Mehmet YILMAZ, Elçin ADIGÜZEL

Toplumsal Sorunlardan Bireyin Dünyasına Zeki Demirkubuz Sineması

Bir toplumun her alanında yaşanan değişim ve dönüşümler sinemada karşılığını bulmaktadır. Türk Sineması için de aynı durum geçerli olup son yirmi yılda dünya üzerinde dramatik bir seyir izleyen toplumsal, kültürel, ekonomik ve siyasal olmak üzere pek çok alanda gerçekleşen değişim ve dönüşümler sinemayı doğrudan etkilemiştir. İlk filmi C Blok ile 1999'dan beri topluma ayna tutan Zeki Demirkubuz, filmlerinde konu edindiği toplumsal olaylar ve karakterleri ile anılan gelişmelere tanıklık etmektedir. Yeni Türk Sinemasının başlıca isimlerinden Zeki Demirkubuz'un filmlerinde toplumsal gerçekçi bir çerçevede ele alınan toplumsal sorunların şekillendirdiği son derece derinlikli bireysel dünyalar dikkat çekmektedir. Söz konusu dünyalar ve bunlardan topluma yapılan geri dönüşler anlatım üslubu ile incelemeye değerdir. Bu çerçevede yönetmenin C Blok (1994), Masumiyet (1997), Üçüncü Sayfa (1999), Yazgı (2001), İtiraf (2001), Bekleme Odası (2003), Kader (2006), Kıskanmak (2009), Yeraltı (2012) ve Bulantı (2015) olmak üzere 10 filmi kronolojik sırası ile tematik film çözümlemesi yönteminden yararlanılarak analiz edilmiş ve filmlerin toplum-birey ekseninde kurduğu bağ betimlenmeye çalışılmıştır. Yönetmenin filmleri hakkında genel bir fikir verme hedefinin yanı sıra, Demirkubuz filmlerine konu olan erkek ve kadın yaşantıları, toplumsal gerçekçilik çerçevesinde karşılık bulan sorunların çıktısı olarak ayrıntılı biçimde irdelenmektedir. Keza toplumdaki gerçeklik ile Demirkubuz filmlerinin dramatik uzayı arasında bir bağ kurulmasına odaklanılarak konuya ilişkin gelecek çalışmalara yeni bir boyut kazandırılmak istenmektedir.

From Social Problems To Individual’s World Of Zeki Demirkubuz’s Cinema

The changes and transformations occurred in every aspect of a society are found in the cinema. The same is true for Turkish Cinema, the changes and transformations that took place in many fields such as social, cultural, economic and political, which followed a dramatic course worldwide within the last two decades, directly had an impact on the cinema. Zeki Demirkubuz, who has reflected society since 1999 starting with his very first film C Block, testifies to the mentioned developments with social events and characters in his films. Zeki Demirkubuz, one of the prominent names of the new Turkish Cinema, draws attentions with the individuals’ worlds and their responds which were affected from social problems reflected within a social realistic frame in his films. These worlds and their feedbacks on society are worth reviewing in an expressionist way. Accordingly, 10 films of the director, namely C Blok (1994), Masumiyet (1997), Üçüncü Sayfa (1999), Yazgı (2001), İtiraf (2001), Bekleme Odası (2003), Kader (2006), Kıskanmak (2009), Yeraltı (2012) and Bulantı (2015) were analysed chronologically using the thematic film analysis method to describe the bond that the films established with society and the individual. Besides the aim of giving a general idea about the director’s films, the male and female experiences which are the subject of Demirkubuz films are examined in detail in the context of social realism. It is also aimed to give a new dimension to future work related to the subject by focusing on the connection between individualistic world which are shaped by social problems and the dramatic space of Demirkubuz films.

PDF

___

Açıkalın, Neriman (2008). “Toplumda Fahişelik Kurumunun Vazgeçilmezliği Üzerine Mitler: Mersin Örneği”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 1(4): 11-35.
Ayaz, Oğuz (2006). “Yazgı’dan Sonra Kader: Yan anlamları Unutun!”. Yeni İnsan Yeni Sinema, Sayı: 18-19: 12-13.
Aytaç, Senem, vd (2009). “Zeki Demirkubuz ile Kıskanmak Üzerine Vaat Edilen ve Mahrum Bırakılan İnsanlar” (Söyleşi). Altyazı Dergisi, 89: 18-22.
Batur, Enis (2009). “Tutkunun Negatif Çehresi Üzerine Kanlı bir Divertimento” (Sunuş yazısı). Kıskanmak. Nahid Sırrı ÖRİK (yazar) İstanbul: Oğlak Yayınları.
Birtek, Güney (2014). “Gerçekliğin ve Samimiyetin Aynasında: Zeki Demirkubuz”, http://www. sinematopya.com/2014/08/gercekligin-ve-samimiyetin-aynasinda-zeki-demirkubuz.html, Erişim tarihi: 18.11.2016.
Büyükdüvenci, Sabri ve Öztürk, S. Ruken (2007). “Yeni Türk Sinemasında Estetik Arayışı”. Felsefe Dünyası. 2007/2. 46: 45-49.
Camus, Albert (1999) Yabancı, Vedat Günyol (çev.). İstanbul: Can Yayınları.
Coşkun, Esin (2003). Dünya Sinemasında Akımlar. Ankara: Phoenix Yayınları
Çolak, Metin (2011). “Georg Lukacs’ı Yeniden Düşünmek.” FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi). Güz (12): 91-124
Daldal, Aslı (2005). 1960 Darbesi ve Türk Sinemasında Toplumsal Gerçekçilik, İstanbul: Homer Kitabevi.
Ekuklu, Bülent (2012). “Yeraltı”. Journal of Eurasian Studies, Nisan-Haziran, 4 (2): 96-99.
Gürkan, Hasan (2013). “Orhan Kemal’in Eserlerinde Metropol Yaşam İçerisinde Modern Yaşam Manipülasyonları ve Bireylerin ‘Özgür’lükleri”. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 29: 219-234.
Hakan, Fikret (2014). Türk Sinema Tarihi. Nigar Pösteki (der.). İstanbul: İnkılap Yay.
Hauser, Arnold (2006). Sanatın toplumsal Tarihi Cilt/2. Yıldız Gölönü (çev.). Ankara: Deniz Kitabevi.
Hayward, Susan (2012). Sinemanın Temel Kavramları. Uğur Kutay ve Metin Çavuş (çev). İstanbul: Es Yayınları.
Jacobson, Roman (1990). Sekiz Yazı. Mehmet Rifat ve Sema Rifat (çev.). İstanbul: Düzlem Yayınları.
Kıraç, Rıza (1997). “C Blok Üzerine Yönetmenin Sözü”, http://zekidemirkubuz.com/Content. aspx?ContentID=43. Erişim tarihi: 01.11.2015.
Kibaroğlu, Buğra (2015). Sinema Sanatında Gerçekçilik ve Biçimcilik. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı.
Koç, Ayşegül (2004). “Vagina Dentata’lar, Femme Fatale’ler: C Blok, Masumiyet, Üçüncü Sayfa ve İtiraf’ta Kadının Temsili”. Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler. Deniz Bayrakdar (der.). İstanbul: Bağlam Yayınları.
Lukacs, Georg (2000). Çağdaş Gerçekçiliğin Anlamı. Cevat Çapan (çev). Beşinci Baskı, İstanbul: Payel Yayınevi.
McCarthy, E. Doyle (2002). Bilgi Kültürü: Yeni Bilgi Sosyolojisi. A. F. Yılmaz (çev.). İstanbul: Çivi Yazıları.
Yergebekov, M. (2003) . Tarkovski Sineması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Moller, Olaf (2006). “Türk Yönetmenin Sert ve Edebi Ufkuna Yol Gösteren Işık”. Kader: Zeki Demirkubuz, S. Ruken Öztürk (der.) Ankara: Dost Yayınları.
Monaco, James (2006). Yeni Dalga, Ertan Yılmaz (çev.). İstanbul: Artı Bir Kitap.
Moran, Berna (2000). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul: İletişim Yayınları.
Oktan, Ahmet ve Küçükalkan, Yavuz (2013). “Kadının Şeytani Kimyası: Üçüncü Sayfa ve Kıskanmak Filmlerinde Kadın Tipolojileri”. Doğu-Batı Dergisi. 64: 221-237.
Özön, Nijat (1966). “Türk Sinemasına Eleştirel Bir Bakış” . Yeni Sinema. Ekim-Kasım. sayı 3.
Öztürk, S. Ruken (2006). “Zeki Demirkubuz Sineması”, Kader: Zeki Demirkubuz, S. Ruken Öztürk (der.). Ankara: Dost Kitabevi.
Pospelov, Genadiy N. (2014). Edebiyat Bilimi, Yılmaz Onay (çev.). İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
Pösteki, Nigar (2005). Türk Sinemasına Yeni Bakış: Yönetmen Sineması. İstanbul: Es Yayınları.
“Robert Bresson Sineması ve Au Hasard Balthazar” (2009). Derindüşünce.org. http://www. derindusunce.org/2009/03/25/robert-bresson-inemasi-ve-au-hasard-balthazar/. Erişim tarihi: 05.10.2015.
Refiğ, Halit (2013). Ulusal Sinema Kavgası. İstanbul: Dergah Yayınları.
Scognamillo, Giovanni (1988). Türk Sinema Tarihi 2. Cilt. 1960-1986. İstanbul: Metis Yayınları.
Soylu, Özge (2001). “Nahid Sırrı Örik, Kıskanmak ve Psikanaliz”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Uçakan, Mesut (2010). Türk Sinemasında İdeoloji. İstanbul: Düşünce Yayınları.