TÜRK, ALMAN VE İSVİÇRE İDARE HUKUKUNDA ARABULUCULUK

Yargı dışı uyuşmazlık çözüm yöntemleri hukuk sistemlerine entegre edilmiş ve son yıllarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Arabuluculuk bunlar arasında önemli bir yere sahiptir. Özel hukuk uyuşmazlıklarının arabuluculuk yöntemiyle çözülmesi konusunda Türk, Alman ve İsviçre Hukuku’nda kanuni düzenlemeler yapılmıştır. Buna istinaden idarenin taraf olduğu özel hukuk uyuşmazlıkları arabuluculuk yoluyla çözüme kavuşturulabilmektedir. İdari uyuşmazlıklarda arabuluculuk konusunda ise Türk Hukuku’nda bir düzenleme bulunmamaktadır. Buna karşılık hem Alman hem de İsviçre Hukuku’nda idari uyuşmazlıkların arabuluculuk yöntemiyle giderilebilmesi konusunda düzenlemelere yer verilmiştir. İdari uyuşmazlıkların arabuluculuk yöntemiyle giderilmesi idari usul sürecinde olabileceği gibi idari yargılama usulünde de söz konusu olabilmektedir. Alman Arabuluculuk Kanunu kamu ve özel hukuk uyuşmazlık ayrımı yapmadığından her iki alana da uygulanabilmektedir. Ancak İdari Usul Kanunu’nda arabuluculuk konusunda doğrudan düzenleme olmasa da dolaylı hükümlerin mevcut olduğu kabul edilmektedir. Buna karşılık özel kanunlarda arabuluculuğa yer verilmektedir. İdari yargılama usulünde ise arabuluculuğun uygulanması konusunda Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na atıfta bulunmaktadır. Buna istinaden idari yargılama usulünde diğer yargı dışı uyuşmazlık çözüm yöntemleri yanında, arabuluculuk yoluyla da uyuşmazlıklar çözülebilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

arabuluculuk, idari uyuşmazlıklarda arabuluculuk, yargı dışı çözüm yolları

PDF

___

Akyılmaz, Bahtiyar; Sezginer, Murat ve Kaya, Cemil, Türk İdari Yargılama Hukuku, Açıklamalı-İçtihatlı, Ankara Savaş Yayınevi, 2019.
Binder, Braun, § 173 Entsprechende Anwendung des GVG und der ZPO; in: Sodan/Ziekow,Verwaltungsgerichtsordnung (VwGO), Baden Baden Nomos Verlag, 2018.
Bloch, Klaus, “Mediation im Verwaltungsrecht und Mediation beim Verwaltungsgericht”, BayVBl., (2010): 136-139.
Christoph, Stumpf, A. Alternative Streitbeilegung im Verwaltungsrecht, Tübingen Mohr Siebeck, 2006.
Çapar, Asuman, “İdarenin Taraf Olduğu Hukuki Uyuşmazlıkların Çözümünde Arabuluculuk Yöntemi” JSHSR 7(59), (2020): 2526-2535.
Erkal, Atila, “İdari İşlemde Usul ve Şekil Sakatlıklarının Sonradan Düzeltilmesi ve Almanya Örneği”, AkdHFD C. 11, Sy. 2, (2021): 183-208.
Fiş Üstün, Gül, “Arabuluculuk Faaliyetlerinde İdarenin Yeri ve Yetkisi”, MÜHFHAD 26/1, (2020): 13-23.
Fritz, Roland, “Vom mühsamen Weg der Etablierung des Güterrichters in der Verwaltungsgerichtsbarkeit”, BDVR-Rundschreiben, (2013): 4-11.
Guckelberger, Annette, “Einheitliches Mediationsgesetz auch für verwaltungsrechtliche Konflikte?”, NVwZ, (2011): 390-397.
Handlich, Wolfgang, Michael Rennhack, “Mediation im öffentlichen Baurecht-Chancen einer neuen Planungskultur”, LKV, (1999): 9-13.
Härtel, Ines, “Mediation im Verwaltunsgrecht”, JZ 15, (2005): 753-763.
Işık, Serpil, “İsviçre’de Hukuk Uyuşmazlıklarının Alternatif Yollarla Çözümlenmesi Kapsamında Tahkim Ve Arabuluculuk İle İsviçre Odaları Tahkim Kurumunun Önerdiği İsviçre Ticari Arabuluculuk Kurallarına Genel Bir Bakış”, İnÜHFD 10/2, (2019): 452-469.
Kastner, Berthold, Einleitung zum Verwaltungsgerichtsordnung, in: Verwaltungsrecht, Fehling/Kastner/Strömer (Hrsg), Baden Baden Nomos Verlag, 2021.
Knecht, Morris, Chancen und Probleme Des Mediationsverfahrens Nach Dem Neuen VwVG, Masterarbeit, Freiburg 2008.
Krautzverger/Wagner, § 4b Einschaltung eines Dritten, in: BauGB Ernst/Zinkahn/Bielenberger/Krauzberger, September 2019. (BeckOnline).
Malte von Bargen, Jan, “Mediation im Verwaltungsverfahren nach Inkrafttreten des Mediationsfördeungsggesetzes”, ZUR, (2002): 468-475.
Meier, Isaak, Mediation und Schlichtung in der Schweiz, https://www.175jahre.uzh.ch/fakultaeten/recht/fachbereiche/zprschkg/Dokumente/report_mediation_deu_EZPO.pdf (ET. 13.12.2021).
Odyakmaz, Zehra, Çınarlı, Serkan ve Avcıoğlu Aksoy, Ezgi, İdare Hukukunda Yargı Öncesi Uyuşmazlık Çözüm Usulleri, Ankara Seçkin Yayınevi, 2018.
Ortloff, Karsten-Michael, “Europäische Streitkultur und Mediation im deutschen Verwaltungsrecht”, NVwZ (2007): 33-37.
Ortloff, Karsten-Michael, “Vom Gerichtsmediator zum Güterrichter im Verwaltungsprozess, NVwZ, (2012): 1057-1062.
Özbek, Mustafa, “İdarî Uyuşmazlıkların Çözümünde Yargılama Dışı Usuller (I)”, TBBD 56, (2005): 90-132.
Özbek, Mustafa, “İdarî Uyuşmazlıkların Çözümünde Yargılama Dışı Usuller (II)” TBBD 57 (II), (2005): 82-134.
Pitschas, Rainer, “Mediation als Methode und Instrument der Konfliktmittlung im öffentlichen Sektor”, NVwZ, (2004): 396-404.
Schäfer, Lars, “Mediation im Öffentlichen Bereich braucht gesetzliche Regeln”, NVwZ, (2006): 39-46.
Schenke, Wolf Rüdiger, Entsprechende Anwendung GVG und ZPO, in: Kopp/Schenke, VwGO Verwaltungsgrichtsordung, (München C.H. Beck, 2021).
Seibert, Max-Jürgen, “Mediation der Verwaltungsgerichtsbarkeit Erfahrungen und Überlegungen zu einer alternativen Streitbeilegung”, NVwZ, (2008): 365-371.
Tilp, Helmut, “Mediation-ein Instrument auch für Verwaltungen?”, VM, (2009): 90-95.
Yılmaz, Dilşat, “Türk ve Alman İdare Hukukunda Arabuluculuk ve Sulhe İlişkin Düzenlemeler”, THD 7/70, (2012): 92-100.