2013

Türkiye'de Toplumsal Gelişmenin İki Formülü: Eğitimciliğin Tarihi ve Ekonomici Yaklaşımın Ortaya Çıkışı

Bu çalışmada, Türkiye'de, maarifçilik dediğimiz, toplumsal ve ekonomik gelişmenin ön şartı olarak eğitimi gören anlayışın bir tarihi olduğu gösterilmeye çalışılmaktadır. 19. yüzyılın başlarında ortaya çıkan bu anlayış, giderek Osmanlı Devleti'nin klasik çağındaki güçlü devlete dönüşün bir formülü olarak görülmeye başlanmıştır. Bu anlamda maarifçilik Osmanlı yönetici sınıfının tarihsel çıkarlarına göre şekillenmiş ve geleneksel aydınlar tarafından bütünüyle benimsenmiştir. Aynı dönemde iktidara sert eleştiriler yönelten ve meşrutiyet fikrini ortaya atan Jöntürkler de, geleneksel maarifçi fikirlerden kurtulmuş değildir. Jöntürkler tarafından da devam ettirilen maarifçi düşünceler ancak İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin 20. yüzyıl başında Osmanlı burjuva sınıfıyla ilişki kurmasıyla birlikte değişmiş ve toplumsal gelişmeye ekonomici bir bakışa dönüşmüştür.

The Two Formulas of Social Development in Turkey: The Occurrence of the History of Educationalism and Economical Approach

This study attempts to show the history of educationalism as the precondition for social and economic development in Turkey. Educationalism occurred at the beginning of the 19thcentury in theOttoman State. At that time it began to be seen as providing a major formula for the return to the powerfulstate of the Ottoman classical age. In this sense educationalism was accepted by the Ottoman traditional intellectuals, was shaped by the ruling class of the Ottoman State according to its historical interests. Although the Young Turks criticized government and suggested a constitutional monarchy, they did not depart from the traditional educationalist ideas until the beginning of the 20thcentury. The educationalist's approach to social and economic development transformed into the economic approach with the establishment of the relation between Union and Progress as an organization of the Young Turks and the Ottoman bourgeoisie

PDF

___

Akyüz Y. (2015). Türk Eğitim Tarihi. Ankara 2015.
Berkes N. (2003). Türkiye'de Çağdaşlaşma. İstanbul 2003.
Cevdet Paşa A. (2008).Osmanlı İmparatorluğu Tarihi. 2. Cilt. İstanbul 2008.
Coşkun A. (2006). 1895-1898 Yılları Arasında Yayınlanan Meşveret Gazetesinin Transkript ve Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ensititüsü, Kayseri 2006.
Çavdar T. (1992). Türkiye'de Liberalizm. Ankara 1992.
Faroqhi S. (2004). "Krizler ve Değişim". Der. H. İnalcık & D. Quataert. Osmanlı İmparatorluğunun Ekonomik ve Sosyal Tarihi (2004) 543-867. İstanbul.
Georgeon F. (2006). Abdülhamit. İstanbul 2006.
Göçek F. M. (1999). Burjuvazinin Yükselişi, İmparatorluğun Çöküşü. Ankara 1999.
Hanioğlu Ş. (1985). Bir Siyasal Örgüt Olarak Osmanlı 'Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti' ve Jöntürkler. İstanbul 1985.
İnalcık H. (2003). Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600). İstanbul 2003.
İnalcık H. (2006). "Tanzimat Nedir?". Der. H. İnalcık & M. Seyiddanlıoğlu. Tanzimat Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu (2006) 29-57. İstanbul.
Jorga N. (2005). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi Cilt 5. İstanbul 2005.
Kuran A. B. (1945). İnkılâp Tarihimiz ve Jöntürkler. İstanbul 1945.
Kuran A. B. (1956). Osmanlı İmparatorluğunda İnkılâp Hareketleri ve Millî Mücadele. İstanbul 1956.
Lewis B. (2000). Modern Türkiye'nin Doğuşu. Ankara 2000.
Mardin Ş. (1998). Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu. İstanbul 1998.
Mardin Ş. (2000a). Türk Modernleşmesi. İstanbul 2000.
Mardin Ş. (2000b). Jöntürklerin Siyasî Fikirleri. İstanbul 2000.
Namık Kemal (2005). Maarif. Namık Kemal. Der. N. Y. Aydoğdu & İ. Kara. İstanbul 2005.
Ortaylı İ. (2006a). İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı. İstanbul 2006.
Ortaylı İ. (2006b). "Tanzimat Adamı ve Tanzimat Toplumu". Der. H. İnalcık & M. Seyiddanlıoğlu. Tanzimat Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu (2006) 421-463. İstanbul.
Pamuk Ş. (2005). Osmanlı-Türkiye İktisadi Tarihi 1500-1914. İstanbul 2005.
Petrosyan Y. A. (1974). Sovyet Gözüyle Jöntürkler. Ankara 1974.
Prens Sabahattin (1965). Bu Memleket Nasıl Kurtarılabilir. İstanbul 1965.
Quataert D. (2004). "19. Yüzyıla Genel Bakış: Islahatlar Devri 1812-1914". Der. H. İnalcık & D. Quataert. Osmanlı İmparatorluğunun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, Cilt 2 (2004) 885-1083 İstanbul.
Reyhan C. (2008). Osmanlı'da Kapitalizmin Kökenleri. İstanbul 2008.
"Tanzimat Fermanı" (2006). Der. H. İnalcık & M. Seyiddanlıoğlu. Tanzimat Değişim Sürecinde Osmanlı İmparatorluğu (2006) 11-17. İstanbul.
Tekeli İ. & İlkin S. (2003). "İttihat ve Terakki Hareketinin Oluşumunda Selânik'in Toplumsal Yapısının Belirleyiciliği". Cumhuriyetin Harcı: Modernitenin Altyapısı Oluşurken (2003) 1-67. İstanbul.
Tekeli İ. (1993). "Osmanlı İmparatorluğu'ndan Günümüze Eğitim Kurumlarının Gelişimi". Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi. 3. Cilt. İstanbul 1993.
Temo İ. (2000). İttihad ve Terakki Anıları. İstanbul 2000.
Toprak Z. (1992). "İktisat Tarihi". Der. M. Kunt & S. Akşin. Türkiye Tarihi, Osmanlı Devleti 1600-1908, Cilt 3 (1992) 191-242. İstanbul.
Troçki L. (1995). Balkan Savaşları. İstanbul 1995.
Tunaya T. Z. (2004). Türkiye'nin Siyasî Hayatında Batılılaşma Hareketleri. İstanbul 2004.