Burhan ÖZTÜRK, Kader SALİ, Mithat AKGÜN, Umut ATEŞ

Kurutma Koşulları ve Meyve Büyüklüğünün Depolama Süresince Fındık Çeşitlerinin Bazı Kalite Özellikleri Üzerine Etkisi

Amaç: Araştırmanın temel amacı, oda koşullarında, güneş ışığı altında, 2 °C ve 7 °C soğukta kurutulan 16 mm ve 18 mm irilikteki ‘Tombul’, ‘Palaz’ ve ‘Çakıldak’ fındık (Corylus avellana) çeşitlerinin depolama süresince kalite özelliklerindeki değişimi belirlemektir. Materyal ve Yöntem: Fındık çeşitleri, 9 ay süresince depo koşullarda (%70-85 oransal nem ve 20-25 °C) muhafaza edilmiştir. Meyve ve iç ağırlığı, göbek boşluğu, siyah uçlu iç oranı, küflü iç oranı, çürük iç oranı, kusurlu iç oranı ve limonlaşma oranına ait ölçümler 0., 3., 6. ve 9. aylarda yapılmıştır. Araştırma Bulguları: Depolamanın sonunda, 18 mm büyüklükte ve 7 °C soğukta kurutulan ‘Tombul’ fındıklarının diğer kurutma koşullarına nazaran daha düşük meyve ve iç ağırlığına sahip olduğu görülmüştür. 18 mm büyüklükte ve 2 °C soğukta kurutulan ‘Palaz’ fındıkları, güneş ve gölge koşullarında kurutmaya nazaran daha yüksek göbek boşluğuna sahip olmuştur. 18 mm büyüklükte ve 2 °C soğukta kurutulan ‘Tombul’ fındıklarının diğer kurutma koşullarına kıyasla daha yüksek siyah uçlu iç (gölge hariç) ve küflü içe, aksine daha düşük çürük içe sahip olduğu belirlenmiştir. ‘Çakıldak’ ve ‘Tombul’ çeşitlerinin 18 mm iriliğe sahip ve güneşte kurutulan meyvelerinden, diğer kurutma koşullarına nazaran daha yüksek limonlaşma oranı elde edilmiştir. ‘Tombul’ çeşidinin 18 mm irilik ve gölgede kurutulan meyvelerinde, diğer kurutma koşullarına kıyasla daha düşük kusurlu iç oranı ölçülmüştür. Sonuç: Araştırmada, kurutma yöntemleri ve meyve büyüklüğünün muhafaza edilen fındığın kalitesi üzerine etki edebileceği sonucuna varılmıştır. Bütünsel olarak değerlendirildiğinde, 16 mm iriliğe sahip Çakıldak çeşidinin soğukta kurutulan meyvelerinin daha düşük siyah uçlu iç, küflü iç, çürük iç ve kusurlu içe sahip olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Corylus avellana, Çürük iç, Göbek boşluğu, Küflü iç, Meyve ağırlığı

Effect of Drying Conditions and Fruit Size on Some Quality Traits of Hazelnut Cultivars During Storage

Objective: The main aim of the research was to assess the quality traits of 18 mm and 16 mm sized ‘Palaz’, ‘Tombul’ and ‘Çakıldak’ hazelnut cultivars, which were dried cold dried at 2 °C and 7 °C, overshadowed room conditions, and under direct sunlight throughout storage. Materials and Methods: Hazelnuts were kept under conditions at 70-85% relative humidity (RH) and 20-25 °C for 9 months. Measurements of fruit and kernel weight, core cavity, black tip kernel rate, moldy kernel rate, rotten kernel rate, defective kernel rate and lemoning rate were performed in the 0th, 3rd, 6th and 9th months. Results: At the end of the storage, it was observed that the 18 mm size and 7 °C cold-dried ‘Tombul’ hazelnuts had lower fruit and kernel weights compared to other drying conditions. ‘Palaz’ hazelnuts, which 18 mm in size and dried at 2 °C cold, had a higher core cavity than dried under sun and shade conditions. It was determined that 18 mm in size and ‘Tombul’ hazelnuts dried at 2 °C cold had higher black-tipped kernels (except for shadow) and moldy kernels, and less rotten kernels than other drying conditions. A higher lemoning rate was obtained from the 18 mm-sized and sun-dried nuts of ‘Çakıldak’ and ‘Tombul’ cultivars than other drying conditions. In the 18 mm size and shade-dried nuts of ‘Tombul’ cultivar, lower internal defective rate was measured than to other drying conditions. Conclusion: In the research, it was concluded that drying methods and fruit size can affect the quality of stored hazelnut. When evaluated holistically, it was observed that the cold-dried fruit of the Çakıldak cultivars, which has a size of 16 mm, had lower black-tipped kernel, moldy kernel, rotten kernel and defective kernel rate.

Keywords:

Corylus avellana, Core cavity, Moldy kernel, Rotten kernel, nut weight,

PDF

___

Akar, A. (2016). Tombul, Palaz ve Kalınkara fındık çeşitlerinde elle ve patozla ayıklanmış örneklerde depolama süresince meydana gelen kalite değişimleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu.
Ayfer, M., Uzun, A., & Baş, F. (1986). Türk Fındık Çeşitleri. Ankara: Karadeniz Bölgesi Fındık İhracatçıları Birliği Yayınları.
Balık, H. İ., Balık, K. S., Beyhan, N., & Erdoğan, V. (2016). Fındık Çeşitleri. Trabzon: Ticaret Borsası Klasmat Matbaacılık.
Bostan, S.Z. (1999). Farklı ortamlarda kurutulan fındıklarda bazı önemli kalite özellikleri üzerine bir araştırma. Bahçe, 28(1-2), 73-78.
Demir, İ. (2018). Fındık tarımında çiftçi bakış açısından maliyetler ve etkinlik: Bağlak sayısı üzerine stokastik sinir analizi. Electronic Turkish Studies, 13(22), 619-639. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14141
İslam, A. (2000). Ordu ili merkez ilçede yetiştirilen fındık çeşitlerinde klon seleksiyonu. (Yayımlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu.
İslam, A. (2018). Hazelnut culture in Turkey. Akademik Ziraat Dergisi, 7(2), 259-266.
Keleş, C. Ö., & Saçılık, K. (2017). İnfrared ısıtmalı fındık kurutma makinası tasarımı. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 32(2), 197-205. https://doi.org/10.7161/omuanajas.320548
Köksal, İ. (2002). Türk fındık çeşitleri. Ankara: Fındık Tanıtım Grubu Yayınları.
Mehlenbacher, SA., Smith, DC. & Brenner, LK. (1993). Variance components and heritability of nut and kernel defects in hazelnut. Plant Breeding, 110(2), 144-152. https://doi.org/10.1111/j.1439-0523.1993.tb01226.x
Olgun, H., & Rzayev, P. (2000). Fındığın üç farklı güneş enerjisi ile kurutması. Türk Mühendislik ve Çevre Bilimleri Dergisi, 24 (1), 1-14.
Özdemir, M., Özay, G., & Seyhan, F. G. (1998). Hasattan Ambalaja Fındık İşlemenin Kritik Kontrol Noktalarında Tehlike Analizi. Marmara Araştırma Merkezi. Gebze, Kocaeli.
Özay, G., Seyhan, F., Sena, S., Yılmaz, A. & Pembeci, C. (2005). Fındıklarda aflatoksin oluşumuna etki eden faktörlerin ve önleyici tedbirlerin belirlenmesi. Sonuç Raporu: Gebze, Kocaeli.
Sosle, V., Raghavan, G. S. V., & Kittler, R. (2003). Low temperature drying using a versatile heat pump dehumidifier. Drying Technology, 21(3), 539-554. https://doi.org/10.1081/DRT-120018461
Şen, Y. (2018). Farklı güneşlenme şartlarının Tombul ve Palaz fındık çeşitlerinde verim ve kalite özelliklerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu.
TUİK (2023). https://www.tuik.gov.tr/
Turan, A. (2017). Fındıkta kurutma yöntemlerinin meyve kalitesi ve muhafazası üzerine etkileri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu.
Turan, A., & İslam, A. (2016). Çakıldak fındık çeşidinde kurutma ortamları ve muhafaza süresine bağlı olarak meydana gelen değişimler. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(2), 272-285.
Wang, W., Jung, J., McGorrin, R.J., Traber, M.G., Leonard, G.C., & Zhao, Y. (2018). Investigation of drying conditions on bioactive compounds, lipid oxidation, and enzyme activity of Oregon hazelnuts (Corylus avellana L.). LWT–Food Science and Technology, 90, 526-534. https://doi.org/10.1016/j.lwt.2018.01.002
Yıldız, T. (2020) Türkiye’de fındık tarımında hasat-harman mekanizasyonu. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 16(1), 12-22.