Türkiye’de Yerel Parti Örgütlenmesinde İki Farklı Model

Türkiye siyasetinde yerel örgütlenmenin partilerin seçim başarılarına katkısı, son yıllarda açık biçimde Milli Selamet Partisi, Refah Partisi ve Adalet ve Kalkınma Partisinde gözlenmiştir. Ancak, Türkiye’nin çok partili demokratik hayatında görülen ilk yerel örgütlenme 1946-60 arasında Türk siyasal yaşamına damgasını vuran “ocak ve bucak” örgütleridir. Bu çalışma, Türkiye’de 1946-60 arasında yasal biçimde örgütlenmiş formal ocak ve bucak teşkilatları ile 1970 sonrası bazı partilerde informal olarak oluşturulan yerel örgütlerin parti içi demokrasiye ve ülkede demokrasinin pekişmesine yaptığı katkıyı değerlendirmektedir. Çalışma, son yıllarda, 1950’lerin aksine, üyelerin veya yerel örgütlerin, partilerin karar mekanizmalarını etkileme gücünü büyük ölçüde yitirdiği savını ileri sürmektedir.

Two Different Models of Local Party Organization in Turkey

Local party units made significant contributions to National Salvation Party, Welfare Party, and Justice and Development Party’s success in the elections during the last decades. Although these three cases are informal structures which are quite well-known in the literature, Ocak-Bucak units were the first main formal local organizations which had a significant impact on political parties during the 1946-60 period. This paper analyzes the formal Ocak-Bucak organization of the 1946-60 period and the informal local organizations after 1970s by comparing their contributions to the intra-party democracy in Turkey, and also argues that the power of the local units and party members were significantly reduced in last decades.

Keywords:

local party organization, Ocak-Bucak units, functions of Ocak units, political participation intra-party democracy,

PDF

___

Acemoğlu, D. ve Robinson, J. A. (2014). Ulusların Düşüşü. 7. Baskı, Doğan Kitap, İstanbul.
Aldrich, J. H. (2000). “Southern Parties in State and Nation”. Journal of Politics, 62(3): 643-670.
Almond, G. A. ve Vebra, S. (1963). The Civic Culture, Political Attitudes and Democracy in Five Nations. Princeton University Press, Princeton, New Jersey.
Appleton, A. W. ve Ward, D. S. (1997). “Party Response to Environmental Change: A Model of Organizational Innovation”. Party Politics, 3(3): 341-362.
Aslan-Akman, C. (2012). “Democratic Consolidation and Institutional Challenges for Political Parties and the Party Systems in Turkey”, Democratic Consolidation in Turkey. M. Aknur (drl.). Universal Publishers, Boca Raton.
Barnes, S. H. (1971). “Democracy and the Organization of Political Parties: Some Speculations”. Comparative Study of Party Organization. W.E. Wright (drl.). Charles E. Merrill Publishing Company, Columbus, Ohio.
Beck, P. ve Heidemann, E. (2014). “Changing Strategies in Grassroots Canvassing: 1956-2012”. Party Politics, 20(2): 261-274.
Bosuter, K. (1969). Türk Siyasi Partiler Sisteminde Parti İçi Demokrasi. Ulusal Basımevi, Ankara.
Bursalı, O. (2018). “Yoksulluğu ve yeni orta sınıfı başarıyla yönetmek”. Seçim analizi-3, Cumhuriyet, 1 Temmuz 2018.
CHP’de Islahat Yapılması İçin Teklif. (1950). Partinin VIII ci Büyük Kurultayı münasebetiyle ve Kurultaya sunulmak üzere hazırlatılmıştır. (39 sayfa).Türkiye Matbaacılık ve Gazetecilik A.O., Yeni Matbaa, Ankara.
Clark, A. (2004). “The Continued Relevance of Local Parties in Representative Democracies”. Politics, 24 (1): 35-45.
Cotter, C. P. vd. (1984). Party Organizations in American Politics. Praeger, New York.
Dalton, R. J., Farrell, D. M. ve McAllister, I. (2011). “The dynamics of political representation”, How Democracy Works: Political Representation and Policy Congruence in Modern Societies. M. Rosema, B. Denters ve K. Aarts (drl.), University of Chicago Press, Chicago.
Demirel, T. (2016). Türkiye’nin Uzun On Yılı, Demokrat Parti İktidarı ve 27 Mayıs Darbesi. 2. Baskı. İ. Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Diler, N. (1964). Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 30 Ocak 1964.
Doğan, S. (2017). Mahalledeki AKP: Parti İşleyişi, Taban Mobilizasyonu ve Siyasal Yabancılaşma. İletişim Yayınları, İstanbul.
Duverger, M. (1974). Siyasi Partiler. (Çev. E Özbudun), 2. Baskı, Bilgi Yayınevi, Ankara.
Ecevit, B. (1960a). “Ocak Bucak”, Ulus, 5 Temmuz 1960.
Ecevit, B. (1960b). “Politikasız Demokrasi”, Ulus, 7 Temmuz 1960.
Ecevit, B. (1976). Ecevit’in Açıklamaları 1976. Ajans-Türk Matbaası, Ankara.
Ecevit, B. (1981). “Ocağı Söndürülen Demokrasi”, Arayış Dergisi, (12): 4-7.
Erdem, T. (2001). Tıkanan Siyaset. Sel Yayıncılık, İstanbul.
Frendreis, J. P., Gibson, J. L. ve Vertz, L. L. (1990). “The Electoral Relevance of Local Party Organizations”. American Political Science Review, 84(1): 225-235.
Frendreis, J. P. (1993). “Local Parties in an Age of Change”. American Review of Politics, (14): 533-547.
Frendreis, J. P. ve Alan, R. G. (1999). “Local Parties in the 1990s: Spokes in a Candidate-Centered Wheel”. The State of the Parties: The Changing Role of Contemporary American Parties. J. C. Green ve D. M. Shea (drl.), 3. Baskı, Rowman & Littlefield, Lanham.
Frey, F. W. (1965). The Turkish Political Elite. The MIT (Massachusetts Institute of Technology) Press, Cambridge.
Gibson, J. L. vd. (1989). “Party Dynamics in 1980s, Change in County Party Organizational Strength, 1980-84”. American Journal of Political Science, (33): 67-90.
Hazan, R. Y. ve Rahat, G. (2010). Democracy within Parties: Candidate Selection Methods and their Consequences. Oxford University Press, Oxford.
Herrnson, P. S. (2002). “National Party Organizations at the Dawn of the Twenty-First Century”. The Parties Respond: Changes in American Parties and Campaigns. 4. Baskı, Boulder, CO, Westview.
Huntington, S. P. (1977). Political Order in Changing Societies. 13. Basım, Yale University Press, New Haven.
Kabasakal, M. (1991). Türkiye’de Siyasal Parti Örgütlenmesi 1908-1960. Tekin Yayınevi, İstanbul.
Kabasakal, M. (1995). “ Türkiye’de Siyasal Parti Örgütlenmesindeki Kısıtlamalar”. Siyasi Partiler ve Demokrasi. Sempozyum, TESAV Yayınları, Ankara.
Kabasakal, M. (2014). “Factors influencing intra-party democracy and membership rights: The case of Turkey”. Party Politics, 20 (5): 700-711.
Kabasakal, M. (2016). “Türkiye’de Siyasal Partiler”, Türkiye’de Siyasal Yaşam, Dün Bugün Yarın. Mehmet Kabasakal (drl.), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Kapani, M. (2005). Politika Bilimine Giriş, 17. Basım, Bilgi Yayınevi, Ankara.
Kırca, C. (1965). Millet Meclisi Tutanak Dergisi, B. 74,18.3.1965: 357-359.
Neftçi, N. (1997). Demokrasinin Kilittaşı, Anılar. TESAV Yayınları 14. Işık Matbaacılık, Ankara.
Oğuz, T, (1965). Millet Meclisi Tutanak Dergisi, B. 74,12.3.1965: 364.
Özbudun, E. (1975). Türkiye’de Sosyal Değişme ve Siyasal Katılma, A.Ü. Hukuk Fakültesi Yayınları: 363, Sevinç Matbaası, Ankara.
Özbudun, E. (1979). Siyasal Partiler, Üçüncü Bası, A.Ü. Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara.
Özbudun, E. ve Hale, W. (2010). Türkiye’de İslamcılık, Demokrasi ve Liberalizm: AKP Olayı. Doğan Kitap, İstanbul.
Roscoe, D. D. ve Jenkins, S. (2014). “Changes in Local Party Structure and Activity, 1980-2008”, The State of the Parties: The Changing Role of Contemporary American Parties. 7. Baskı, J. C. Green, D. J. Coffey ve D. Cohen (drl.), Rowman & Littlefield, Lanham.
Roscoe, D. D. ve Jenkins, S. (2016). Local Party Organizations in the Twenty-First Century. State University of New York Press, Albany.
Sartori, G. (1977). Parties and party systems: A framework for analysis. Cambridge University Press, Cambridge.
Soysal, M. (1982). “Ocak ve Bucak”, Milliyet, 8 Aralık 1982.
Sunar, İ. (2010). Demokrasi, Türkiye Serüveni. Doruk Yayımcılık, İstanbul.
Szyliowicz, J. S. (1966). Political Change in Rural Turkey Erdemli. Mouton and Co. The Hague, Paris.
Tavits, M. (2013). Post-Communist Democracies and Party Organization, Cambridge University Press, New York.
Teziç, E. (1976). Siyasi Partiler, Partilerin Hukuki Rejimi ve Türkiye'de Partiler. Gerçek Yayınevi, İstanbul.
Topuz, A. (2011). Ali Topuz Anlatıyor-1: Değişimi Yaşamak (1932-1972). Doğan Kitap, İstanbul.
Tunaya, T. Z. (1952). Türkiye’de Siyasi Partiler, 1859-1952. Doğan Kardeş Yayınları, İstanbul.
Tuncay, S. (2000). Parti İçi Demokrasi. Gündoğan Yayınları, İstanbul.
Wright, W. E. (1971). “Comparative Party Models: Rational-Efficient and Party Democracy”. Comparative Study of Party Organization. W. E. Wright (drl.), Charles E. Merrill Publishing Company, Columbus, Ohio.