Türk Siyasal Hayatında Bir Aydın Profili: Doğan Avcıoğlu

Asker-sivil aydınların Türk siyasal hayatında etkin olarak işlev üstlenmesi olgusu Osmanlı geleneğinin bir uzantısı olmasının yanısıra, toplumda sınıf temelindeki eksikliklerin asker-sivil bürokratları yönetici gücün baskın bir unsuru haline dönüştürdüğü düşüncesiyle açıklanabilmiştir. Osmank Devleti'nden Kurtuluş Savaşı'na yarı-sömürgeleşmeye karşı konumlanışın da bu toplumsal katman tarafından üstlenildiği bilinir. Gerek bu geleneğin etkisi, gerekse 1960'lardan başlayarak Türk toplumu için uygun gelişme-kalkınma yolu arayışlarında aydınların konumu Türk siyasal hayatında tartışılan önemli bir siyasal tema olur. İşte bu dönemde, Yön Dergisi çerçevesinde Türk toplumu için Üçüncü Dünya ülkelerindeki kalkınma arayışlarına benzer bir gelişme teorisi de Doğan Avcıoğlu tarafından oluşturulacaktır. Bu çalışma, Türk aydın profili içinde Avcıoğlu'nun Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Türk siyasal yaşamına bakışını ve kendisinin de içinde bulunduğu küçük burjuva aydınlan eyleme geçirmeyi amaçlayan sosyalist gelişme modelinin ortaya konulmasını amaçlamaktadır.

A Profile from Turkish Political Life: Doğan Avcıoğlu

The active role of military-civil intelligentsia in Turkish political life is explained by the socio-political legacy of the Ottoman Empire as well as the fact that the lack of class based society led to the process in which military-civil intelligentsia became the dominant part of ruling power. It is also known that the measures and reactions aganist the colonization of the country from the Ottoman Era to the War of Independence was also demonstrated by this social stratum. Both because of that legacy and because of the positions of the intelligentsia during the debates over proper development path for the Turkish society of 1960s, military-civil intelligentsia became an important political theme. Right at that period a leading figure from the circle of Yön Journal, Doğan Avcıoğlu, formed and articulated his theory of development for Turkey as a third world country. This study aims at exploring,with the case of Doğan Avcıoğlu, the transition of Turkish intelligentsia identity and the socialist development project that aimd at activating the petit-bourgeois intellectuals.

PDF

___

AVCIOĞLU, D.(1963) Amerika ve Arap Sosyalizmi, Yön, (61), 3.
AVCIOĞLU, D.(1980) Anglosaksonlar Açısından Türkiye'de Parlamentoculuk, Devrim ve Demokrasi Ürerine, Tekin Yayınevi. İstanbul.
AVCIOĞLU, D. (1965) 1965 yılında Atatürkçülük, Yön, (137), 3.
AVCIOĞLU, D. (1966) Bir Sosyalist Stratejinin Esasları, Yön, (185), 9-10.
AVCIOĞLU, D. (1967) Biz Ne İstiyoruz?, Yön, (198), 3.
AVCIOĞLU, D. (1966) Büyük Kongresinden Sonra TİP, Yön, (192), 16.
AVCIOĞLU, D. (1965) Cumhuriyetin 42.Yılında, Yön, (135), 3.
AVCIOĞLU, D. (1966) Çağımızın Ekonomik Bağımsızlık Mücadelesi Mısır Örneği, Yön, (189), 8-10.
AVCIOĞLU, D. (1965) Halkçı, Devletçi, Devrimci ve Milliyetçi Kalkınma Yolu, Yön, (111), 9-10.
AVCIOĞLU, D. (1962) İnanç Buhranı, Yön, (11), 3.
AVCIOĞLU, D. (l962) Kaynağa Dönüş, Yön, (47), 3.
AVCIOĞLU, D. (1964) Medrese Atatürkçülüğünden Gerçek Atatürkçülüğe, Yön,(85),3.
AVCIOĞLU, D. (1991) Milli Kurtuluş Tarihi-1838'den 1995'e, Üçüncü Kitap, Tekin Yayınevi, İstanbul.
AVCIOĞLU, D. (1991) Milli Kurtuluş Tarihi-1838'den 1995'e Dördüncü Kitap, Tekin Yayınevi, İstanbul.
AVCIOĞLU, D. (1966) Parlamentoculuk, Yön, (158), 3.
AVCIOĞLU, D. (1962) Sosyalist Cezayir, Yön, (15), 3.
AVCIOĞLU, D. (1962) Sosyalizm Anlayışımız, Yön, (36), 3.
AVCIOĞLU, D. (1963) Sosyalizimden Önce Atatürkçülük, Yön, (69;, 9.
AVCIOĞLU, D. (1966) TİP'ne Dair, Yön, (168), 3.
AVCIOĞLU, D. (1977) Türkiye'nin Düzeni -Dün-Bugün-Yarın Birinci Kitap, Tekin Yayınevi, İstanbul.
AVCIOĞLU, D. (1978) Türkiye'nin Düzeni -Dün-Bugün-Yarın İkinci Kitap, Tekin Yayınevi, İstanbul.
AVCIOĞLU, D. (1966) 27 Mayıs, Yön, (165), 3.
AYBAR, M A. (1968) 'Bağımsızlık, Demokrasi, Sosyalizm/Seçmeleri945-1967, Gerçek Yayınları, İstanbul.
BELLİ, M. (1966) Demokratik Devrim/ Kiminle Beraber?, Yön, (175), 8.
DİVİTÇİOĞLU, S. (1966) Avcıoğlu'nun Yazısı Üzerine, Yön, (171), 11.
ERGİL, D. (1976) L Dünya Savaşından Sonra Toplumsal Farklılaşma ve Siyasal Temsil Sorunu Türk Parlamentoculuğunun ilk Yüzyılı, Siyasi İlimler Türk Derneği Yayınları, Ankara.
HEYD, U. (1979) Türk Ulusçuluğunun Temelleri, Çev:Kadri Günay, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
HİLAV, S. (1997) Düşünce Tarihi, Türkiye Tarihi IV, Cem Yayınları, İstanbul.
KAYALI, K. (1994) Türk Düşünce Dünyası I, Ayyıldız Yayınları, Ankara.
KEYDER, Ç. (1993) Ulusal Kalkınmacılığın İflası, Metis Yayınları, İstanbul.
KONGAR, E. (1985) Türkiye'nin Toplumsal Yapısı II, Remzi Kitapevi, İstanbul.
KÖKER, L. (1990) Modernleşme Kemalizm ve Demokrasi, İletişim Yayınları, İstanbul.
ORAN, B. (1980) Azgelişmiş Ülke Milliyetçiliği: Kara Afrika Modeli, Işık Yayınları, Ankara.
ÖZDEMİR, H. (2000) Doğan Avcıoğlu-Bir Jön Türk'ün Ardından, Bilgi Yayınevi, Ankara.
ÖZDEMİR, H. (1986) Kalkınmada Bir Stratreji Arayışı Yön Hareketi, Bilgi Yayınevi, Ankara.
SOYSAL, M. (1962) Büyük Yalan, Yön, (40), 3.
TURHAN, M. (1991) Siyasal Elitler, Gündoğan Yayınları, Ankara.
SOROKIN, P. A. (1994) Çağdaş Sosyoloji Kuramları II, Çev: Münir Raşit Öymen, Kültür Bakankğı Yayınları, Ankara.
TÜRKDOĞAN, O. (1987) Ziya Gökalp Sosyolojisinin Temel İlkeleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
YETKİN, Ç. (1998) 12 Mart Öncesinde Türkiye'de Soldaki Bölünmeler, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul