Ordu Kent Mezarlıkları Örneğinde Kentsel Habitat Ağaçlarının Belirlenmesi

Amaç: Bu çalışma ile; Ordu kent merkezinde bulunan kentsel habitat ağaçlarının mezarlıklar özelinde tespit edilmesi, konumsal olarak dağılımlarının belirlenmesi, sağlık durumlarının ve fiziksel özelliklerinin ortaya konulması, son olarak bir “Kentsel Habitat Ağacı Veri Tabanı” oluşturulması amaçlanmıştır. Materyal ve Yöntem: Çalışma, Ordu kent merkezinde bulunan 10 ayrı kentsel mezarlık alanında yürütülmüştür. Arazi çalışmaları sonucunda tespit edilen habitat ağaçları; bulundukları mezarlık, gövde çapı, tepe tacı genişliği, boy ve sahip oldukları mikro habitat yapıları bakımından incelenmiş, mezarlıklar arasındaki ilişkiler istatistiksel metotlarla ortaya konulmuştur. Araştırma Bulguları: 10 ayrı örnek mezarlık alanında gövde çapı en az 40 cm olan, 23’ü egzotik ve 191’i doğal tür olmak üzere toplam 214 adet habitat ağacı tespit edilmiştir. Habitat ağaçlarının en fazla bulunduğu mezarlık 88 habitat ağacı içeren Şahincili Şehir Mezarlığı’dır. En az habitat ağacı bulunan mezarlık ise Karapınar Mezarlığı’dır. Bunlara ek olarak, gövde çapı en az 35 cm olan 46 adet ağaç tespit edilip, habitat ağacı adayı olarak kaydedilmiştir. Sonuç: Ordu kent merkezinde yer alan mezarlıklar örneğinde yapılan bu çalışma ile, kentsel alanlardaki habitat ağaçlarına ait bilgilerin veri tabanına kaydedilmesi, bu bilgilerin güncel tutulması ve herkes için erişilebilir olmasının önemi ortaya konulmuştur. Çalışma sonucunda kentsel habitat ağaçlarına ilişkin oluşturulan envanter sayesinde, bu ağaçların ekoloji tabanlı kentsel planlama süreçlerine dâhil edilmesi kolaylaşmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Biyolojik çeşitlilik, Habitat ağacı, Kent ekolojisi, Kentsel habitatlar, Kentsel mezarlık alanları

Identification of Urban Habitat Trees: Case of Ordu City Cemeteries

Objective: With this study, it was aimed to determine the urban habitat trees in Ordu city center in cemeteries, to determine their spatial distribution, to reveal their health status and physical characteristics, and finally to create an "Urban Habitat Tree Database." Materials and Methods: The study was performed in 10 different urban cemeteries located in the city center of Ordu. Habitat trees were identified because of field studies: The cemetery where they are located has been examined in terms of trunk diameter, crown width, height, and micro-habitat structures they have, and the relationships between cemeteries have been revealed by statistical methods. Results: A total of 214 habitat trees, 23 exotic, and 191 natural species, with a trunk diameter of at least 40 cm were identified in 10 different cemeteries. The cemetery with the highest number of habitat trees is Sahincili Cemetery, with 88 habitat trees. The cemetery with the fewest habitat trees is the Karapinar Cemetery. In addition to these, 46 trees with a trunk diameter of at least 35 cm were identified and recorded as habitat tree candidates. Conclusion: With this study, which was conducted on the example of cemeteries in the Ordu city center, the importance of recording the information on habitat trees in urban areas in the database, keeping this information up to date and making it accessible to everyone has been revealed. With the inventory created, it will be possible for local governments and decision-makers to consider habitat trees in their planning studies.

Keywords:

Biodiversity, habitat tree, urban ecology, urban habitats, urban cemeteries.,

PDF

___

Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Anonim, (2014). Ağaç Çapı Bandı. https://tr.eferrit.com/agac-capi-bandi (Erişim Tarihi: 18.12.2022).
Anonim, (2018). How to Measure a Tree. https://www.portland.gov/trees/tree-care-and-resources/how-measure-tree (Erişim tarihi: 19.12.2022).
Anonim, (2022a). Türkiye’de Gözlenen Türler. https://ebird.org/region/TR (Erişim tarihi: 20.12.2022).
Anonim, (2022b). Tree Diameter Calculator. https://www.omnicalculator.com/biology/tree-diameter (Erişim tarihi: 25.12.2022).
Anonim (2023). Ordu Büyükşehir Belediyesi Mezarlık Bilgi Sistemi. https://portal.ordu.bel.tr/ordubuyuksehirbelediyesi/maps/104692/mezarl-k-bilgi-sistemi
Biaduń, W. (1994). Winter avifauna of urban parks and cementeries in Lublin (SE Poland). Acta Ornithologica, 29(1), 15-27.
Brokaw, N., & Thompson, J. (2000). The H for DBH. Forest Ecology and Management, 129(1/3), 89-91.
Bulut, Z., Kılıçaslan, Ç., Deniz, D., & Kara, B. (2010). Kentsel ekosistemlerde sürdürülebilirlik ve açık-yeşil alanlar. III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, Artvin, Türkiye, 20-22 Mayıs 2010, Artvin.
Bütler, R., Lachat, T., & Schlaepfer, R. (2005). Grundlagen für eine Alt-und Totholzstrategie der Schweiz. Lausanne, Switzerland: Laboratorium für Ökosystemmanagement (GECOS). https://totholz.wsl.ch/de (Erişim tarihi: 09.06.2021).
Bütler, R., Lachat, T., Larrieu, L., & Paillet, Y. (2013). Habitat trees: key elements for forest biodiversity. Freiburg: European Forest Institute.
Bütler, R., Lachat, T., Krumm, F., Kraus, D., & Larrieu, L. (2020). Habitatbäume kennen, schützen und fördern. https://www.wsl.ch/de/publikationen/habitatbaeume-kennen-schuetzen-und foerdern.html (Erişim tarihi: 06.06.2021).
Canady, A., & Mosansky, L. (2017). Public Cemetery as a biodiversity hotspot for birds and mammals in the urban environment of Kosice city (Slovakia). Zoology and Ecology, 27(3-4), 185-195.
Di Salvo, A., Fukuda, J., & Ramsey, J. (2017). Street tree inventory report: City of Portland. Portland: Portland Parks & Recreation.
Dilaver, Z., Hoşgör, E., Oktay, E., & Demirbaş Çağlayan, S. (2022). Ağaç envanteri ve ekosistem hizmetleri teknik kılavuzu. Ankara: Peyzaj Araştırmaları Derneği Yayınları.
Erdem, Ü., Erdoğan, N., & Şengür, Ş. (2009). Ekolojik açıdan belediyeler, çevre ve kentlilik bilinci. TMMOB İzmir Kent Sempozyumu, İzmir, Türkiye, 8-10 Ocak 2009.
Fay, N. (2003). Natural fracture pruning techniques and coronet cuts. Bristol: Treework.
Gallo, T., Fidino, M., Lehrer, E. W., & Magle, S. B. (2017). Mammal diversity and metacommunity dynamics in urban green spaces: implications for urban wildlife conservation. Ecological Applications, 27(8), 2330-2341.
Göktepe, M. K., Bergner, A., Göktepe, S., Milberg, P., Jansson, N., & Avcı, M. (2019). Fine-scale habitat utilization by birds in an ancient oak (Quercus spp.) wood-pasture in southwestern Turkey. Turkish Journal of Forestry, 20(1), 1-7.
Gül, A., Topay, M., & Örücü, Ö. K. (2012). CBS yardımıyla ağaç envanteri modelinin oluşturulması. 4. Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu, Zonguldak, Türkiye, 16-19 Ekim 2012.
Güzel, E. G., Güzel, M., & Yeşil, M. (2021). Kentsel biyoçeşitliliğin önemli bir bileşeni olarak biyotop ağaçları: Ordu kent merkezi kıyı parkları örneği. Ö. Demirel & E. Düzgüneş (Eds.), Peyzaj Araştırmaları-I içinde (371-393. ss.). Lyon: Livre de Lyon.
Hepcan, Ç. C. (2019). Kentlerde iklim değişikliği ile mücadele için yeşil altyapı çözümleri, iklim değişikliği eğitim modülleri serisi. Ankara: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yayınları.
Hepcan, Ş., & Hepcan, Ç. C. (2021). Assessing ecosystem services of urban green spaces: the case of Eugene Pioneer Cemetery. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 58(4), 513-522.
Jaganmohan, M., Vailshery, L. S., Mundoli, S., & Nagendra, H. (2018). Biodiversity in sacred urban spaces of Bengaluru, India. Urban Forestry & Urban Greening, 32, 64-70.
Jokimäki, J. (1999). Occurrence of breeding bird species in urban parks: Effects of park structure and broad-scale variables. Urban Ecosystems, 3, 21-34.
Karaoğlu, D. (2007). Kent mezarlıklarının yeşil doku içerisindeki önemi ve ziyaretçi memnuniyetinin belirlenmesi - Karacaahmet Mezarlığı örneği. (Yüksek lisans tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, İstanbul.
Kırteke, M., & Oğuz, H. (2022). Arcgis Online ile web-tabanlı ağaç bilgi sisteminin geliştirilmesi: Turgut Özal Bulvarı-Malatya örneği. Turkish Journal of Forest Science, 6(1), 286-309.
Kowarik, I., Buchholz, S., von der Lippe, M., & Seitz, B. (2016). Biodiversity functions of urban cemeteries: Evidence from one of the largest Jewish cemeteries in Europe. Urban Forestry & Urban Greening, 19, 68-78.
Köklü, N., Büyüköztürk Ş., & Bökeoğlu, Ç. Ö. (2006). Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem Yayıncılık. Küçükali, U. F. (2021). Kent ekolojisi. Ankara: Nobel Bilimsel Yayıncılık.
Lee, S., & Lee, DK. (2018). What is the proper way to apply the multiple comparison test? Korean Journal of Anesthesiology, 71(5), 353-360.
Löki, V., Deák, B., Lukács, A. B., & Molnár, A. (2019). Biodiversity potential of burial places–a review on the flora and fauna of cemeteries and churchyards. Global Ecology and Conservation, 18, e00614.
Luniak, M. (1981). The birds of the park habitats in Warsaw. Acta Ornithologica, 18(6), 1-40.
Ma, B., Hauer, R. J., Östberg, J., Koeser, A. K., Wei, H., & Xu, C. (2021). A global basis of urban tree inventories: What comes first the inventory or the program. Urban Forestry & Urban Greening, 60, 127087.
McBarron, E. J., Benson, D. H., & Doherty, M. D. (1988). The botany of old cemeteries. Cunninghamia, 2(1), 97-105.
Mordini, M. (2009). Modellierung und beurteilung der ökolo gischen und ökonomischen wirkungen von waldbaulichen eingriffen-einrichtung zweier marteloskope in eichenrei chen flächen. Zürih: ETH Zürich.
Morelli, F., Mikula, P., Benedetti, Y., Bussière, R., Jerzak, L., & Tryjanowski, P. (2018). Escape behaviour of birds in urban parks and cemeteries across Europe: evidence of behavioural adaptation to human activity. Science of The Total Environment, 631, 803-810.
Niedermann-Meier, S., Mordini, M., Bütler, R., & Rotach, P. (2010). Habitatbäume im wirtschaftswald: Ökologisches potenzial und finanzielle folgen für den betrieb. Schweizerische Zeitschrift für Forstwesen, 161(10), 391-400.
Oğurlu, İ., & Suri L. (2021). Kentsel planlamanın yaban hayatı ile ilişkilendirilmesi ve değerlendirilmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 31, 906-915.
Östberg, J. (2013). Tree inventories in the urban environment. https://publications.slu.se/?file=publ/show&id=40872 (Erişim tarihi: 21.03.2021).
Östberg, J., Wiström, B., & Randrup, T. B. (2018). The state and use of municipal tree inventories in Swedish municipalities-results from a national survey. Urban Ecosystems, 21(3), 467-477.
Özdamar, K. (2018). Eğitim, sağlık ve sosyal bilimler için SPSS uygulamalı temel istatistik. Eskişehir: Nisan Yayınevi.
Perillo, A., Mazzoni, L. G., Passos, L. F., Goulart, V. D., Duca, C., & Young, R. J. (2017). Anthropogenic noise reduces bird species richness and diversity in urban parks. Ibis, 159(3), 638-646.
R Core Team (2022). R: A language and environment for statistical computing. R Foundation for Statistical Computing, Vienna, Austria. https://www.r-project.org (Erişim tarihi: 05.05.2021).
Roscoe, J. T. (1975). Fundemental research statistics for the behavioral sciences. New York: Holt, Rinehart and Winston.
Schaller, M., Müller, A., & Küng, S. (2015). Auswirkungen von Biotopbäumen und Totholz in Schweizer Forstbetrieben. https://arbor.bfh.ch (Erişim tarihi: 18.12.2022).
Suripto, B. A., & Badriah, L. (2019). Public cemetery as a bird habitat in Yogyakarta, Indonesia. The 6th International Conference on Biological Science ICBS, Yogyakarta, Indonesia, 10-11 October 2019.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. United States: Pearson Education. The Jamovi Project (2022). Jamovi version 2.2.5. https://www.jamovi.org (Erişim tarihi: 12.03.2022).
Tırnakçı, A. (2021). Sürdürülebilir kentsel açık-yeşil alanlar olarak mezarlıklar ve sunduğu ekosistem hizmetleri: Tarihi Seyyid Burhaneddin Mezarlığı-Kayseri. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 23(1), 18-35.
Tryjanowski, P., Morelli, F., Mikula, P., Krištín, A., Indykiewicz, P., Grzywaczewski, G., & Jerzak, L. (2017). Bird diversity in urban green space: A large-scale analysis of differences between parks and cemeteries in Central Europe. Urban Forestry & Urban Greening, 27, 264-271.
UN-HABITAT (2022). World Cities Report 2022. Envisaging the Future of Cities. https://unhabitat.org/sites/default/files/2022/06/wcr_2022.pdf (Erişim tarihi: 06.04.2023).
Uslu, A. (2010). An ecological approach for the evaluation of an abandoned cemetery as a green area: The case of Ankara/Karakusunlar cemetery. African Journal of Agricultural Research, 5(10), 1043-1054.
Uslu, A., & Shakouri, N. (2013). Kentsel peyzajda yeşil altyapı ve biyolojik çeşitliliği destekleyecek olanaklar. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 6(1), 46-50.
Villaseñor, N. R., & Escobar, M. A. (2019). Cemeteries and biodiversity conservation in cities: how do landscape and patch-level attributes influence bird diversity in urban park cemeteries? Urban Ecosystems, 22(6), 1037-1046.
Winter, S. (2008). Mikrohabitate und phasenkartierung als kern der biodiversitätserfassung im wald. LWF Aktuell, 63, 40-42.
Yılmaz, H., Kuşak, B., & Akkemik, Ü. (2018). The role of Aşiyan Cemetery (İstanbul) as a green urban space from an ecological perspective and its importance in urban plant diversity. Urban Forestry & Urban Greening, 33, 92-98.