Eyleyenlerin İdeoloji Üretimleri Üzerine İlişkisel Bir Okuma: İş Adamları Örgütleri ve Üyeleri Üzerine Bir Araştırma

Bu çalışmada, Emirbayer ve Mische'nin eyleyenliğin boyutlarına ilişkin yaklaşımlarından hareketle, kolektif (örgütler) ve bireysel aktörlerin, farklı düzeysel ve ilişkisel bağlamlarda eyleyenlik yönelimlerinin üretim/yeniden üretim süreçlerindeki görünümü merak konusu edilmiştir. Bu meraka istinaden, Türkiye'de faaliyet gösteren iki farklı gönüllü iş adamları örgütü olan TÜSİAD/TÜRKONFED ve MÜSİAD ile bunların üyeleri “ideoloji” kavramı üzerinden incelenmiştir. İnceleme kapsamında, örgütsel aktörler düzeyinde basılı-süreli yayınlar ile sosyal medya hesaplarından, bireysel aktörler düzeyinde de sosyal medya hesapları ile görüşmelere dayanarak veriler toplanmış ve toplanan veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Ortaya çıkan bulgular, Emirbayer ve Mische'nin farklı bağlamların, eyleyenliğin farklı boyutlarını ortaya çıkarabileceğine ilişkin öngörülerini destekler nitelikte olmuştur. Buna göre, kolektif ve bireysel aktörlerin ideoloji üretimleri ve yeniden üretimleri, basılı-süreli yayınlar, sosyal medya hesapları ve yüz yüze görüşmelerde, diğer bir deyişle, farklı ilişkisel bağlamlarda önemli ölçüde farklılaşmaktadır.

A Relational Reading on the Ideology Production of Agents: An Investigation on Industrialists and Businessmen’s Associations and their Members

In this study, based on Emirbayer and Mische's approach to agentic dimensions, the agency tendencies of collective (organizations) and individual actors in production/reproduction processes at different levels and in different relational contexts have become an issue of concern. Regarding this concern, an investigation was conducted on the concept of “ideology” across two distinct voluntary-based associations and their members in Turkey, TÜSİAD (Turkish Industrialists’ and Businessmen’s Association)/TÜRKONFED (Turkish Enterprise and Business Confederation) and MÜSİAD (Independent Industrialists’ and Businessmen’s Association). As part of the investigation, the data were obtained from periodicals and social media for organizational-level actors and social media and interviews for individual-level actors and scrutinized using content analysis. The findings of the investigation support Emirbayer and Mische's suggestion that different contexts conduce to different agentic intentions. Accordingly, the production and reproduction of the ideologies by collective and individual actors noticeably varied among periodicals, social media, and interviews, namely, at different levels and in different relational contexts.

Keywords:

Organizational institutionalism, relational approach, agentic dimensions ideologies, businessmen’s associations,

PDF

___

Akıncı, M. (2013). Muhafazakarlık. Ö. Çaha ve B. Şahin (Ed.), Dünyada ve Türkiye'de siyasal ideolojiler içinde (s. 103-158). Ankara: Orion Kitabevi.
Aktay, Y. (Ed.) (2005). Modern Türkiye’de siyasi düşünce: İslamcılık (Cilt: 6). İstanbul: İletişim Yayınları.
Amichai-Hamburger, Y., & Vinitzky, G. (2010). Social network use and personality. Computers in Human Behavior, 26(6), 1289-1295. doi:http://dx.doi.org/10.1016/j.chb.2010.03.018
Aydın, S. (2013). Milliyetçilik. Ö. Çaha ve B. Şahin (Ed.), Dünyada ve Türkiye'de siyasal ideolojiler (s. 223-286). Ankara: Orion Kitabevi.
Barley, S. R., & Kunda, G. (1992). Design and devotion: Surges of rational and normative ideologies of control in managerial discourse. Administrative Science Quarterly, 37(3), 363-399. doi:10.2307/2393449
Battilana, J., & D’Aunno, T. (2009). Institutional work and the paradox of embedded agency. In T. B. Lawrence, R. Suddaby, & B. Leca (Eds.), Institutional work: Actors and agency in institutional studies of organizations (pp. 31-58). UK: Cambridge University Press.
Berger, P., & Luckmann, T. (1966). The social construction of knowledge: A treatise in the sociology of knowledge. NY: Doubleday.
Boli-Bennett, J., & Meyer, J. W. (1978). The ideology of childhood and the state: rules distinguishing children in national constitutions, 1870-1970. American Sociological Review, 43(6), 797-812.
Bora, T. (2017). Cereyanlar: Türkiye’de siyasi ideolojiler. İstanbul: İletişim Yayınları.
Bora, T. (Ed.) (2008). Modern Türkiye’de siyasi düşünce: Milliyetçilik (Cilt: 4). İstanbul: İletişim Yayınları.
Bora, T. ve Gültekingil, M. (2009a). Sunuş. M. Ö. Alkan (Ed.), Modern Türkiye’de siyasi düşünce: Cumhuriyet'e devreden düşünce mirasi; tanzimat ve meşrutiyet'in birikimi içinde (Cilt: 1, s. 11-16). İstanbul: İletişim Yayınları.
Bora, T. ve Gültekingil, M. (Ed.). (2009b). Modern Türkiye’de siyasi düşünce (Cilt: 1-9). İstanbul: İletişim Yayınları.
Brunsson, N. (1982). The irrationality of action and action rationality: Decisions, ideologies and organizational actions. Journal of Management Studies, 19(1), 29-44. doi:10.1111/j.1467-6486.1982.tb00058.x
Buğra, A. (1998). Class, culture, and state: An analysis of interest representation by two turkish business associations. International Journal of Middle East Studies, 30(04), 521-539. doi:doi:10.1017/S0020743800052545
Buğra, A. ve Savaşkan, O. (2014). New capitalism in Turkey: The relationship between politics, religion and business. UK: Edward Elgar.
Clemens, E. S., & Cook, J. M. (1999). Politics and institutionalism: Explaining durability and change. Annual Review of Sociology, 25, 441-466.
Çaha, Ö. ve Şahin, B. (Ed.). (2013). Dünyada ve Türkiye'de siyasal ideolojiler. Ankara: Orion Kitabevi.
Çeğin, G. ve Göker, E. (2012). Tözlere elveda: İlişkisel sosyolojinin alâmeti farikasi. G. Çeğin ve E. Göker (Ed.), Tözcülüğün tasfiyesi: İlişkisel sosyolojide temel yaklaşimlar içinde (s. 11-22). Ankara: NotaBene.
Çelik, A. (2013). Kemalizm. Ö. Çaha ve B. Şahin (Ed.), Dünyada ve Türkiye'de siyasal ideolojiler içinde (s. 621-672). Ankara: Orion Kitabevi.
Çiğdem, A. (Ed.) (2006). Modern Türkiye’de siyasi düşünce: Muhafazakarlık (Cilt: 5). İstanbul: İletişim Yayınları.
Delbridge, R., & Edwards, T. (2007). Reflections on developments in institutional theory: Toward a relational approach. Scandinavian Journal of Management, 23(2), 191-205.
DiMaggio, P. J. (1983). State expansion and organizational fields. In R. H. Hall & R. E. Quinn (Eds.), Organizational theory and public policy (pp. 147-161). BeverlyHills: Sage.
DiMaggio, P. J. (1988). Interest and agency in institutional theory. In L. G. Zucker (Ed.), Institutional patterns and organizations: Culture and environment (pp. 3-22). MA: Ballinger Pub. Co.
Duman, F. (2013). Sosyalizm. Ö. Çaha ve B. Şahin (Ed.), Dünyada ve Türkiye'de siyasal ideolojiler içinde (s. 159-222). Ankara: Orion Kitabevi.
Eagleton, T. (1991). Ideology: An introduction. UK: Cambridge Univ Press.
Emirbayer, M. (1997). Manifesto for a relational sociology. American Journal of Sociology, 103(2), 281-317. doi:10.1086/231209
Emirbayer, M., & Mische, A. (1998). What is agency? . American Journal of Sociology, 103(4), 962-1023.
Erdoğan, M. ve Yılmaz, M. (Eds.). (2005). Modern Türkiye’de siyasi düşünce: Liberalizm (Cilt: 7). İstanbul: İletişim Yayınları.
Ertug, G., Gruber, M., Nyberg, A., & Steensma, H. K. (2018). From the editors-a brief primer on data visualization opportunities in management research. Academy of Management Journal, 61(5), 1613-1625. doi:10.5465/amj.2018.4005
Feldman, M. S., & Pentland, B. T. (2003). Reconceptualizing organizational routines as a source of flexibility and change. Administrative Science Quarterly, 48(1), 94-118. doi:10.2307/3556620
Fiss, P. C., & Zajac, E. J. (2006). The symbolic management of strategic change: Sensegiving via framing and decoupling. Academy of Management Journal, 49(6), 1173-1193. doi:10.5465/amj.2006.23478255
Flick, U., von Kardorff, E., & Steinke, I. (2004). What is qualitative research? An introduction to the field. In U. Flick, E. von Kardoff, & I. Steinke (Eds.), A Companion to Qualitative Research (pp. 3-11). UK: SAGE
Friedland, R. (2009). Institution, practice, and ontology: Toward a religious sociology. In R. E. Meyer, K. Sahlin, M. J. Ventresca, & P. Walgenbach (Eds.), Institutions and ideology (Vol. 27, pp. 45-83): Emerald Group Publishing Limited.
Friedland, R., & Alford, R. R. (1991). Bringing society back in: Symbols, practices and institutional contradictions. In W. W. Powell & P. J. DiMaggio (Eds.), The new institutionalism in organizational analysis (pp. 232-263). Chicago: University of Chicago Press.
Goffman, E. (1959). The presentation of self in everyday life. NY: Anchor.
Greenwood, R., Oliver, C., Sahlin-Andersson, K., & Suddaby, R. (2008). Introduction. In R. Greenwood, C. Oliver, R. Suddaby, & K. Sahlin-Andersson (Eds.), The Sage handbook of organizational institutionalism (pp. 1-46). CA: Sage.
Guida, M., & Çaha, Ö. (2013). İslamcılık. Ö. Çaha ve B. Şahin (Ed.), Dünyada ve Türkiye'de siyasal ideolojiler içinde (s. 561-620). Ankara: Orion Kitabevi.
Guille´n, M. F. (1994). Models of management: Work, authority, and organization in a comparative perspective. Chicago: University of Chicago Press.
Gültekingil, M. (Ed.) (2008). Modern Türkiye’de siyasi düşünce: Sol (Cilt: 8). İstanbul: İletişim Yayınları.
Hallett, T., Schulman, D., & Fine, G. A. (2008). Peopling organizations: The promise of classic symbolic interactionism for an inhabited institutionalism. In P. Adler (Ed.), The Oxford handbook of organizational studies: Classical foundation (pp. 486-509). Oxford: Oxford University Press.
Hallett, T., & Ventresca, M. J. (2006). Inhabited institutions: Social interactions and organizational forms in Gouldner’s Patterns of Industrial Bureaucracy. Theory and Society, 35(2), 213-236.
Hardy, C., & Maguire, S. (2008). Institutional entrepreneurship. In R. Greenwood, C. Oliver, R. Suddaby, & K. Sahlin-Andersson (Eds.), The Sage handbook of organizational institutionalism (pp. 198-217). CA: Sage.
Henderson, S., & Segal, E. H. (2013). Visualizing qualitative data in evaluation research. New Directions for Evaluation, 2013(139), 53-71. doi:https://doi.org/10.1002/ev.20067
Heywood, A. (2012). Political ideologies: An introduction. UK: Palgrave Macmillan.
İnsel, A. (Ed.) (2009). Modern Türkiye’de siyasi düşünce: Kemalizm (Cilt: 2). İstanbul: İletişim Yayınları.
Kaplan, S. (2008). Framing contests: Strategy making under uncertainty. Organization Science, 19(5), 729-752. doi:10.1287/orsc.1070.0340
Kasapoğlu, A. (2016a). Önsöz. A. Kasapoğlu (Ed.), Uygulamalı ilişkisel sosyoloji içinde (s. 13-16). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
Kasapoğlu, A. (2016b). Türkiye’de uygulamali ilişkisel sosyoloji yapacaklar için bir yolculuk haritasi. A. Kasapoğlu (Ed.), Uygulamalı ilişkisel sosyoloji içinde (s. 17-85). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
Keyman, F., & Koyuncu, B. (2005). Globalization, alternative modernities and the political economy of Turkey. Review of International Political Economy, 12(1), 105-128. doi:10.1080/09692290500049896
Kim, Y., & Chen, H.-T. (2016). Social media and online political participation: The mediating role of exposure to cross-cutting and like-minded perspectives. Telematics and Informatics, 33(2), 320-330. doi:http://dx.doi.org/10.1016/j.tele.2015.08.008
Kivinen, O., & Piiroinen, T. (2004). The relevance of ontological commitments in social sciences: Realist and pragmatist viewpoints. Journal for the Theory of Social Behaviour, 34(3), 231-248.
Kivinen, O., & Piiroinen, T. (2006). Toward pragmatist methodological relationalism: From philosophizing sociology to sociologizing philosophy. Philosophy of the Social Sciences, 36(3), 303-329.
Kivinen, O., & Piiroinen, T. (2007). Sociologizing metaphysics and mind: A pragmatist point of view on the methodology of the social sciences. Human Studies, 30(2), 97-114.
Kivinen, O., & Piiroinen, T. (2012). On the distinctively human: two perspectives on the evolution of language and conscious mind. Journal for the Theory of Social Behaviour, 42(1), 87-105.
Kivinen, O., & Piiroinen, T. (2013). Human transaction mechanisms in evolutionary niches-a methodological relationalist standpoint. In F. Dépelteau & C. Powell (Eds.), Applying relational sociology (pp. 83-100). NY: Palgrave Macmillan.
Kocabaşoğlu, U. (Ed.) (2007). Modern Türkiye’de siyasi düşünce: Modernleşme ve batıcılık (Cilt: 3). İstanbul: İletişim Yayınları.
Lawrence, T. B., Leca, B., & Zilber, T. B. (2013). Institutional work: Current research, new directions and overlooked issues. Organization Studies, 34(8), 1023-1033. doi:10.1177/0170840613495305
Lawrence, T. B., & Suddaby, R. (2006). Institutions and institutional work. In S. R. Clegg, C. Hardy, T. B. Lawrence, & W. R. Nord (Eds.), Handbook of organization studies (pp. 215-254). London: Sage.
Lawrence, T. B., Suddaby, R., & Leca, B. (2009a). Introduction:Theorizing and studying institutional work. In T. B. Lawrence, R. Suddaby, & B. Leca (Eds.), Institutional work: Actors and agency in institutional studies of organizations (pp. 1-27). UK: Cambridge University Press.
Lawrence, T. B., Suddaby, R., & Leca, B. (2011). Institutional work: Refocusing institutional studies of organization. Journal of Management Inquiry, 20(1), 52-58. doi:10.1177/1056492610387222
Lawrence, T. B., Suddaby, R., & Leca, B. (Eds.). (2009b). Institutional work: Actors and agency in institutional studies of organizations. UK: Cambridge University Press.
Lounsbury, M., Ventresca, M., & Hirsch, P. M. (2003). Social movements, field frames and industry emergence: a cultural–political perspective on US recycling. Socio-Economic Review, 1(1), 71-104. doi:10.1093/soceco/1.1.71
Mardin, Ş. (1983). Din ve ideoloji. İstanbul: İletişim Yayınları.
Mayring, P. (2000). Qualitative content analysis. Forum: Qualitative Social Research, 1(2). doi:https://doi.org/10.17169/fqs-1.2.1089
McLellan, D. (1995). Ideology. UK: Open University Press.
Meyer, J. W. (1986). Organizations as ideological systems. In T. J. Sergiovanni & J. E. Corbally (Eds.), Leadership and organizational culture: New perspectives on administrative theory and practice (pp. 186-205). Chicago: University of Illinois Press.
Meyer, R. E., Sahlin, K., Ventresca, M. J., & Walgenbach, P. (2009a). Ideology and institutions: Introduction. In R. E. Meyer, K. Sahlin, M. J. Ventresca, & P. Walgenbach (Eds.), Institutions and ideology (Research in the sociology of organizations) (Vol. 27, pp. 1-15). Bingley: Emerald Group Publishing Limited.
Meyer, R. E., Sahlin, K., Ventresca, M. J., & Walgenbach, P. (Eds.). (2009b). Institutions and ideology (Research in the sociology of organizations) (Vol. 27). Bingley: Emerald Group Publishing Limited.
Mutch, A., Delbridge, R., & Ventresca, M. (2006). Situating organizational action: The relational sociology of organizations. Organization, 13(5), 607-625. doi:10.1177/1350508406067006
MÜSİAD. (2010). Çerçeve, 54.
MÜSİAD. (2013). Çerçeve, 60.
MÜSİAD. (2014). Çerçeve, 66.
Öniş, Z., & Türem, U. (2001). Business, globalization and democracy: A comparative analysis of Turkish business associations. Turkish Studies, 2(2), 94-120. doi:10.1080/714005691
Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd ed.). CA: Sage.
Powell, W. W., & Colyvas, J. A. (2008). Microfoundations of institutional theory. In R. Greenwood, C. Oliver, R. Suddaby, & K. Sahlin-Andersson (Eds.), The SAGE handbook of organizational institutionalism (pp. 276-299). London: Sage.
Reed, M. (2003). The agency/structure dilemma in organization theory: Open doors and brick walls. In H. Tsoukas & C. Knudsen (Eds.), The Oxford handbook of organization theory (pp. 289-309). UK: Oxford Univ. Press.
Sargut, A. S. (2007). Yapısal koşul bağımlılık kuramının örgütsel çevre kuramları bağlamındaki yeri. A. S. Sargut ve Ş. Özen (Ed.), Örgüt kuramları içinde (s. 35-75). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
Sargut, A. S. ve Özen, Ş. (2007). Örgüt kuramlarına genel bakış: Karşılaştırmalı bir çözümleme. A. S. Sargut ve Ş. Özen (Ed.), Örgüt kuramları içinde (s. 11-34). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
Schneiberg, M., & Clemens, E. S. (2006). The typical tools for the job: Research strategies in institutional analysis. Sociological Theory, 24(3), 195-227. doi:10.1111/j.1467-9558.2006.00288.x
Schreier, M. (2013). Qualitative content analysis. In U. Flick (Ed.), The SAGE handbook of qualitative data analysis (pp. 170-183). CA: Sage.
Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques. CA: Sage.
Suddaby, R., & Greenwood, R. (2005). Rhetorical strategies of legitimacy. Administrative Science Quarterly, 50(1), 35-67. doi:10.2189/asqu.2005.50.1.35
Şahin, B. (2013). Liberalizm. Ö. Çaha ve B. Şahin (Ed.), Dünyada ve Türkiye'de siyasal ideolojiler içinde (s. 39-102). Ankara: Orion Kitabevi.
Thomas, G. M., Meyer, J. W., Ramirez, F., & Boli, J. (Eds.). (1987). Institutional structure: Constituting state, society, and the individual. BeverlyHills: Sage.
Turhan, M. S. ve Danışman, A. (2016). Yapı-eyleyen ikiliği ve kurumsal kuram. İstanbul: Beta Yayınları.
Turhan, M. S. ve Danışman, A. (2018). Kurumsal kuramda eyleyenlik meselesi: İdeoloji kavramı bir çözüm olabilir mi?. N. Kalkan, T. Kaplan ve T. İ. Nas (Der.), 26. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (s. 73-80). Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi.
TÜSİAD. (2010a). Görüş, 61.
TÜSİAD. (2010b). Görüş, 62.
TÜSİAD. (2010c). Görüş, 63.
TÜSİAD. (2010d). Görüş, 65.
TÜSİAD. (2011a). Görüş, 66.
TÜSİAD. (2011b). Görüş, 67.
TÜSİAD. (2012). Görüş, 73.
Van Dijk, T. A. (1998). Ideology: A multidisciplinary approach. UK: Sage.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
Zhao, S., Grasmuck, S., & Martin, J. (2008). Identity construction on Facebook: Digital empowerment in anchored relationships. Computers in Human Behavior, 24(5), 1816-1836. doi:http://dx.doi.org/10.1016/j.chb.2008.02.012