Türkiye’de Parlamenter Sistemde Düzenleyici Etki Analizi Uygulamaları ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemindeki Geleceği

Kamu politikası analizi yöntemlerinin danışma ve katılım mekanizmalarıyla birlikte mevzuat hazırlık sürecine uygulanması olan düzenleyici etki analizi (DEA), Türk idari sistemine politika transferi şeklinde gelmiştir. Bu çalışmada ilgili resmi raporlar, mevzuat ve literatür incelenerek DEA’nın nasıl uygulandığı ve gelecekte ne ölçüde uygulanabileceği tartışılmaktadır. Parlamenter Sistem içinde 2007 yılından itibaren kanun tasarıları hazırlıklarında kamu idareleri için DEA zorunlu hale gelmiş olmasına rağmen nicelik ve nitelik olarak öngörülen sonuçlara ulaşılamamıştır. 2018 yılında uygulanmaya başlayan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde ise sadece milletvekilleri kanun teklif etmeye yetkilidir ve mecburi DEA söz konusu değildir. Mevcut hukuksal ve siyasal yapı içinde kanun taslakları muhtemelen yine idare tarafından hazırlanacak ve milletvekilleri tarafından teklif edilecektir. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde DEA uygulanması ise zayıf bir ihtimaldir.

Regulatory Impact Analysis Practices in the Parliamentary System of Turkey and Its Future in the Presidential Government System

The implementation of public policy analysis methods with public consultation and participation mechanisms to the preparation of regulation process, Regulatory Impact Analysis (RIA), came to Turkish administrative system as a policy transfer. In this paper, related official reports, regulations and literature are reviewed, then how RIA was implemented and to what extend it will be implemented in the future will be discussed. RIA was compulsory for draft bills prepared by public agencies in Parliamentary System since 2007, however the results were not satisfactory in terms of quality and quantity with regard to the targets. Only Members of Parliament are empowered to propose draft bills in the Presidential Government System which started in 2018, and RIA is not obligatory for these draft bills. Probably public agencies will still prepare draft bills to be submitted by Members of Parliament under the present legal and political structure. RIA implementation seems to be unlikely in the Presidential Government System.

Keywords:

Regulatory impact analysis, law making, evidence, participation transparency,

PDF

___

Başbakanlık (2010a). Başbakanlık (2011-2015) Stratejik Planı. Ankara.
Başbakanlık (2010b). Başbakanlık 2009 Faaliyet Raporu. Ankara.
Başbakanlık (2011a). Başbakanlık 2010 Faaliyet Raporu. Ankara.
Başbakanlık (2011b). Başbakanlık 2011 Yılı Performans Programı. Ankara.
Başbakanlık (2012a). Başbakanlık 2011 Faaliyet Raporu. Ankara.
Başbakanlık (2012b). Başbakanlık 2012 Yılı Performans Programı. Ankara.
Başbakanlık (2013a). Başbakanlık 2012 Faaliyet Raporu. Ankara.
Başbakanlık (2013b). Başbakanlık 2013 Yılı Performans Programı. Ankara.
Başbakanlık (2014a). Başbakanlık 2013 Faaliyet Raporu. Ankara.
Başbakanlık (2014b). Başbakanlık 2014 Yılı Performans Programı. Ankara.
Başbakanlık (2015a). Başbakanlık 2014 Faaliyet Raporu. Ankara.
Başbakanlık (2015b) Başbakanlık 2015 Yılı Performans Programı, Ankara.
Başbakanlık Genelgesi (2007). Düzenleyici Etki Analizi Çalışmaları. 2007/6, 3.4.2007 tarihli ve 26482 sayılı Resmî Gazete.
Bayramoğlu, S. (2006). “Düzenleyici Etki Analizi: Yasamayı Erksizleştirme Aracı”. Memleket Siyaset Yönetim. 2: 94-110.
Boswell, J. (2018). “What makes evidence-based policy making such a useful myth? The case of NICE guidance on bariatric surgery in the United Kingdom”. Governance. 31 (2): 199-214.
Bozdağ, B. (2011). Kanun Yapım Süreci Sempozyumu. 17.1.2011, İrfan Neziroğlu ve Fahri Bakırcı (ed.), TBMM Basımevi, Ankara, 198-202, 214-216.
Cairney, P. (2016). The Politics of Evidence-Based Policy Making. Palgrave Macmillan.
Cairney, P., Studlar, D. T. ve Mamudu, H. M. (2012). Global Tobacco Control: Power, Policy, Governance and Transfer. Palgrave Macmillan, Chippenham and Eastbourne
Cilavdaroğlu, A. A. (2019) Türkiye’de Parlamenter Sistem İçinde Kanıta Dayalı Politika Yapımı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Cohen, D. K. ve Lindblom, C. E. (1979). “Solving Problems of Bureaucracy: Limits on Social Science”. American Behavioral Scientist, 22 (5): 547-560.
Davies, H., Nutley, S. ve Smith, P. (2009). “Introducing evidence-based policy and practice in public services”. What works? Evidence-based policy and practice in public services, Davies, H., Nutley, S. ve Smith, P. (ed.), Hobbs the Printers Ltd, Southampton, 1-11.
Demir, Ö. (1996), Kurumcu İktisat. Vadi Yayınları, Konya
Doğan, M. (2011). Kanun Yapım Süreci Sempozyumu. 17.01.2011, Neziroğlu, İ. ve Bakırcı, F. (ed.), TBMM Basımevi, Ankara, 88-94.
Dolowitz, D. ve Marsh, D. (1996). “Who Learns What from Whom: a Review of Policy Transfer Literature”. Political Studies. 44 (2): 343-357.
Döring, H. (1995). “Time as a scarce resource: government control of the agenda”. Parliaments and Majority Rule in Western Europe. Döring, H. (ed.), St. Martin’s Press, New York, 223-246.
Ekici, B. (2006). Düzenleyici Etki Analizi: Kanun, Kanun Hükmünde Kararname, Tüzük, Yönetmelik ve Diğer Düzenlemelerde Uygulanması. TEPAV Yayınları, Ankara
Gerth, H. H. ve Mills, C. W. (1946). “Introduction: The Man and His Work”. From Max Weber: Essays in sociology. Gerth, H. H. ve Mills, C. W. (ed.), Oxford University Press, New York, 3-74.
Gözler, K. (2018). Anayasa Hukukunun Genel Esasları. 10. Baskı, Ekin Yayınları, Bursa.
Habermas, J. (1996). Between Facts and Norms: Contributions to a Discourse Theory of Law and Democracy. Rehg, W. (İngilizceye tercüme), Second printing, The MIT Press, Cambridge Massachusetts.
Hood, C. (1991). “A Public Management for All Seasons?”. Public Administration, 69 (1): 3-19.
Kingdon, J. W. (1995). Agendas, Alternatives and Public Policies. 2nd edition, HarperCollinsCollege, New York.
Lijphart, A. (2012). Patterns of Democracy: Government Forms & Performance in Thirty-six Countries. Second Edition, Yale University Press, New Haven.
Majone, G. (1977). “On the Notion of Political Feasibility”, Policy Studies Review Annual. Volume 1, Nagel, S. S. (ed.), Sage Publications, Beverly Hills, 80-95.
Marston, G. ve Watts, R. (2003). “Tampering With the Evidence: A Critical Appraisal of Evidence-Based Policy-Making”. The Drawing Board: An Australian Review of Public Affairs. 3 (3): 143-163.
Nutley, S. (2003). “Bridging the policy/research divide: Reflections and Lessons from the UK”. Facing the Future: Engaging stakeholders and citizens in developing public policy. Canberra, Australia 23/24 April 2003. http://www.treasury.govt.nz/publications/media-speeches/guestlectures/pdfs/tgls-nutley.pdf (Erişim: 2.9.2013)
OECD (1997). Regulatory Impact Analysis: Best Practices in OECD Countries. Paris: OECD Publications.
OECD (2002). Reviews of Regulatory Reform Turkey: Crucial Support for Economic Recovery. September 2002. [Türkçesi: OECD (2002). Türkiye’de Düzenleyici Reformlar: Ekonomik İyileşme İçin Önemli Destek Raporu. Uras, V. ve Arslanoğlu, A. (çev.), Başbakanlık Basımevi, Ankara.]
OECD (2014). Spain: From Administrative Reform to Continuous Improvement. OECD Public Governance Reviews, OECD Publishing, Paris.
Özkoç, G. (2011). Kanun Yapım Süreci Sempozyumu. 17.1.2011, Neziroğlu, İ. ve Bakırcı, F. (ed.), TBMM Basımevi, Ankara, 65-71.
Parsons, W. (2002). “From Muddling Through to Muddling Up – Evidence Based Policy Making and the Modernisation of British Government”. Public Policy and Administration. 17 (3): 43-60.
Peters, B. G. (1996). The Policy Capacity of Government. Canadian Centre for Management Development Research Paper No. 18. http://publications.gc.ca/collections/Collection/SC94-61-18-1996E.pdf (Erişim: 2.11.2013)
Sabuktay, A. (2011). “Hukuk-Siyaset Kuramı ve Kamu Yönetimi”. Türkiye’de Kamu Yönetimi ve Kamu Politikaları. Filiz Kartal (ed.), TODAİE Yayınları, Ankara, 67-72.
Sancarbaba, U. (2011). “Kanun Yapım (Yasama) Sürecinde Maliye Bakanlığının Rolü”. Kanun Yapım Süreci Sempozyumu. 17.1.2011, Neziroğlu, İ. ve Bakırcı, F. (ed.), TBMM Basımevi, Ankara, 72-81.
SIGMA (2010). TBMM İdari Kapasitesi. SIGMA (Support for Improvement in Governance and Management) Akran Değerlendirmesi Raporu, Ağustos 2010.https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/sigma_nihai_rapor_a4_tr.pdf (Erişim: 8.10.2017)
TBMM (2010). TBMM’nin İdari Kapasitesi: SIGMA Akran Değerlendirmesi Raporu. http://www.tbmm.gov.tr/docs/sigma_nihai_rapor_a4_tr.pdf (Erişim: 7.7.2011)
TBMM (2012). 24. Dönem 1. ve 2. Yasama Yılı Yasama Faaliyet Raporu. TBMM Basımevi, Ankara.
TBMM (2012a). Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısı ile İçişleri, Plan ve Bütçe ve Anayasa Komisyonları Raporları. Esas Numarası: 1/731, Dönem: 22, Yasama Yılı: 2, Sıra Sayısı: 349.
TBMM (2012b). Kamu Yönetiminin Temel İlkeleri ve Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanun. http://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5227.html (Erişim: 5.3.2012)
TBMM (2013). 24. Dönem 3. Yasama Yılı Yasama Faaliyet Raporu. TBMM Basımevi, Ankara.
TBMM (2014). 24. Dönem 4. Yasama Yılı Yasama Faaliyet Raporu. TBMM Basımevi, Ankara.
TBMM (2015). 24. Yasama Dönemi Faaliyet Raporu. TBMM Basımevi, Ankara.
TEPAV (2011a). Düzenleyici Etki Analizi Rehberi. http://tepav.org.tr/eu/Duzenleyici_etki_analiz_rehberi.pdf (Erişim: 4.3.2011)
TEPAV (2011b). AB Müktesebatına Uyum Sürecinde Etki Analizi Kapasitesini Güçlendirerek Çevre Başlığında Uygulama ve Farkındalık Yaratma Projesi. (30.12.2006-29.12.2007), http://tepav.org.tr/eu/ (Erişim: 4.3.2011)
Teziç, E. (2016). “Torba Kanun”. Kanun Yapma Tekniği. Yener Üner (ed.), Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara, 335-342.
Tsebelis, G. (1995). “Decision Making in Political Systems: Veto Players in Presidentialism, Parliamentarism, Multicameralism and Multipartyism”. British Journal of Political Science. 25 (3): 289-325.
Tsebelis, G. ve Ha, E. (2014). “Coalition theory: a veto players’ approach”. European Political Science Review. 6 (3): 331-357.
TÜSİAD (2003). Türkiye’de Düzenleyici Reformlar: Ekonomik Dönüşüme Yaşamsal Destek. http://www.tusiad.org/__rsc/shared/file/duzref.pdf (Erişim: 8.7.2011)
Vowe, G. (2008). “Politics, policy, polity”. Encyclopedia of political communication. Kaid, L. L. ve Holtz-Bacha, C. (editör), Cilt 1, SAGE Publications, Thousand Oaks, CA, s. 620-621.
Weber, M. (1946). From Max Weber: Essays in sociology. Gerth, H. H. ve Mills, C. W. (ed.), Oxford University Press, New York.
Wildavsky, A. (1993). Speaking Truth to Power: The Art and Craft of Policy Analysis. Fourth Printing, Transaction Publishers, New Brunswick.
Yıldız, M. (2011). “Kamu Politikasi Nedir?”, Türkiye Bilimler Akademisi Ulasal Açık Ders Malzemeleri. http://www.acikders.org.tr/mod/resource/view.php?id=2782 (Erişim: 20.3.2019)
Young, K., Ashby, D., Boaz, A. ve Grayson, L. (2002). “Social Science and the Evidence-based Policy Movement”. Social Policy and Society, 1 (3): 215-224.
Yüksel, N. (2005). “Yeni Kamu Malî Yönetim Sistemi ve Düzenleyici Etki Analizi”. Sayıştay Dergisi. 59: 47-71.