Cumhuriyet Dönemi Popüler Kadın Dergilerinde Mizojini Etkilerinin İncelenmesi: Hayat Dergisi Örneği

Bu çalışmanın amacı 70’ler Türkiye’sinde, dönemin önde gelen popüler kültür unsuru niteliğine sahip dergilerinde mizojinik unsurların varlığını görünür kılarak kadına yönelik olumsuz bakış açısını ve erkek egemen kültürün nasıl yaratıldığını ve pekiştirildiğini belirlemektir. Popüler kültür unsurları yoluyla topluma yansıtılan mizojini (kadın düşmanlığı), kadını içinde yaşadığı toplumda ikincil ve aşağı konumda gören her türlü düşmanca bakış açısı, tutum ve davranışı meşru göstermektedir. Bilindiği gibi kitle iletişim araçlarının, popüler kültürü besleyen ve yayan özelliği nedeniyle, toplumu şekillendirmedeki önemi yadsınamayacak kadar büyüktür. Buradan hareketle, bu çalışma 70’ler Türkiye’sinde örnek bir popüler dergide mizojinik (kadın düşmanı) unsurların var olup olmadığının tespitine odaklanılarak ele alınmıştır. Bu hedef doğrultusunda 70’ler Türkiye’sinin popüler dergilerinden biri olarak Hayat Dergisi, ilgili alanda yapılan literatür taraması sonucu ulaşılan kavramsal çerçeve temelinde mizojinik temalar açısından derinlemesine incelenmiştir. Bu amaca hizmet edecek şekilde, mizojinik tutumlar ve bu tutumların neden olduğu mizojinik sonuçlar olmak üzere, iki başlık altında yer alan on yedi mizojinik anlam taşıyan tema ile haber, reklam, köşe yazısı, fotoğraf, resim gibi verilerle eşleşen mizojinik sonuca ulaşılmıştır. Mizojini kavramının, “mizojininin kaynakları ve mizojininin sonuçları” şeklinde ikili bir sınıflama oluşturularak ulaşılan ve çalışmanın güvenirliğini arttırmak amacıyla üç ayrı kodlayıcının en az ikisinin birbirlerinden bağımsız olarak yaptıkları kodlamalarda mutabık oldukları mizojinik temalar, dergide ne oranda mizojinik unsur olduğunu ortaya koymuştur. Buna göre, mizojini dönemin popüler dergisi olan ‘Hayat Dergisi’nin, 1970’lerin başı, ortası ve sonu şeklinde bir mantık yürütülerek oluşturulan 1970, 1971, 1974, 1975, 1977, 1978 yıllarına ait 6 sayısında, toplamda 342 kez, dergi başına ise 57 kez tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular ışığında mizojinik bakış açısının, 70’ler Türkiye’sinde toplumun en çok okuduğu dergilerden sadece bir tanesinde bu kadar çok sayıda yer almış olmasının, toplumda var olan mizojinik eğilimleri yüksek oranda ürettiğinin ve pekiştirdiğinin bir göstergesi olarak görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Mizojini (kadın düşmanlığı), Hayat Dergisi, Toplumsal Cinsiyet.

Examining the Effects of Misogyny in Popular Women's Magazines of the Republican Period: The Case of Hayat Magazine

Any hostile point of view, attitude and behavior that sees women as secondary and inferior in the society they live in is called misogyny. As it is known, the importance of mass media in shaping the society is too great to be denied. From this point of view, this study was handled by focusing on the detection of misogynistic elements in an exemplary popular magazine in Turkey in the 70s. In line with this goal, Hayat Magazine, as one of the popular magazines of 70s Turkey, has been examined in depth in terms of misogynistic themes based on the conceptual framework reached through the literature review in the related field. To serve this purpose, data matching seventeen themes, including misogynistic attitudes results caused by these attitudes, were obtained. The data obtained from the coding of the concept of misogyny with a dual classification as “sources of misogyny and the results of misogyny,” conducted by three different coders at different times, revealed the frequency of misogynistic elements in the journal. Accordingly, misogyny was detected 342 times in total and 57 times per magazine in 6 issues of the popular magazine of the period, "Hayat Dergisi". In the light of the findings, the fact that the misogynistic point of view was featured in only one of the most read magazines by the society in the 70s in Turkey is seen as an indicator that it produces and reinforces the misogynistic tendencies that exist in the society at a high rate.

Keywords:

Misogyny, Hayat Magazine, Gender,

PDF

___

Adak, N. (2007). “Kadınların İkilemi: İş ve Aile Yaşamı” . Sosyoloji Dergisi, (17), 137-152.
Aksin, S. (2007). Kısa Türkiye Tarihi. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
Arat, N. (1986). Kadın Sorunu. Say Yayınları, İstanbul.
Bartky, S. L. (1990). Femininity and Domination. Studies in the Phenomenology of Oppression. Routledge, New York.
Bora, A. (2014). Feminizim Kendi Arasında. Ayizi Yayınları, Ankara.
Butler, M. ve Paısley, W. J. (1980). Women And The Mass Media: Sourcebook For Research And Action. Human Sciences Press, New York.
Casnabet, M. C. (2005). Kadınların Tarihi 3, Rönesans ve Aydınlanma Çağı Paradoksları, (Çev. A. Fethi), Şefik Matbaası, İstanbul.
Demez, G. ve Timurturkan, M. (2018). “Bir Toplumsal İktidar Alanı Olarak Beden ve “Yaşlanan Bedenin” Yeniden İnşaası”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(2): 441-456.
Dill, K.E., Thill, K.P. (2007). “Video Game Characters and the Socialization of Gender Roles: Young People’s Perceptions Mirror Sexist Media Depictions”. Sex Roles: A Journal Research, 57(11/12): 851- 864.
Dogramacı, E. (1992). Türkiye’de Kadının Dünü ve Bugünü. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.
Dworkin, A. (1974). Woman Hating. E.P. Dutton, New York. Eğitim ve Yoksulluk İlişkisi”. A. Topçuoğlu, G. Aksan, D. Alptekin (Ed.) Yoksulluk ve Kadın. Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 163-178.
Erdoğan, İ. ve Alemdar, K. (1994). Popüler Kültür ve İletişim. Ümit Yayıncılık, Ankara.
Etyang, P. (2012). “Misogyny In Urban Public and Private Spaces”. A Conference Paper Presented at the International Conference On Gender Based Violence At Kenyatta University, Kenya, 33-37.
Fine, C. (2011). Toplumsal Cinsiyet Yanılsaması. (Çev. K. Tanrıyar), Sel Yayıncılık, İstanbul.
Fiske, J. (2014). İletişim Çalışmalarına Giriş (Çev: S. İrvan), Pharmakon
Flood, M., Gardiner ,J.K., Pease, B. ve Prıngle, K. (2007). International Encyclopedia of Men and Masculinities. Routledge Press, İngiltere.
Flora, C. B. & Lynn, N. B. (ed.). (1974). “Women and Political Socialization: Considerations of the Impact of Motherhood”. John Wiley, New York.
Goffman, E. (1979). Gender Advertisements. Harper Torchbooks, New York.
Giddens, A. (2000). Sosyoloji. (Çev. H. Özel, C. Güzel), Ayraç Yayınları, İstanbul.
İrvan, S. (2002). Medya, Kültür, Siyaset. Alp Yayınevi, Ankara.
Jacobsen, M. F. ve Mazur, L. A. (1995). “Sexism and Sexuality in Advertising”, Marketing Madness: A Survival Guide for a Consumer Society. Westview Press, New York.
Kalaycıoglu, S. Ve Ritterberger, H. (2001). Evlerimizdeki Gündelikçi Kadınlar. Su yayınları, İstanbul.
Karpat, K. (2003). Türkiye’de Toplumsal Dönüsüm. İmge Yayıncılık, İstanbul.
Kepenek,Y.(1987). Gelisimi, Üretim Yapısı ve Sorunlarıyla Türkiye Ekonomisi. Teori Yayınları, Ankara.
Kılıç S. M. Ve Yılmaz, D. V. (2019). “Cumhuriyet Dönemi Kadın Dergileri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 10 (17): 2140-2156.
Michaux, A. (2011) Kadın Düşmanı Sözlük. (Çev. Y. Bener), Can Yayınları, İstanbul.
Moghadam, Valentine M. (2005). “The Feminization of Poverty and Women’s Human Rights”, Social and Human Sciences Papers In Women’s Studies/Gender Research, France, 5 (1): 13-18.
Nas, A. (2015). “Kadına Yönelik Simgesel Şiddet Aracı Olarak Temizlik Ürünleri Reklamlarının Eleştirel Analizi”, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 24: 11-29.
Püsküllüoğlu, A. (2004). Türkçe Sözlük. Arkadaş Yayıncılık, İstanbul.
Sallan Gül, S., Alican Şen, A. ve Kaya, E. (2014). “Toplumsal Cinsiyet Boyutundan Türkiye’de Saygılıgil, F. ve Elçik, G. (2016). Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları. Dipnot Yayınları, Ankara.
Scott, G. (1986). Gender and Politics of History. Colombia University Press, New York.
Şenyapılı, T. ve Unat, N. A. (ed.). (1979). Metropol Bölgelerinin Yeni Bir Ögesi Gecekondu Kadını, Türk Toplumunda Kadın. Türk Sosyal Bilimler Dernegi Yayınları, Ankara.
Talay Keşoğlu, B. (2007). Socialist Women’s Organizations in Turkey. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Boğaziçi Üniversitesi Atatürk Enstitüsü, İstanbul.
Tekeli, Ş. (1982). Kadınlar ve Siyasal-Toplumsal Hayat. Birikim Yayınları, İstanbul.
Tekeli, Ş. ve Unat, N. A. (ed.). (1979). Türkiye'de Kadının Siyasal Hayattaki Yeri, Türk Toplumunda Kadın. Türk Sosyal Bilimler Dernegi Yayınları, Ankara.
Tokuroğlu, B. (2004). Özgürleşemeyen Kadın. Odak Yayın Evi, Ankara.
Topgül, S. (2013). “Türkiye’de Yoksulluk ve Yoksulluğun Kadınlaşması”. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14 (1): 277-296.
Unat, N. A. (1998). İdeoloji Açısından Kadın Arastırmaları. 20. Yüzyılın Sonunda Kadınlar ve Gelecek. TODAİE Yayınları, Ankara.
Wolf, N. (1993). Fire with Fire: The New Female Power and How it Will Change the 21st Century. Random House, New York.
Yaraman, A. (1999). Türkiye’de Kadınların Siyasal Temsili. Bağlam Yayınları, İstanbul.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Arastirma Yöntemleri. Seckin Yayinevi, Ankara.
Yurt Ansiklopedisi. (1983). Anadolu Yayıcılık, İstanbul. https://tr.wikipedia.org/wiki/Hayat_(dergi) (erişim tarihi: 14.01.2023).