Türkçe Ders Kitaplarında Milli Kimliğe İlişkin Unsurların İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı, Türkçe ders kitaplarında yer alan milli kimliğe ilişkin unsurları bazı değişkenler açısından incelemektir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden doküman araştırması yöntemi ile yürütülmüştür. Çalışma evreni ilköğretim ikinci kademe 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarından oluşan araştırmada veri analizi olarak içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmada ilköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarında milli kimliğe ilişkin temel vurgunun folklorik ögeler ile milli liderler ve tarihi şahsiyetler olduğu anlaşılmıştır. Bunun yanı sıra milli kimlik vurgusunda vatanseverlik, vatandaşlık gibi ögelere yoğun şekilde yer verildiği görülmüştür. İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarının sosyal bilgiler ve tarih ders kitaplarında kullanılan milli liderler, tarihi şahsiyetler, vatanseverlik, vatandaşlık gibi milli kimlik anlatılarına çokça yer verdiği bulgulanmıştır. Buna karşın Türkçe dersiyle daha çok ilişkili dil değeri ise daha az vurgulanmıştır. Ayrıca ilköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarında sosyal bağlar ve değerler en fazla vurgu yapılan ögeler arasındadır. Bu sonuç, değerlerin milli kimlik, milli karakter ile ilişkili olması, son yıllarda değerler eğitimine verilen ağırlık açısından manidardır. Ayrıca araştırmada ilköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarında milli kimliğe ilişkin en az kullanılan ögenin eğitim açısından çokça tartışılan milli kahramanlar ile savaşlar ve zaferler olduğu anlaşılmıştır.

Analyzing the Elements Related to National Identity in Turkish Language Textbooks

The aim of this research is to examine elements related to national identity in Turkish textbooks in terms of some variables. The research was conducted with the document analysis method among the qualitative research methods. The population of the study consists of 5th, 6th, 7th and 8th grade Turkish textbooks in the secondary schools of primary education and content analysis was used as data analysis in the research. In the research, it is determined that the main emphasis of the national identity in the second-grade Turkish textbooks was national leaders and historical personalities with folkloric elements. Besides this, it is seen that in the emphasis of national identity, patriotism and citizenship are included intensively. It is found that the second-grade Turkish textbooks of primary education includes a lot of narrative about national identity such as national leaders, historical figures, patriotism, citizenship used in social studies and history textbooks. On the other hand, language values which is more related to Turkish language course is less emphasized. Also, social connections and values are among the most emphasized items in secondary school second-grade Turkish textbooks of primary education. This result is significant in terms of the fact that and values are related to national identity and national character and because of the fact that the focus on values education in recent years. In addition, it is understood that the least used element related to the national identity in the second grade Turkish textbooks of primary education in the research was wars and victories and national heroes, which are much discussed in terms of education.

PDF

___

Akkaya, N. ve Özdemir, S. (2011). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin Kişilik Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi, Uluslararası Türkçenin Eğitimi- Öğretimi Kurultayı Bildiri İndeksi, 8-9 Eylül 2011 Düzenleyen: Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi, https://www.pegem.net/Akademi/kongre_detay.aspx?id=125628
Atasoy, F. (2009). Küreselleşmenin etkisi altında milli kimlikler ve Türk kimliği. Çağatay Özdemir (Ed.) Türk kimliği içinde (s.826-845). İstanbul: Ötüken Yayınları.
Aydın, M. Z. ve Gürler, Ş. A. (2014). Okulda değerler eğitimi. (4. Baksı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Baş, B. (2003). Altıncı Sınıf Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Türleri Üzerine Bir İnceleme. TÜBAR, XIII, 257-265.
Berting, J. (2012). Şeytan üçgeni-kimlik, kültür, etnik topluluk. (H. İnanç, Çev.). Bursa: MKM Yayınları.
Bilgin, N. (1998). Kimlik arayışı olarak resmi tarih. Salih Özbaran (Ed.), Tarih öğretimi ve ders kitapları içinde (s.115-130). İzmir: Dokuz Eylül.
Bilgin, N. (2014). Sosyal bilimlerde içerik analizi-teknikler ve örnek çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Black, J. ve Macraild, D.M. (2016). Tarih çalışmak. (N. Bozbora, Çev.). (3. Baskı). Ankara: Yayın Odası Yayıncılık.
Coşkun, H. (1996). Eğitim Teknolojisi ve Kültürlerarası Eğitim Bağlamında İlköğretim İkinci Sınıf Türkçe ve Almanca Ders Kitaplarının İçerik Sorunları., Türkiye'de ve Almanya'da İlköğretim Ders Kitapları, Ankara: Türk Alman İşleri Kurulu Yayın Dizisi.
Duman, T., Karakaya, N., Çakmak, M., Eray M. ve Özkan, M., 2001. Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu-Matematik 1-8, L. Küçükahmet (Ed.), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
Elban, M. (2015a). Tarih Ders Kitaplarında Milli Kimliğe İlişkin Görsel Unsurların İncelenmesi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
Elban, (2015b). Tarih eğitimi ve vatanseverlik üzerine düşünceler. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4(3), 1302-1319.
Ercilasun, A. B. (2000). Yirmi birinci yüzyıla girerken millî kimlik oluşturmada dilin önemi, Türk Dili, I (579), 3-6.
Ercilasun, A.B. (2009). Kimlik ve dil. Çağatay Özdemir (Ed.) Türk kimliği içinde (s.-18-24). İstanbul: Ötüken.
Erdem, G. (2008). Türk kimdir ? Türklük nedir? (1.Baskı). (Der. İbrahim Metin).İstanbul: Töre-Devlet.
Gilderhus. M.T. (2014). Tarih ve Tarihçiler-Tarih yazıcılığına giriş. (E.S. Özcan, Çev.). (2. Baskı). Ankara: Atıf Yayınları.
Gold, K. (2005). Karen Gol'un Yorumu. Harriet Swain (Ed.), Tarihin büyük soruları içinde (s. 133-138). İstanbul: Güncel Yayıncılık.
Gökdemir, A. (2004). Türk kimliği. (1.Baskı). Konya: Kervan Kitabevi.
Göndoğan, A.O. (2009). Kimlik sorunu ve düşünce dünyası. Çağatay Özdemir (Ed.) Türk kimliği içinde (s.399-411). İstanbul: Ötüken.
Gündüz, O. (2007). Yakın Dönem Tarihsel Romanlarda Çatışma Alanları Ve Tarihsel Romanların "Ulusal Kimlik" Edinmedeki Rolü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Cilt:14, Sayı:35.
Güvenç, B. (2010). Türk kimliği-kültür tarihinin kaynakları. (2.Baskı). İstanbul: Boyut.
İnalcık, H. (2009). Atatürk ve demokratik Türkiye. (3. Baskı). İstanbul: Kırmızı.
Kara, K. (2017). "Türkiyede değerler eğitimi konusunda yapılan araştırmalarda dil olgusunun değer olarak görülmemesi üzerine bir araştırma". International Symposium of Education and Values. (5- 8 Ekim, Bodrum / MUĞLA)
Karpat, K. (2009). Osmanlı'dan günümüze kimlik ve ideoloji. (G. Ayas, Çev.). (2. Baskı). İstanbul: Timaş.
Kösoğlu, N. (1996). Türk kimliği ve Türk dünyası. (1.Basım). İstanbul: Ötüken.
Landau, J. M. (2009). Pan-Türkizm: Dün, Bugün ve Yarın. (çev. B. Sevingen-G. Pultar). (1. Baskı). (ed. Gönül Pultar). Kimlikler Lütfen-Türkiye Cumhuriyeti'nde Kültürel
MEB, (2016a). Ortaokul Ders Kitabı Türkçe 5. Sınıf. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
MEB, (2016b). Ortaokul Türkçe 6 Ders Kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
MEB, (2016c). Ortaokul Türkçe 7 Ders Kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
MEB, (2016d). Ortaokul Türkçe 8 Ders Kitabı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
Merriam, S.B. (2013). Nitel araştırma-Desen ve uygulama için bir rehber-Oualitative research a guide to desing and inplementation. (Selahattin Turan, Çev. Ed.), Ankara: Nobel.
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi. (S. Akbaba Altun, & A. Ersoy, Çev.) Ankara: Pegem Akademi.
Muijs, D. (2004). Doing quantitative research in education. London: Sage Publications.
Önal, H. ve Kaya, N. (2006). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının (4 ve 5. Sınıf) Değerlendirilmesi, Balıkesir, BAÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9 (16), 21-37.
Öz, M. (2008). Tarih perspektifinden Türk kimliği üzerine bazı düşünceler. Türkiyat Araştırmaları, 5(8), 219-226.
Özalp, O. (2000). İlköğretim okulları ve liselerde tarih eğitimi. Tarih öğretiminin yeniden yapılandırılması. (4-7). İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları.
Özkan, İ. (2009). Halk Edebiyatı ve milli Kimlik. Türk Kimliği, Ayvaz Gökdemir'e Armağan-2, Ötüken Yayınları, Ankara 209, s.75-97.
Poyraz, H. (2009). Farklı kimlik ve Türk kimliği hakkında düşünceler. Çağatay Özdemir (Ed.) Türk kimliği içinde (s.763-778). İstanbul: Ötüken.
Safa, P. (1960). Türk inkılabına bakışlar. (2. Baskı). İstanbul: İnkılap.
Seyfettin, Ö. (2005). Türklük ülküsü. (2.Baskı), (Yalçın Toker, Haz.).İstanbul: Toker.
Sütçüoğlu, B. (2009). Türkiye'de ulusal kimliğin tanımını değiştirme çabası: Devlet katında Nazım Hikmet'in değişen imgesi. (1.Baskı). Gönül Pultar (Ed.). Kimlikler lütfen-Türkiye Cumhuriyeti'nde kültürel kimlik arayışı ve temsili içinde (s. 273- 288). Ankara: ODTU.
Şimşek, A. (2013). Giriş ya da Heredotos'ten bugüne tarihyazımına kısa bir bakış. (2. Baskı). MerVahdettin Engin, Ahmet Şimşek (Ed.). Türkiye'de tarih yazımı içinde (s.1-20). İstanbul: Yeditepe.
Tavşancıl, E. ve Aslan, E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. (1.Baskı), İstanbul: Epsilon.
TDÖP (2005). Milli Eğitim Bakanlığı. Ankara.
TDÖP (2017). Milli Eğitim Bakanlığı. Ankara.
Tekeli, İ. (1998). Tarih yazıcılığı ve öteki kavramı üzerine düşünceler. Ali Berktay, Hamdi Can Tuncer (Ed.), Tarih eğitimi ve tarihte "öteki" sorunu içinde (s. 1-6). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt
Tosh, J. (2011). Tarihin peşinde-modern tarih çalışmasında hedefler, yöntemler ve yeni doğrultular. (4. Baskı). (Ö. Arıkan, Çev.). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Tunçay, M. (1977). İlk ve orta öğrenimde tarih. Felsefe kurumu seminerleri. (276-284). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Türkdoğan, O.(2005). Türk ulus-devlet kimliği. (1.Baskı). İstanbul: IQ Kültür Sanat.
Üçyiğit, E. (1977). İlk ve orta öğrenimde tarih. Felsefe kurumu seminerleri. (306-311). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Yıldırım, A. ve Şimşek, A. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (9.Baskı), Ankara: Seçkin.