﻟا ﺪﻟﺎﺧ ﺦﻴﺸﻠﻟ ﻪﻣﺎﻧ ﺖﻴﺻﻭ 2 ,ﻱداﺪﻐﺒﻟا ﺪﻟﺎﺧ ﺦﻴﺸﻠﻟ ﻪﻣﺎﻧ ﺖﻴﺻﻭ (ﻝﻮﺒﻧﺎﺘﺳإ,ﻡﻻإ ﺔﺒﺘﻜﻣ) ) ﻒﻴﻨﺼﺘﻟا ﻢﻗر ,ﻝﻮﺒﻧﺎﺘﺳإ,ﻡﻻإ ﺔﺒﺘﻜﻣ)
( 297.7BAĞ.V ﻒﻴﻨﺼﺘﻟا ﻢﻗر ,ﻝﻮﺒﻧﺎﺘﺳإ,ﻡﻻإ ﺔﺒﺘﻜﻣ)
,297.7BAĞ.V ﻒﻴﻨﺼﺘﻟا ﻢﻗر ,ﻝﻮﺒﻧﺎﺘﺳإ,ﻡﻻإ ﺔﺒﺘﻜﻣ) (1a-4b)
İbnü’l-Esîr, el-Mübarek b. Muhammed (606/1209), en-Nihâye fî garîbil-hadîs ve’l-eser, I-V, thk., Mahmud Muhammed et-Tanâhî, Tahir Ahmed ez-Zâvî, Kum, 1342.
İbn Kesîr, İsmail (774/1372), İhtisâru ulûmi’l-hadîs, Beyrut, trs.
İbn Mâce, Muhammed b. Yezîd Kazvînî (273/886), Sünenü İbn Mâce, I-II, thk, Sıdkî Cemîl Attâr, Beyrut, 1415/1995.
İbnu’s-Salah, Osman b. Abdurrahman (643/1245), Ulûmu’l-hadîs, Beyrut, 1406.
Karapınar, Fikret, Muhaddis Sufilerin Hadis Usulü ve Hadisleri Anlama Yöntemleri, Konya, 2009.
_______, “Rivayetlerde İşârî Yorum”, Hadis Tetkikleri Dergisi, c.V, sy. 2, İstanbul, 2007.
Kasımî, Cemalüddin (1332/1914), Kavaidü’t-tahdîs, Beyrut, 1422.
Kavak, Abdulcebbâr, Divan-ı Mevlânâ Halid-i Bağdâdî, Konya, 2009.
Kavukcî, Muhammed b. Halil (1305/1887), el-Lü’lüü’l-mersû’, Beyrut, 1415.
Leknevî, Ebu’l-Hasenat Abdulhayy (1304/1886), el-Ecvibetü’l-fadıle li’l-es’ileti’l-aşarati’l- kamile, Kahire, 1404.
Memiş, Abdurrahman, Hâlid-i Bağdâdî ve Anadolu’da Hâlidîlik, İstan- bul, 2000.
Münâvî, Abdurraûf (1301/1622), el-Feydu’l-kadîr, I-VI, Beyrut, 1356.
Müslim, b. Haccâc Kuşeyrî (261/875), Sahihu Müslim, I-V, thk. M. Fuad Abdulbaki, Beyrut, 1375/1956.
Nesâî, Ahmed b. Şuayb (303/915), Sünenü’n-Nesâî, I-IX, (5 mücelled), 3. bsk. Beyrut, 1414/1994.
Nevevî, Yahya b. Şeraf (677/1277), el-Ezkâr,Beyrut, 1424.
Nureddin Itr, Menhecü’n-nakd, Beyrut, 1418.
Sağânî, Hasan b. Muhammed (652/1252), ed-Dürrü’l-multekat fî tebyîni’l-galat, Beyrut, 1405.
Sehâvî, Muhammed b. Abdurrahman (902/1497), el-Mekasıdu’l- hasene, Beyrut, 1407.
Semhûdî, Nuruddin Ebu’l-Hasen (911/1505), el-Gummâz ale’lümmâz, Beyrut, 1406.
Serkis, Yusuf Elyan, Mu’cemü’l-matbûâti’l- arabiyye ve’l-muarrabe, I- II, Mısır,1346.
Suyûtî, Celalüddin (911/1505), el-Camiu’s-sağîr, I-II, Beyrut, 2006.
_______, Tedrîbu’r-râvî, Beyrut,1414
Şevkânî, Muhammed b. Ali (1250/1834), el-Fevâidü’l-Mecmua fi’l ahadîsi’l-mevdûa, thk. Abdurrahman b. Yahya Muallimî, Kahire, 1960.
Taberanî, Süleyman b Ahmed (360/970), el-Mu‘cemü’l-kebîr, I-XXV, Hamdi Abdulmecîd Silefî, 2. bsk. Kahire, 1983.
Tirmizî, Muhammed b. İsa (279/892), Sünenü’t-Tirmizî, I-V, thk. Ahmed Muhammed Şakir, Fuad Abdulbâkî, Abdulkadir İrfân Hassûne, Bey- rut, 1414/1994.
Yüksel, Sadreddin, Mevlanâ Hâlid-i Bağdâdî’nin Divanı ve Şerhi, İstan- bul, 1977.
Zehebî, Muhammed b. Ahmed (748/1347), el-Muğnî fi’d-duafâ’, I-II, Beyrut, 1418.