Doping Amacıyla Sık Kullanılan İlaçların Biyokimyasal Etkileri

Çoğunlukla sporcular tarafından tercih edilen doping ismi verilen ilaçlar, spor sırasında antremanlara ek olarak zihinsel ve fiziksel performansı arttırmak amacıyla kullanılmaktadır. Bu ilaçlar sprocu sağlığını olumsuz etkilemekte hatta bazen de ölümle sonuçlanabilmektedir. Sporcular özellikle önemli müsabakalarda performanslarını arttırmak, müsabakaları kazanmak amacıyla dopinglere başvurabilmektedir. Sıklıkla Stimülanlar, Narkotik analjezikler, Anabolik maddeler, Beta Blokörler, Diüretikler, Peptit Hormonlar ve analogları, Antiöstrojenik aktivite gösteren ajanlar Doping amaçlı kullanılmaktadır. Her birinin etki mekanizması farklı olsa da genel olarak vücudu uyanık halde tutmak, zihinsel farkındalığı arttırmak, kas kütlesini arttırmak, ağrı-acı hissini azaltmak gibi etkileri bulunmaktadır. Kullanılan bu ajanların birçok farklı biyokimyasal ve fizyolojik etkileri bulunmaktadır. Bu etkiler kullanılan ilacın etken maddesine göre değişmekle birlikte genel olarak; tansiyon yükselmesi, ruhsal bozukluklar, kilo kaybı, hormon mekanizması değişiklikleri, oksijen satürasyonunun bozulması, sperm azalması, testis yapısının küçülmesi, karaciğer enzimlerinde bozulma vb. dir. Bu derlemenin amacı doping amacıyla sık kullanılan ilaçların biyokimyasal etkilerinin tartışılmasıdır.

Anahtar Kelimeler:

Doping, İlaç, Biyokimya

Biochemical Effects of Drugs Frequently Used for Doping Purposes

Some drugs are mostly used by athletes as doping. These drugs adversely affect the health of the athlete, and sometimes even result in death. Often Stimulants, Narcotic Analgesics, Anabolic Substances, Beta Blockers, Diuretics, Peptide Hormones and their analogues, Agents with antiestrogenic activity are used for doping purposes. These agents used have biochemical effects. Drugs called doping, which are mostly preferred by athletes, are used to increase mental and physical performance in addition to training during sports. These drugs adversely affect the health of the athlete and sometimes even result in death. Athletes may apply to doping in order to increase their performance and win the competitions, especially in important competitions. Often Stimulants, Narcotic Analgesics, Anabolic Substances, Beta Blockers, Diuretics, Peptide Hormones and their analogues, Agents with antiestrogenic activity are used for doping purposes. Although the mechanism of action of each is different, they generally have effects such as keeping the body awake, increasing mental awareness, increasing muscle mass, and reducing the feeling of pain. These agents used have many different biochemical and physiological effects. Although these effects vary according to the active substance of the drug used, in general; hypertension, mental disorders, weight loss, hormonal mechanism changes, deterioration of oxygen saturation, decrease in sperm, shrinkage of testis structure, deterioration in liver enzymes, etc. The purpose of this review is to discuss the biochemical effects of drugs commonly used for doping purposes.

Keywords:

Doping, Drug, Biochemistry,

PDF

___

Alsayari, A., Kopel, L., Ahmed, M. S., Pay, A., Carlson, T., ve Halaweish, F. T. (2017). Design, synthesis, and biological evaluation of steroidal analogs as estrogenic/anti-estrogenic agents. Steroids, 118, 32-40.
Barkoukis, V., Lazuras, L., ve Harris, PR. (2015) The effects of self-affirmation manipulation on decision making about doping use in elite athletes. Psychol Sport Exerc, 16(175),81.
Beyhan, Ö. (2018) Hormonlar. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri.
Çınar, V., Öztürk, M.E., ve Şebin, K. (2007). Doping ve sporcularda kullanımı/dopıng and usage. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(3).
Dalkara, S. (1992) Doping amacıyla kullanılan ilaçlar ve etkileri. İçinde: Hıncal, A., ve Dalkara, S. (Ed.), Anti doping eğitimi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
Dekhuijzen, P. N. R., Machiels, H. A., Heunks, L. M. A., Van der Heijden, H. F. M., ve Van Balkom, R. H. H. (1999). Athletes and doping: effects of drugs on the respiratory system. Thorax, 54(11), 1041-1046.
Englund, J.L., ve William, P.K. (2013) Beta Blokerler. In: Tintinalli J E. (Ed)., Acil Tıp, 7. Baskı, İstanbul: Nobel Kitapevi
Erdoğan, E. (2020). Sağlık boyutlarıyla doping, sağlık ve sosyal boyutlarıyla sporda doping, Ankara: Nobel akademi yayıncılık.
Ertin, H., ve Bardakçı, T. (2020). Sporda İnsanı Geliştirme: Doping ve Dopingle Mücadelenin Tarihi. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Ethics-Law and History, 28(1), 99-109. Faik, A. L. P. (1999). Doping. Etlik Veteriner Mikrobiyoloji Dergisi, 3(11-12), 86-93.
Fanjul, A. N., Piedrafita, F. J., Al-Shamma, H., ve Pfahl, M. (1998). Apoptosis induction and potent antiestrogen receptor-negative breast cancer activity in vivo by a retinoid antagonist. Cancer research, 58(20), 4607-4610.
Gündoğdu, C., Çelebi, E., Beyazçiçek, Ö., Beyazçiçek, E., Tüfekçi Ş., ve Özmerdivenli, Ş. (2017) Triatlon Atletlerinin Doping ve Anti-Doping Konusundaki Görüşlerinin Belirlenmesi. Konuralp Tıp Dergisi, 9 (63), 9
Işık, S. (2015) Gelişim çağındaki basketbolcularda doping kullanımı eğilimi ve bilgi düzeyinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkele Onsekiz Mart Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
Kerns, W.I., Kline, J, Ford, M.D. (1994). Beta-blocker and calcium channel toxicity. Emerg Med Clin North Am. 12(2), 365-90.
Kindlundh, A. M., Isacson, D. G., Berglund, L., ve Nyberg, F. (1999). Factors associated with adolescent use of doping agents: anabolic‐androgenic steroids. Addiction, 94(4), 543-553.
Morgan, T. O., Anderson, A. I., ve MacInnis, R. J. (2001). ACE inhibitors, beta-blockers, calcium blockers, and diuretics for the control of systolic hypertension. American journal of hypertension, 14(3), 241-247.
Nagy, A. M., Meuris, S., ve Robyn, C. (1994). Origin and significance of the heterogeneity of protein hormones. Nuclear medicine and biology, 21(3), 317-330.
Perez-Stable, E., ve Caralis, PV. (1983) Thiazide-induced disturbances in carbohydrate, lipid, and potassium metabolism. Am Heart J, 106, 245–51.
Reardon, C.L., ve Creado, S. (2014). Drug abuse in athletes. Subst Abuse Rehabil. 5, 95-105.
Salvetti, A., ve Ghiadoni, L. (2006) Thiazide diuretics in the treatment of hypertension: an update. Journal of the American Society of Nephrology, 17, 25–29.
Saugy, M., Robinson, N., Saudan, C., Baume, N., Avois, L., ve Mangin, P. (2006). Human growth hormone doping in sport. British journal of sports medicine, 40(suppl 1), 35-39.
Sjöqvist, F., Garle, M., ve Rane, A. (2008). Use of doping agents, particularly anabolic steroids, in sports and society. The Lancet, 371(9627), 1872-1882.
Weidmann, P. (2001) Metabolic profile of indapamide sustained-release in patients with hypertension: data from three randomised double-blind studies. Drug Saf, 24, 1155–65.
World Health Organization. (2020, 10 Ocak). Drugs. Erişim adresi: https://www.who.int/health-topics/drugs-psychoactive#tab=tab_1
Vernec, A., Pipe, A., ve Slack, A. (2017). A painful dilemma? Analgesic use in sport and the role of anti-doping. Br J Sports Med, 51(17),1243-1244 Ünal, D.M., ve Durişehvar, Ü. (2003). Sporda doping kullanımı. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 66(3), 189-198.