Düzenli Fiziksel Aktivitenin Stres, Kaygı, Depresyon, Yaşam Memnuniyeti, Psikolojik İyi Oluş ve Pozitif-Negatif Duygu Üzerine Etkisi

Bu araştırmanın amacı; sedanter bireylerin 8 haftalık fiziksel aktiviteye göre stres, kaygı, depresyon, yaşam memnuniyeti, psikolojik iyi oluş ve pozitif-negatif duygu düzeylerini incelemek ve ön test son test puanlarını karşılaştırmaktır. Araştırma ön test-son test deney ve kontrol gruplu yarı deneysel bir araştırmadır. Araştırma grubu 50 deney grubu, 50 kontrol grubu toplam 100 bireyden oluşmaktadır. Veriler “Depresyon, Anksiyete ve Stres Ölçeği”, “Yaşam Memnuniyeti Ölçeği”, “Psikolojik İyi Oluş Ölçeği” ve “Pozitif-Negatif Duygu Ölçeği” kullanılarak elde edilmiştir. Elde edilen veriler grup içinde ve gruplar arasında karşılaştırılmıştır. Deney ve kontrol grubunun stres, kaygı, depresyon, yaşam memnuniyeti, psikolojik iyi oluş ve pozitif-negatif duygu düzeylerini ön test ve son test puanları açısından karşılaştırmak için bağımsız örneklem t testinden yararlanılmıştır. Bağımlı değişkenlerin birbiriyle olan ilişkisini incelemek amacıyla pearson korelasyon analizinden faydalanılmıştır. Deney grubundaki bireylerin ön test ve son test puanları bakımından stres, kaygı, depresyon, yaşam memnuniyeti, psikolojik iyi oluş ve pozitif-negatif duygu düzeylerinde anlamlı bir farklılığa rastlanırken (p<0.05), kontrol grubundaki bireylerin ön test ve son test puanlarında herhangi bir farklılığın olmadığı tespit edilmiştir (p>0.05). Araştırmada stres, kaygı, depresyon ve negatif duygu arasında pozitif bir ilişkinin olduğu görülmüştür. Yaşam memnuniyeti, psikolojik iyi oluş ve pozitif duygu arasında da pozitif ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca stres, kaygı, depresyon ve negatif duygu ile yaşam memnuniyeti, psikolojik iyi oluş ve pozitif duygu arasında negatif bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Stres, Yaşam Memnuniyeti, Psikolojik İyi Oluş, Fiziksel Aktivite, Life Satisfaction, Psychological Well-Being, Physical Activity

The Effect of Regular Physical Activity on Stress, Anxiety, Depression, Life Satisfaction, Psychological Well-Being and Positive-Negative Emotion

The aim of this study is to examine the levels of stress, anxiety, depression, life satisfaction, psychological well-being and positive-negative emotion of sedentary individuals according to 8 weeks of physical activity and to compare the pre-test and post-test scores. The research is a quasi-experimental research with pre-test and post-test experimental and control groups. The research group consists of 50 experimental groups and 50 control groups, a total of 100 individuals. Data were obtained using the “Depression, Anxiety and Stress Scale”, “Life Satisfaction Scale”, “Psychological Well-Being Scale” and “Positive-Negative Emotion Scale”. Obtained data were compared within and between groups. Independent sample t-test was used to compare the stress, anxiety, depression, life satisfaction, psychological well-being and positive-negative emotion levels of the experimental and control groups in terms of pre-test and post-test scores. Pearson correlation analysis was used to examine the relationship between dependent variables. While there was a significant difference in the pre-test and post-test scores of the individuals in the experimental group in terms of stress, anxiety, depression, life satisfaction, psychological well-being and positive-negative emotion levels (p<0.05), it was determined that there was no difference in the pre-test and post-test scores of the individuals in the control group (p>0.05). In the study, it was seen that there is a positive relationship between stress, anxiety, depression and negative emotion with life satisfaction, psychological well-being and positive emotion.

Keywords:

Stress, Life Satisfaction, Psychological Well-Being, Physical Activity,

PDF

___

Adwas, A. A., Jbireal, J. M., ve Azab, A. E. (2019). Anxiety: Insights into signs, symptoms, etiology, pathophysiology, and treatment. East African Scholars Journal of Medical Sciences, 2(10), 580-591.
Akın, A., ve Yalnız, A. (2015). Yaşam memnuniyeti ölçeği (YMÖ) Türkçe formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(54), 95-102. DOI: https://doi.org/10.17755/esosder.68461
Arslan, C., Güllü, M., ve Tutal, V. (2011). Spor yapan ve yapmayan ilköğretim öğrencilerinin depresyon durumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(2), 120-132.
Aslan, C. A., ve Çınar, Z. (2012). Aktif veya sedanter kadın ve erkek bireylerin seçilmiş fiziksel ve fizyolojik özelliklerinin karşılaştırılması. Spor Hekimliği Dergisi, 47(1), 29-36.
Aytan, G. K. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin sosyalleşmelerinde sporun etkileri. Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Bakır, Y. (2017). Düzenli olarak spor yapan ortaöğretim düzeyindeki ergenlerde sporun mental iyi oluş ve pozitiflik düzeyine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
Başar, S., ve Sarı, İ. (2018). Düzenli egzersizin deperesyon, mutluluk ve psikolojik iyi oluş üzerine etkisi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(3), 25-34.
Baştuğ, G., Metin, S., ve Bingöl, E. (2014). Investigation of perceived stress levels together with positive and negative moods of students in school of physical education and sports. International Journal of Science Culture and Sport, 2(4), 72-79. DOI: https://doi.org/10.14486/IJSCS209
Beck, A. T. (1976). Cognitive therapy and the emotional disorders. New York: Meridian.
Bekereci, Ü., ve Yazıcı, M. (2017). The analysis of the effect of the use of the fishbone technique in “the unit of systems in our body” on the academic success of students. Journal of Computer and Education Research, 5(10), 281-297.
Bergstad, C. J., Gamble, A., Garling, T., Hagman, O., Polk, M., Ettema, D., Friman, M., ve Olsson, L. E. (2011). Subjective well-being related to satisfaction with daily travel. Transportation, 38, 1-15. DOI: http://dx.doi.org/10.1007/s11116-010-9283-z
Bozkurt, F. (2014). Sözlüklerdeki temel duygu kavramlarının yeniden tanımlanması: Bir yöntem önerisi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, 21(1), 25-34. DOI: https://doi.org/10.1501/Trkol_0000000277
Cicek, G., Atan, T., Kamuk, Y. U., Imamoglu, O., Yamaner, F., ve Aslan, V. (2015). Effect of exercise on levels of depression. Anthropologist, 20(3), 670-674. DOI: https://doi.org/10.1080/09720073.2015.11891772
Crawford, J. R., ve Henry, J. D. (2004). The positive and negative affect schedule (PANAS): Construct validity, measurement properties and normative data in a large non-clinical sample. British Journal of Clinical Psychology, 43(3), 245-265. DOI: https://doi.org/10.1348/0144665031752934
Daviu, N., Bruchas, M. R., Moghaddam, B., Sandi, C., ve Beyeler, A. (2019). Neurobiological links between stress and anxiety. Neurobiol Stress, 11, 100191. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ynstr.2019.100191
Demirci, N., Engin, A. O., Bakay, İ., ve Yakut, Ö. (2013). Stres ve stresi ortaya çıkaran durumların öğrenci üzerindeki etkisi: Stres ve öğrenme arasındaki ilişki. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 276-284.
Deniz, M. E., Arslan, C., Özyeşil, Z., ve İzmirli, M. (2012). Öz-anlayış, yaşam doyumu, negatif ve pozitif duygu: Türk ve diğer ülke üniversite öğrencileri arasında bir karşılaştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 428-446.
Dhabhar, F. S. (2018). The short-term stress response – Mother nature’s mechanism for enhancing protection and performance under conditions of threat, challenge, and opportunity. Front Neuroendocrinol, 49, 175-192. DOI: https://doi.org/10.1016/j.yfrne.2018.03.004
Diener, E., ve Chan, M. (2011). Happy people live longer: Subjective well-being contributes to health and longevity. Applied Psychology: Health and Well-Being, 3(1), 1-43. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1758-0854.2010.01045.x
Diener, E., Wirtz, D., Tov, W., Kim-Prieto, C., Choi, D., Oishi, S., ve Biswas Diener, R. (2010). New well-being measures: Short scales to assess flourishing and positive and negative feelings. Social Indicators Research, 97(2), 143–156. DOI: https://doi.org/10.1007/s11205-009-9493-y
Ekeland, E., Heian, F., Hagen, K., ve Coren, E. (2005). Can exercise improve self esteem in children and young people? A systematic review of randomised controlled trials. British Journal of Sports Medicine, 39(11), 792-798. DOI: http://dx.doi.org/10.1136/bjsm.2004.017707
Elmas, L., Yüceant, M., Ünlü, H., ve Bahadır, Z. (2021). Üniversite öğrencilerinin fiziksel aktivite düzeyleri ile psikolojik iyi oluş durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. SPORTIVE, 4(1), 1-17.
Ersöz, G., Özmutlu, İ., Arı, Y., Aydın, S., Kara, E., ve Öztürk, T. (2017). Teori odaklı egzersiz danışmalığı sonrası egzersiz davranışı, bazı psikolojik faktörler ve fiziksel özelliklerdeki değişimlerin incelenmesi. http://acikerisim.nku.edu.tr/xmlui/handle/20.500.11776/2949 adresinde 05 Ocak 2023 tarihinde alınmıştır.
Eşigül, E., ve Cenkseven Önder, F. (2017). Stres ve psikolojik iyi olma arasındaki ilişkide sosyal problem çözmenin aracı ve düzenleyici rolü. Journal of Human Sciences, 14(1), 803-818. DOI: http://orcid.org/0000-0001-9748-626X
Forgeard, M. J. C., Jayawickreme, E., Kern, M., ve Seligman, M. E. P. (2011). Doing the right thing: Measuring wellbeing for public policy. International Journal of Well-Being, 1, 79-106. DOI: http://dx.doi.org/10.5502/ijw.v1i1.15
Gençöz, T. (2000). Pozitif ve negatif duygu ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojisi Dergisi, 15(46), 19-26.
Ghazwin, M. Y., Kavian, M., Ahmadloo, M., Jarchi, A., Golchin Javadi, S., Latifi, S., Tavakoli, S. A., ve Ghajarzadeh, M. (2016). The association between life satisfaction and the extent of depression, anxiety and stress among Iranian nurses: A multicenter survey. Iranian Journal of Psychiatry, 11(2), 120-127.
Harvey, S. B., Overland, S., Hatch, S. L., Wessely, S., Mykletun, A., ve Hotopf, M. (2018). Exercise and the prevention of depression: Results of the HUNT cohort study. American Journal of Psychiatry, 175(1), 28-36. DOI: https://doi.org/10.1176/appi.ajp.2017.16111223
Hassmen, P., Koivula, N., ve Uutela, A. (2000). Physical exercise and psychological well-being: A population study in Finland. Preventive Medicine, 30(1), 17-25. DOI: https://doi.org/10.1006/pmed.1999.0597
Heggelund, J., Kleppe, K. D., Morken, G., ve Vedul Kjelsas, E. (2014). High aerobic intensity training and psychological states in patients with depression or schizophrenia. Frontiers in Psychiatry, 5, 148. DOI: https://doi.org/10.3389/fpsyt.2014.00148
Hogan, C. L., Catalino, L. I., Mata, J., ve Fredrickson, B. L. (2015). Beyond emotional benefits: Physical activity and sedentary behaviour affect psychosocial resources through emotions. Psychology & Health, 30(3), 354-369. DOI: https://doi.org/10.1080/08870446.2014.973410
Jorm, A. F., ve Wright, A. (2007). Beliefs of young people and their parents about the effectiveness of interventions for mental disorders. The Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 41(8), 656-666. DOI: https://doi.org/10.1080/00048670701449179
Kapur, R. (2020). Health and well-being: Fundamental concepts in promoting efficacious and successful lives. https://www.researchgate.net/publication/342589861_Effects_of_Anxiety_on_Health_and_Well-being_of_the_Individuals adresinde 02 Ocak 2023 tarihinde alınmıştır.
Karaçam, A., ve Pulur, A. (2019). Beden eğitimi öğretmenlerinin başarı algılarında yordayıcı olarak akademik iyimserlik, psikolojik iyi oluş ve fiziksel öz saygı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(1), 209-218. DOI: https://doi.org/10.24106/kefdergi.2474
Kent, L. K., ve Shapiro, P. A. (2009). Depression and related psychological factors in heart disease. Harvard Review of Psychiatry, 17(6), 377-388. DOI: https://doi.org/10.3109/10673220903463333
Keskin, Ö. (2014). Effects of physical education and participation to sports on social development in children. Journal of International Multidisciplinary Academic Researches, 1(1), 1-6.
Khan, M. K., Khan, A., Khan, S. U., ve Khan, S. (2017). Effect of anxiety on athletic performance. Research and Investigations in Sports Medicine, 1(1), 1-5. DOI: https://doi.org/10.31031/RISM.2017.01.000508
Khazaee Pool, M., Sadeghi, R., Majlessi, F., ve Rahimi Foroushani, A. (2015). Effects of physical exercise programme on happiness among older people. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 22(1), 47-57. DOI: https://doi.org/10.1111/jpm.12168
Kıvrak, Y., Kokaçya, M. H., Sevim, E., ve Çöpoğlu, Ü. S. (2016). Depressive symptom prevalence and risk factors in Eastern Turkish university students. Journal of Clinical and Analytical Medicine, 7(4), 440-444. DOI: https://doi.org/10.4328/JCAM.2907
Killinger, S. L., Flanagan, S., Castine, E., ve Howard, K. (2017). Stress and depression among veterinary medical students. Journal of Veterinary Medical Education, 44(1), 3-8. DOI: https://doi.org/10.3138/jvme.0116-018R1
Kim, E. S., Kubzansky, L. D., Soo, J., ve Boehm, J. K. (2017). Maintaining healthy behavior: A prospective study of psychological well-being and physical activity. Annals of Behavioral Medicine, 51(3), 337-347. DOI: http://dx.doi.org/10.1007/s12160-016-9856-y
Kisch, J., Leino, E. V., ve Silverman, M. M. (2005). Aspects of suicidal behavior, depression and treatment in college students: Results from the spring 2000 national college health assessment survey. Suicide and Life Threatening Behavior, 35(1), 3-13. DOI: https://doi.org/10.1521/suli.35.1.3.59263
Kremer, J. M., Moran, A., Walker, G., ve Craig, C. (2012). Key concepts in sport psychology. London: Sage.
Lavallee, L. F., Hatch, P. M., Michalos, A. C., ve Mckinley, T. (2007). Development of the contentment with life assessment scale (CLAS): Using daily life experiences to verify levels of self-reported life satisfaction. Social Indicators Research, 83(2), 201-244. DOI: https://doi.org/10.1007/s11205-006-9054-6
Lewis, A. (1970). The ambiguous word “anxiety”. International Journal of Psychiatry, 9, 62-79.
Lovibond, P. F., ve Lovibond, S. H. (1995). The structure of negative emotional states: Comparison of the depression anxiety stress Scales (DASS) with the beck depression and anxiety inventories. Behaviour Research and Therapy, 33(3), 335-343. DOI: https://doi.org/10.1016/0005-7967(94)00075-U
Lyubomirsky, S., King, L. A., ve Diener, E. (2005). The benefits of frequent positive affect. Psychological Bulletin, 131, 803-855.
Maqbool, R., Iqbal, M. N., Rafiq, M., Anjum, A., Qamar, S., ve Ahmed, M. M. (2022). Alexithymia, posttraumatic growth, and life contentment among cardiac sufferers. Pakistan Journal of Medical Research, 61(3), 134-138.
Margolis, S., Schwitzgebel, E., Ozer, D. J., ve Lyubomirsky, S. (2019). A new measure of life satisfaction: The riverside life satisfaction scale. Journal of Personality Assessment, 101(6), 621-630. DOI: https://doi.org/10.1080/00223891.2018.1464457
Matamoros Catalan, D., Conesa-Gomez, A., Stubbs, B., ve Vancampfort, D. (2016). Exercise improves depressive symptoms in older adults: An Umbrella review of systematic reviews and meta-analyses. Psychiatry Research, 244, 202-209. DOI: https://doi.org/10.1016/j.psychres.2016.07.028
Nes, R. B., Czajkowski, N. O., Roysamb, E., Orstavik, R. E., Tambs, K., ve Reichborn Kjennerud, T. (2013). Major depression and life satisfaction: A population-based twin study. Journal of Affective Disorders, 144(1), 51-58. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jad.2012.05.060
Olff, M., Langeland, W., Draijer, N., ve Gersons, B. P. (2007). Gender differences in posttraumatic stress disorder. Psychological Bulletin, 133(2), 183-204. DOI: https://doi.org/10.1037/0033-2909.133.2.183
Özkatar Kaya, E., Sarıtaş, N., Yıldız, K., ve Kaya, M. (2018). Sedanter olan ve olmayan bireylerin fiziksel aktivite ve yaşam tatmin düzeyleri üzerine araştırma. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(3), 89-94
Palazzolo, J. (2019). Anxiety and performance. L’Encephale, 46(2), 158-161. DOI: https://doi.org/10.1016/j.encep.2019.07.008
Passer, M. W., ve Smith, R. E. (2012). Psychology: The science of mind and behavior. Boston: McGraw-Hill Higher Education.
Peluso, M. A., ve Guerra de Andrade, L. H. (2005). Physical activity and mental health: The association between exercise and mood. Clinics, 60(1), 61-70. DOI: https://doi.org/10.1590/S1807-59322005000100012
Poursadeghiyan, M., Abbasi, M., Mehri, A., Hami, M., Raei, M., ve Ebrahimi, M. H. (2016). Relationship between job stress and anxiety, depression and job satisfaction in nurses in Iran. The Social Sciences, 11(9), 2349-55. DOI: https://doi.org/10.36478/sscience.2016.2349.2355
Pratt, L. A., ve Brody, D. J. (2008). Depression in the United States household population, 2005-2006. National Center for Health Statistics, 7, 1-8.
Rodriguez Ayllon, M., Cadenas Sánchez, C., Estévez López, F., Muñoz, N. E., Mora Gonzalez, J., Migueles, J. H., Molina García, P., Henriksson, H., Mena Molina, A., Martínez Vizcaíno, V., Catena, A., Löf, M., Erickson, K. I., Lubans, D. R., Ortega, F. B., ve Esteban Cornejo, I. (2019). Role of physical activity and sedentary behavior in the mental health of preschoolers, children and adolescents: A systematic review and meta-analysis. Sports Medicine, 49(9), 1383-1410. DOI: https://doi.org/10.1007/s40279-019-01099-5
Salar, B., Hekim, M., ve Tokgöz, M. (2012). 15-18 yaş grubu takım ve ferdi spor yapan bireylerin duygusal durumlarının karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(6), 123-135.
Sarıçam, H. (2018). The psychometric properties of turkish version of depression anxiety stress scale-21 (DASS-21) in health control and clinical samples. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 7(1), 19-30.
Schuch, F. B., Vancampfort, D., Rosenbaum, S., Richards, J., Ward, P. B., Veronese, N., Solmi, M., Cadore, E. L., ve Stubbs, B. (2016). Exercise for depression in older adults: A meta-analysis of randomized controlled trials adjusting for publication bias. Brazilian Journal of Psychiatry, 38(3), 247-254. DOI: https://doi.org/10.1590/1516-4446-2016-1915
Schultchen, D., Reichenberger, J., Mittl, T., Weh, T. R., Smyth, J. M., Blechert, J., ve Pollatos, O. (2019). Bidirectional relationship of stress and affect with physical activity and healthy eating. British Journal of Health Psychology, 24(2), 315-333. DOI: https://doi.org/10.1111/bjhp.12355
Schwanen, T., ve Atkinson, S. (2015). Geographies of wellbeing: An introduction. The Geographical Journal, 181(2), 98-101. DOI: http://dx.doi.org/10.1111/geoj.12132
Selye, H. (1952). The story of the adaptation syndrome. Inc., Medical Publisher. Montreal: ACTA.
Sousa, L., ve Lyubomirsky, S. (2001). Life satisfaction. In J. Worell (Eds.), Encylopedia of women and gender: Sex similarities and differences and the impact of society on gender. San Diego, CA: Academic Press.
Spielberger, C. D. (1966). Anxiety and behavior. London: Academic Press.
Spijker, J., de Graaf, R., Bijl, R. V., Beekman, A. T. F., Ormel, J., ve Nolen, W. A. (2004). Functional disability and depression in the general population. Results from the Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study (NEMESIS). Acta Psychiatrica Scandinavica, 110(3), 208-214. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1600-0447.2004.00335.x
Ströhle, A. (2009). Physical activity, exercise, depression and anxiety disorders. Journal of Neural Transmission, 116(6), 777-784. DOI: https://doi.org/10.1007/s00702-008-0092-x
Sultan, S., Hussain, I., ve Fatima, S. (2020). Social connectedness, life contentment, and learning achievement of undergraduate university students–does the use of internet matter? Bulletin of Education and Research, 42(1), 111-125.
Şahin B. (2014). Seyahat acentası çalışanlarında örgütsel stresin örgütsel bağlılıkla ilişkisi üzerine bir araştırma: İstanbul örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(32), 193-210. DOI: https://doi.org/10.31795/baunsobed.645499
Şahin, M., Yetim, A. A., ve Çelik, A. (2012). Psikolojik sağlamlığın gelişiminde koruyucu bir faktör olarak spor ve fiziksel aktivite. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(8), 373-380.
Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. 6th ed. Boston, MA: Pearson.
Tahirovic, S., Kapidzic, M., ve Kapidzic, A. (2018). Depression in patients with epilepsy. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(2), 896-909. DOI: https://doi.org/10.21733/ibad.469494
Telef, B. (2013). Psikolojik iyi oluş ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 374-384. DOI: http://dx.doi.org/10.13140/RG.2.1.2414.4480
Trainor, S., Delfabbro, P., Anderson, S., ve Winefield, A. (2010). Leisure activities and adolescent psychological well-being. Journal of Adolescence, 33(1), 173-186. DOI: https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2009.03.013
Ülker Tümlü, G., ve Recepoğlu, E. (2013). Üniversite akademik personelinin psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu arasındaki ilişki. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 3(3), 205-213.
Vos, T., Lim, S. S., Abbafati, C., Abbas, K. M., Abbasi, M., Abbasifard, M., ..., ve Bhutta, Z. A. (2020). Global burden of 369 diseases and injuries in 204 countries and territories, 1990-2019: A systematic analysis for the global burden of disease study 2019. The Lancet, 396(10258), 1204-1222.
Watson, D., Clark, L. A., ve Tellegen, A. (1988). Development and validation of brief measures of positive and negative affect: The PANAS scales. Journal of Personality and Social Psychology, 54(6), 1063-1070. DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.54.6.1063
Weinberg, R. S., ve Gould, D. (2011). Foundations of sport and exercise psychology. USA: Human Kinetics.
Western, M., ve Tomaszewski, W. (2016). Subjective wellbeing, objective wellbeing and inequality in Australia. PLoS ONE, 11(10), e0163345. DOI: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0163345
World Health Organization. (2018). Global action plan on physical activity 2018–2030: More active people for a healthier world. Geneva: World Health Organization.
World Health Organization. (2020). Stresli anlarda ne yapmalı?: Resimli rehber. Kopenhag: World Health Organization Regional Office for Europe.
Yıldırım, A., Boysan, M., ve Kefeli, M. C. (2018). Psychometric properties of the Turkish version of the depression anxiety stress scale-21 (DASS-21). British Journal of Guidance and Counselling, 46(5), 582-595. DOI: https://doi.org/10.1080/03069885.2018.1442558
Yüceant, M. (2022). Investigation of stress, anxiety, depression and psychological well-being levels of individuals who regularly play tennis. Education Quarterly Reviews, 5(2), 270-281. DOI: https://doi.org/10.31014/aior.1993.05.02.488
Yüceant, M., Ünlü, H., ve Balanlı, O. F. (2019). Üniversitelerin spor yöneticiliği bölümünde öğrenim gören öğrencilerin pozitif ve negatif duygularının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 10(1), 69-80. DOI: https://doi.org/10.17155/omuspd.427243