Alaaddin Faruk PAKSOY

Beyaz Türkler: Medyanın Ürettiği ve Dönüştürdüğü Bir Kavram

Türkiye’de 1980 sonrasında yaşanan siyasi gelişmeler ve toplumsal dönüşüm, merkezve çevre arasındaki gerilimi daha belirgin hale getirmiştir. Hızlı kentleşme, kırsallığınkentlerde görünür olmaya başlaması ve neoliberal politikaların yükselişi, medyada yenibir tartışmayı başlatmış ve Türkçeye “Beyaz Türkler” denen bir kavramsallaştırmayıkazandırmıştır. Bu çalışma Beyaz Türkler kavramının nasıl doğduğunu, başlangıçtave şu anda ne anlama geldiğini ve siyasi olarak Beyaz Türkler kavramına yüklenenanlamları sorgulamayı amaçlamaktadır. Araştırma kapsamında 2017 yılında ulusalbasında yayımlanan tüm haber ve köşe yazıları taranmış ve analiz edilmiştir. PRNetdijital gazete arşivinden elde edilen 185 adet metin tematik analiz yöntemiyleçözümlenmiştir. Örneklemdeki metinler 90’lı yıllar ve 2000’li yıllardaki tartışmalarındeğişime uğradığını, daha önceleri ağırlıklı olarak kültürel ve ekonomik konularlagündeme gelen Beyaz Türkler kavramının son dönemde siyasallaştığını göstermiştir.Gazete içeriklerindeki bu siyasallaşma boyutu olumsuz bir içerik taşımakta olup, BeyazTürkleri Türkiye için bir tehdit olarak temsil etmektedir.

White Turks: A Notion Produced and Transformed by the Media

The tension between center and periphery became more salient because of the political developments and social transformation in the post-1980 process in Turkey. Following rapid urbanisation, the appearance of rural life in city centers and the rise of neoliberal policies, a new discussion started in the media. This discussion created the conceptualisation of “White Turks” in the Turkish language. This study aims to investigate how the notion of White Turks emerged, what the notion means at the beginning and now, and what is politically attributed to the notion. All news reports and columns published in the national newspapers in the year 2017 were monitored and analysed. In total, 185 items, gathered from PRNet digital newspaper archive, were analysed by using thematic analysis technique. The items in the sample showed that the discussions related to White Turks changed since the 90s and 2000s. The notion of White Turks used to be predominantly related to cultural and economic issues in the past. In recent years, the notion has become more related to politics. This kind of politicisation has a negative tone in the coverage and the White Turks are now usually represented as a threat for Turkey.

PDF

___

Yeni Şafak, 23 Aralık 2017. “Küçük resimden eğitime bakmak”, Ayşe Böhürler.
Yeni Şafak, 23 Kasım 2017. “İç gündemle karışık Sudan izlenimleri”, Mehmet Acet.
Yeni Şafak, 16 Temmuz 2017. “Yine ‘Şeriat geliyor’ teranesi”, Hayrettin Karaman.
Yeni Akit, 20 Aralık 2017. “Alma mazlumun ahını”, Akif Bedir.
Yeni Akit, 15 Kasım 2017. “Emperyalizmin ‘iyi çocuklar’ı”, Abdurrahman Dilipak.
Yeni Akit, 15 Ağustos 2017. “Erdoğan olmasa Alaman çikolatası bekleyecektik...”, Sinan Burhan.
Yeni Akit, 24 Haziran 2017. “’Polis, CHP’lileri niye dövmüyor ki’ diyen medya”, Sinan Burhan.
Türkiye, 12 Ekim 2017. “Gündemin kırıntıları”, Ömer Söztutan.
Takvim, 17 Ağustos 2017. “Komşu’da bayram”.
Takvim, 11 Ağustos 2017. “Yüksek sesyete”.
Takvim, 29 Temmuz 2017. “Beyaz Türkler çıldırdı”.
Star, 1 Kasım 2017. “Meral Akşener’den neden korkuyoruz?”, Ahmet Kekeç.
Sözcü, 11 Eylül 2017. “Vatandaş ülkesini neden terk eder?”, Nedim Türkmen.
Sabah, 31 Aralık 2017. “Ne yazayım ben size?”, Engin Ardıç.
Sabah, 25 Aralık 2017. “Sensin sitar vorz”, Engin Ardıç.
Sabah, 6 Ekim 2017. “Beyaz Türklerin tarihi yanılgıları hiç bitmez ki”, Mehmet Barlas.
Karar, 22 Eylül 2017. “Anadolu’nun zeki çocukları Kabataş Anadolu ya da Kartal İmam-Hatip’te okuyabilecek mi?”, Mehmet Ocaktan.
Karar, 2 Eylül 2017. “Türk’ten Haymatlos olur mu?”, M. Bahadırhan Dinçaslan.
Karar, 14 Ağustos 2017. “İmam-Hatiplerin kalite sorunu”, Mehmet Ocaktan.
Hürriyet, 8 Haziran 2017. “Türkiye’yi Beyaz Türkler, Beyaz Muhafazakarlar ve Beyaz Kürtler Kurtaracak”, Ertuğrul Özkök.
HaberTürk, 21 Şubat 2017. “Fetö sızıntısı nasıl önlenirdi?”, Oray Eğin.
HaberTürk, 18 Ocak 2017. “FETÖ’yle savaşan tek lider”, Oray Eğin.
Cumhuriyet, 17 Mayıs 2017. “İslamofobi, etnofobi, ümmet, asabiyet ve insanlık”, Tayfun Atay.
Cumhuriyet, 21 Ocak 2017. “Bu bir sülale hastalığı”, Mustafa K. Erdemol.
Akşam, 3 Temmuz 2017. “Hürriyet’in Beyoğlu’na yansıttığı patoloji”, Markar Eseyan.
Zhaparaliev, Sherbol (2017). “Gazeteler Üzerinden Darbeler: Kırgızistan 2010 Olaylarının Türkiye Basınında İnşası”. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi 44: 80-101.
Yenigül, Sevinç Bahar (2005). “Göçün kent mekanı üzerine etkileri”. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 18(2): 273-288.
White, Jenny (2013). Müslüman Milliyetçiliği ve Yeni Türkler. İstanbul: İletişim.
Vaismoradi, Mojtaba, Turunen, Hannele ve Bondas, Terese (2013). “Content analysis and thematic analysis: Implications for conducting a qualitative descriptive study.” Nursing & Health Sciences 15(3): 398-405.
Tuncel, Gökhan ve Gündoğmuş, Bekir (2012). “Türkiye Siyasetinde Merkez- Çevrenin Dönüşümü Ve Geleneksel Merkezin Konumlanma Sorunu.” Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 14(3): 137-158.
Sağlam, Serdar (2006). “Türkiye’de iç göç olgusu ve kentleşme”. Türkiyat Araştırmaları 5: 33-44.
Ramm, Christoph (2016). “Beyond ‘Black Turks’ and ‘White Turks’–The Turkish Elites’ Ongoing Mission to Civilize a Colourful Society.” Asiatische Studien-Études Asiatiques 70(4): 1355-1385.
Özkan, Derya (2007). “Değişen İstanbul Tahayyülleri: Çarpık Kentleşmeden “Cool” İstanbul’a.” İstanbul Dergisi 58: 52-54.
New York Times (2003). “The Erdogan Experiment.” 11 Mayıs 2003. Erişim tarihi: 21.12.2017. http://www.nytimes.com/2003/05/11/magazine/the-erdogan-experiment. html?pagewanted=all&src=pm,
Neuman, W. Lawrence (2006). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. Sedef Özge (çev.). Ankara: Yayın Odası.
Mardin, Şerif (2013). Türkiye’de Toplum ve Siyaset. İstanbul: İletişim.
Köse, Aynur ve Yılmaz, Mustafa (2010). “Fısıltı Gazetesi İçin Yeni Bir Mecra: Söylentilerin İletim Mekânı Olarak Çevrimiçi Forumlar.” Millî Folklor 22(85): 183-192.
Konyar, Hürriyet (2011). “Yeni müzik kültüründe hâkim küresel kültür ile “öteki” kültürler arasında kurulan yeni ilişkilerle Türkiye’deki yeni pop müzik kültürünün değerlendirilmesi”. 38. ICANAS Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi Kitabı. II.Cilt: 435-455.
Kırıkkanat, Mine G. (2005). “Halkımız eğleniyor.” Radikal. 27 Temmuz 2005. Erişim tarihi: 19.12.2017. http://www.radikal.com.tr/yazarlar/mine-g-kirikkanat/halkimiz-egleniyor-753082/
Karakul, Aygülen Kayahan (2010). “Discussion on White Power and Privilege: Barriers to Culturally Responsive Teaching by Glimps, B.J. & Ford, N.F.” International Journal of Educational Policies 4(2): 35-38.
Joffe, Helene (2012). “Thematic Analysis - Chapter 15”. Qualitative Research Methods in Mental Health and Psychotherapy: A Guide for Students and Practitioners içinde. Derleyen: David Harper ve Andrew Thompson, Chichester: Wiley-Blackwell. 209-223.
İçduygu, Ahmet, ve Sirkeci, İbrahim (1999). “Cumhuriyet Donemi Türkiye’sinde Göç Hareketleri”. 75 Yılda Köylerden Şehirlere içinde. Derleyen: Oya Baydar, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları 75. 249-268.
Günal, Asena (2001). “Mine G. Kırıkkanat ve Beyaz Türk Oryantalizmi.” Birikim Dergisi 144: 66-73.
Grigoriadis, Ioannis, N. (2018). Democratic Transition and the Rise of Populist Majoritarianism. Cham: Palgrave Macmillan.
Grelow, Weronika (2014). The Instrumental Usage of a Culturalist “White-Black” Dichotomy in the Turkish Press (1980-2013). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Universita Ca’Foscari Venezia.
Göle, Nilüfer (2017). “Undesirable Public Intellectuals.” Globalizations 14(6): 877-883.
Gökay, Bülent ve Hamourtziadou, Lily (2016). “‘Whiter than White’: Race and Otherness in Turkish and Greek National Identities.” Journal of Balkan and Near Eastern Studies 18(2): 177-189.
Ferguson, Michael (2014). “White Turks, Black Turks and Negroes: The Politics of Polarization.” The making of a Protest Movement in Turkey:# occupygezi içinde. Derleyen: Özkırımlı, Umut. Palgrave Macmillan UK. 77-88.
Ergin, Murat (2017). Is the Turk a White Man? Race and Modernity in the Making of Turkish Identity. Leiden: Brill.
Ergin, Murat (2008). “‘Is the Turk a White Man?’ Towards a Theoretical Framework for Race in the Making of Turkishness.” Middle Eastern Studies 44(6): 827-850.
Eldem, Edhem (2010). “Ottoman and Turkish Orientalism.” Architectural Design 80: 26–31.
Ekici, Süleyman, ve Gökhan Tuncel (2015). “Göç ve İnsan”. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi 5(1): 9-22.
Dyer, Richard (1997). White: Essays on Race and Culture. London: Routledge.
Demiröz, Demir ve Öncü, Ahmet (2005). “Türkiye’de piyasa toplumunun oluşumunda hegemonyanın rolü: Bir gerçeklik projesi olarak Beyaz Türklük.” Şerif Mardin’e Armağan içinde. Derleyenler: Öncü, Ahmet ve Tekelioğlu, Orhan. İstanbul: İletişim. 171-199.
Demiralp, Seda (2012). “White Turks, Black Turks? Faultlines beyond Islamism versus secularism.” Third World Quarterly 33(3): 511-524.
Dağtaş, Banu (2008). “Türkiye’de Yaygın Televizyonlarda Tektipleşme ve Diziler: Tektipleşmiş Bir Zenginlik Göstergesi Olan Lüks Villaların Düşündürdükleri”. İleti-ş-im 8(8): 181-185.
Cevher, Ezgi (2012). “Kentsel markalaşma süreci: Antalya örneği.” Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi 4(1): 105-115.
Cangöz, İncilay (2008). “Discussing Journalists as Intellectuals: Hegemony, Occupational Ideology and Power”. Intellectuals, Knowledge, Power: 1st Global Conference. Budapest, 8-10 Mayıs 2008. http://www.inter-disciplinary.net/ci/intellectuals/int1/Cangoz%20paper.pdf
Brennan, Shane ve Herzog, Marc (2014). Turkey and the Politics of National Identity: Social, Economic and Cultural Transformation. London: I.B.Tauris.
Bora, Tanıl (2013). “Notes on the White Turks debate.” Turkey between Nationalism and Globalization içinde. Derleyen: Riva Kastoryano. New York: Routledge. 87-104.
Bilici, Mücahit (2009). “Black Turks, White Turks: On the Three Requirements of Turkish Citizenship.” Insight Turkey 11(3): 23-35.
Bali, Rıfat N. (2002). Tarz-ı Hayat’tan Life Style’a: Yeni Seçkinler, Yeni Mekanlar, Yeni Yaklaşımlar. İstanbul: İletişim.
Arat-Koç, Sedef (2007). “(Some) Turkish Transnationalism(s) in an Age of Capitalist Globalization and Empire: “White Turk” Discourse, the New Geopolitics, and Implications for Feminist Transnationalism.” Journal of Middle East Women’s Studies 3(1): 35-57.
Akyol, Mustafa (2011). Beyaz Türkler, Zenci Türkler ve Dağ Türkleri. İstanbul: Ufuk.
Akgün, Ceylan Nur (2015). Beyaz Türk Kimdir? Kavramın Oluşum Sürecinin ve İçeriğinin Tarihsel Olarak İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü