Ali İSLAM, Nuray KAPLAN, Hatice BİLİR EKBİÇ

Çakıldak fındık çeşidinin in vitro sürgün ucu kültürü ile çoğaltılması

Öz Bu çalışma, 2019 yılında, Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Doku Kültürü laboratuvarında yürütülmüştür. Çalışmada eksplant olarak Çakıldak çeşidinin aktif büyüme dönemindeki sürgün uçları kullanılmıştır. Eksplantların yüzey sterilizasyonu amacıyla ilk olarak %70 etil alkolde 10 sn süre ile bekletme ve ardından % 5 dozundaki sodyum hipoklorid çözeltisinde 15 dakika bekletme uygulamaları yapılmıştır. Yüzey sterilizasyonu tamamlanan eksplantlar 2-3 cm uzunluğunda kesilerek hazırlanmıştır. Eksplantlar sürgün teşviki amacıyla farklı dozlarda hazırlanan BA (0, 1, 2, 3, 4, 5 mg/l) içeren MS ve DKW ortamlarında kültüre alınmıştır. Ayrıca DKW (5mg/l BA+100 µl IBA+ 50 µl GA3) ve MS (1 mg/l BA+100 µl IBA+ 50 µl GA3, 1 mg/l BA+100 µl IBA+ 50µl GA3+0.05 g 138 Fe-EDDHA) kombinasyonları da test edilmiştir. Kültüre alınan eksplantlar dikimden 3 hafta sonra aynı dozlarda hazırlanan taze ortamlarda alt kültüre alınmışlardır. Deneme kapsamında uygulamaların karşılaştırılması amacıyla eksplant canlılık oranı (%) kararma oranı (%), enfeksiyon oranı (%), sürgün uzunluğu (cm), sürgün yaş ağırlığı (g), sürgün kuru ağırlığı (g), yaprak uzunluğu ve nisbi klorofil içeriği (SPAD) özellikleri incelenmiştir. Araştırma sonucunda Çakıldak çeşidinin in vitro sürgün gelişimi bakımından MS+1 mg/l BA +100 µl IBA+50 µl GA3 (1.240 cm) ile MS+3 mg/l BA (1.200 cm) ortamlarının uygun olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Corylus avellana L, fındık, mikro çoğaltma, in vitro

PDF

___

Acı, F., & Beyhan, N. (2018). Fındığın Tepe Daldırması Yöntemi ile Çoğaltılması. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi, 4(1), 1-12.
Anonim, (2020). Türkiye İstatistik Kurumu. www.tuik.gov.tr Erişim tarihi (06.01.2020).
Babaoğlu, M., Yorgancılar, M., & Akbudak, M.A. (2001). Doku kültürü: temel laboratuar teknikleri. (Editörler M. Babaoğlu, E. Gürel, S. Özcan), Bitki Biyoteknolojisi Cilt I Doku Kültürü ve Uygulamaları, S.Ü. Vakfı Yayınları, Konya, 1-35s.
Bacchetta, L., Bernardini, C., Di Stefano, G., Pelliccia, O., Cavicchioni, G., & Di Bonito, R. (2005). Molecular characterization by RAPDS and Micropropagation of Italian hazelnut cultivars. Acta Horticulturae. 686, 99-104.
Bacchetta, L., Aramini. M., Bernardini, C., & Rugini. E. (2008). In vitro propagation of traditional Italian hazelnut cultivars as a tool for the valorization and conservation of local genetic resources. HortScience, 43(2), 562-566.
Bassil, N. V., Rebhuhn, B. J., Mok, D. W., & Mok, M. C. (1990). Micropropagation of the hazelnut, Corylus avellana. HortScience, 25(9), 1100.
Beyhan N. (1997). Bazı herbisitlerin fındık dip sürgünü kontrolündeki etkileri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(3), 45-55.
Caboni, E., Frattarell, A., Meneghini, M., Giorgioni. M., & Damiano. C. (2009). Micropropagation of hazelnut Italian cultivars. Italus Hortus, 16(2), 102-105.
Cheng, T.Y. (1975). Adventitious bud formation in culture of Douglas (Pseudotsuga menziesii (Mirb.) Franco). Plant Science Letters, 5(2), 97-102.
Driver, J. A., & Kuniyuki, A.H. (1984). In vitro propagation of Paradox walnut rootstock. HortScience, 19(4), 507-509.
Diaz-Sala, C., Rey, M., & Rodríguez, R. (1990). In vitro establishment of a cycloclonal chain from nodal segments and apical buds of adult hazel (Corylus avellana L.). Plant Cell. Tissue and Organ Culture. 23(3), 151-157.
Gao, X. H., Liu, J. N., & Ling, Q. (2006). Tissue Culture and Rapid Propagation of Hybrid Hazelnut (Corylus heterophylla× C. avellana). In XXVII International Horticultural Congress-IHC2006: International Symposium on Seed Enhancement and Seedling Production 771 (pp. 207-211).
Garrison, W., Dale, A., & Saxena, P.K. (2013). Improved shoot multiplication and development in hybrid hazelnut nodal cultures by ethylenediamine di-2- hydroxy-phenylacetic acid (Fe-EDDHA). Canadian journal of plant science, 93(3), 511-521.
Gentile, A., Frattarelli, A., Not, P., Condello, E., & Caboni, E. (2017). The aromatic cytokinin meta-topolin promotes in vitro propagation. shoot quality and micrografting in Corylus colurna L. Plant Cell, Tissue and Organ Culture (PCTOC). 128(3), 693-703.
Gökmen, H. (1973). Kapalı tohumlular (Angiospermae). Orman Bakanlığı Yayınları, 564, 208-210.
Hand, C.R. (2013) Improving initiation and mineral nutrition for hazelnut (Corylus avellana) micropropagation. Master of Science, Horticulture, Oregon State University, Corvallis, Oregon, May, 2013, 108
Hand, C., Maki, S., & Reed, B.M. (2014). Modeling optimal mineral nutrition for hazelnut micropropagation. Plant Cell Tissue and Organ Culture (PCTOC). 119(2), 411-425.
İslam, A. (2018). Hazelnut culture in Turkey. Akademik Ziraat Dergisi, 8(2), 176-184.
İslam, A., Öger, İ., Karagöl, S., & Turan, A. (2019). Farklı IBA uygulamalarının Corylus colurna L.’nın odun çelikleriyle köklenmesi üzerine etkisi. Akademik Ziraat Dergisi, 8, 45-48.
Kopuzoğlu N & Şen SM. (1991). Bazı önemli fındık çeşitlerinin aşı ile çoğaltılması üzerine bir araştırma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(1-2), 59-69.
Köksal, İ. (2002). Türk Fındık Çeşitleri. Fındık Tanıtım Grubu Yayınları, Ankara. 136s.
Murashige, T., & Skoog, F. (1962). A revised medium for rapid growth and bio assays with tobacco tissue cultures. Physiologia plantarum, 15(3), 473-497.
Nas, M.N., & Read, P.E. (2001). Micropropagation of hybrid hazelnut: medium composition, physical state and iron source affect shoot morphogenesis, multiplication and explant vitality. Acta Horticulturae, 556, 251-258.
Nas, M.N. (2004). Inclusion of polyamines in the medium improves shoot elongation in hazelnut (Corylus avellana L.) micropropagation. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 28(3), 189-194.
Özçağıran, R., Ünal, A., Özeker, E., & İsfendiyaroğlu. M. (2014). Ilıman İklim Meyve Türleri Cilt III. Ege Üniversitesi Yayınları Ziraat Fakültesi Yayın. No 566.
Pérez, C., Rodríguez, R., & Tamés, R.S. (1985). “In vitro” filbert (Corylus avellana L.) micropropagation from shoot and cotyledonary node segments. Plant cell reports, 4(3), 137-139.
Perez, C., Rodriguez. A., Revilla. A., Rodriguez. R., & Sanchez-Tames. R. (1987). Filbert plantlet formation through ‘in vitro’ culture. Symposium on In vitro Problems Related to Mass Propagation of Horticultural Plants 212. Acta Horticulturae, 212, 505-510.
Radojević, L., Vujičić, R., & Nešković, M. (1975). Embryogenesis in tissue culture of Corylus avellana L. Zeitschrift für Pflanzenphysiologie, 77(1), 33-41.
Scortichini M., (2002). Bacterial canker and decline of european hazelnut. Plant Disease, 86(7), 704-709.
Silvestri, C., Rugini, E., & Cristofori, V. (2019). The effect of CuSO4 for establishing in vitro culture, and the role nitrogen and iron sources in in vitro multiplication of Corylus avellana L. cv. Tonda Gentile Romana. Plant Biosystems-An International Journal Dealing with all Aspects of Plant Biology, 1-7.
Thomson, G.E., & Deering, T.D. (2011). Effect of cytokinin type and concentration on in vitro shoot proliferation of hazelnut (Corylus avellana L.). New Zealand journal of crop and horticultural science. 39(3), 209-213.
Yu, X., & Reed, B.M. (1995). A micropropagation system for hazelnuts (Corylus spp). HortScience, 30(1), 120- 123.