Tiyatro Eylem Pratiğinde Bir Direnme Biçimi Olarak “Kadınlık Deneyimleri” - “Womanhood Experiences” As A Form Of Resistance Within The Theatre Action Practices
Bu çalışma, tiyatro eylem pratiği içerisinde bir direnme biçimi olarak kadınlık deneyimlerinin kullanılmasının hem kadınların kendi beden, benlik ve kimlik algılarında farkındalık ve bilinç oluşturmasında hem de kadın kimliğine ilişkin anlamın kadınlar tarafından yeniden üretilmesindeki rolü üzerinden hareket etmektedir. Buna bağlı olarak bu çalışmanın temel amacı, tiyatro eylem pratiği içerisine aktarılan kadınlık deneyimlerinin; ataerkil toplumsal yaşamda erk merkezli ilişkilerin, eril tahakkümlerin ve baskı mekanizmalarının bozulabilmesinde hem bir direnme biçimi hem de kadınlara sağlayabileceği bir özgürlük alanı olarak nasıl okunulabileceğini incelemek ve tartışmaktır. Araştırma problemi, 2001 yılından bu tarafa varlığını sürdüren Ankara Tiyatro Öteyüz topluluğunun feminizmle buluşan ve kadınlık deneyimlerinden oluşan tiyatro eylem pratiği üzerinden ve topluluk üyeleriyle yürütülen derinlemesine mülakat ile odak grup görüşmelerinden elde edilen bulgular ışığında tartışılmaktadır.
Anahtar Kelimeler:
Tiyatro Eylem Pratiği, Kadınlık Deneyimleri, Feminist Sanat, Feminist Tiyatro, Kadın Özgürleşmesi Hareketi
“Womanhood Experiences” As A Form Of Resistance Within The Theatre Action Practices
This paper is based on the role of the usage of womanhood experiences as a form of resistance within theatre action practices in terms of women’s construction of awareness and consciousness related to the self, body and identity as well as in terms of the re-production of the ‘meaning’ related to women’s identity by women themselves. Relatedly, the main objective of this research is to investigate and discuss womanhood experiences (which were transmitted into the theatre action practices) both as a form of resistance and as a realm of freedom for women in breaking down patriarchal-based relationships, masculine domination and oppression mechanisms within patriarchal social life. Research questions will be discussed in consideration of data collected from the field research by using in-depth interviews and focus group discussions with the participants of Ankara Theatre Oteyuz which has been surviving since 2001. In addition, this information is gathered together with an analysis of Oteyuz whose theatre action practices were coincided with feminism and those practices were based on ‘womanhood experiences’ of its participants.
Keywords:
‘Theatre Action Practices’, ‘Womanhood Experiences’, Feminist Art, Feminist Theatre, Woman’s Liberation Movement,
___
- Antmen, A. (2010). 20. Yüzyıl Batı sanatında akımlar. (3. Baskı). İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Belkıs, Ö. (2015). Feminist tiyatro. İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları.
- Baran, H. B. ve Demiriz, G. (2017). Bilinç yükseltme niteliği olarak tiyatro eylem pratiği ve kadınlara yansımaları, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(19), 314-346. doi: 10.20875/makusobed.311065
- Boal, A. (2014). Ezilenlerin tiyatrosu. (N. Hasgül, Çev.) (4. Baskı). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
- Connell, R. W. (2016). Toplumsal cinsiyet ve iktidar. (C. Soydemir, Çev.) (2. Baskı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Demiriz, G. (2018). Feminist yöntem tartışmaları, D. Şenol ve H. E. Kaya (Ed.), Toplumsal cinsiyet sosyolojisi, (ss. 108-138). İstanbul: Lisans Yayıncılık.
- Harding, S. ve Hintikka, M. B. (1983). Introduction. S. Harding ve M. B. Hintikka (Ed.), Discovering reality: feminist perspectives on epistemology, metaphysics, methodology and philosophy (ss. ix-xix). Dordrecht: D. Reidel Publishing.
- Harding, S. (1995). Feminist yöntem diye bir şey var mı?. S. Çakır ve N. Akgökçe (Der.), Kadın araştırmalarında yöntem (ss. 34-47). İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Karabekir, J. (2015). Türkiye’de kadınlarla ezilenlerin tiyatrosu: feminist bir metodolojiye doğru. İstanbul: Agora Kitaplığı.
- Kaygusuz, S. (2014). Vuruş. Tutkulu perçem (ss. 7-14). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Laslett, B. (1999). Personal narratives as sociology. Contemporary Sociology, 28(4), 391-401. doi: 10.2307/2655287
- Mies, M. (1995). Feminist araştırmalar için bir metodolojiye doğru. S. Çakır ve N. Akgökçe (Der.), Kadın araştırmalarında yöntem (ss. 48-64). İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Mohanty, C. T. (1992). Feminist encounters: locating the politics of experience. M. Barett ve A. Phillips (Ed.), Destabilizing theory: contemporary feminist debates (ss. 74-92). Cambridge: Polity Press.
- Mulinari, D. ve Sandell, K. (1999). Exploring the notion of experience in feminist thought. Acta Sociologica, 42(4), 287-297. http://www.jstor.org/stable/4201163
- Özsoysal, F. (2014). Ataerkil söylemin maskesini düşüren feminist oyunlarımız ve İstanbul’da feminist tiyatrolar. K. Karaboğa ve O. Arıcı (Ed.), Maske kitabı (ss. 274-285). İstanbul: Habitus Yayıncılık.
- Soysal, S. (2015). Tante Rosa. (17. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Stanley, L. ve Wise, S. (1995). Feminist araştırma sürecinde metot, metodoloji ve epistemoloji. S. Çakır ve N. Akgökçe (Der.), Kadın araştırmalarında yöntem (ss. 67-98). İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: Nurşen Adak