Anaç adayı kiraz ve vişne genotiplerinin doku kültürü yöntemiyle çoğaltılması
Öz 2015-2016 yıllarında yürütülen bu çalışmada, kiraz için anaç adayı olabilecek 3 adet kiraz ve 3 adet vişne genotipi ile Gisela 6 anacının in vitro koşullarda çoğaltılabilme performansının belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Kiraz ve vişne genotipleri ile Gisela 6 anacını sürgün uçlarından hazırlanan eksplantlar başlangıç aşamasında 0.5 mgl-1 BAP +0.1 mgl-1 GA3 + 0.1 mgl-1 IBA içeren MS besi ortamına dikilerek kültüre alınmıştır. Enfeksiyon oranı kiraz genotiplerinde %12.03-17.87 ve vişne genotiplerinde %22.30-26.23 arasında gerçekleşmiştir. Sürgün çoğaltma aşamasında farklı BAP (0, 0.5 ve 1 mgl-1) dozlarının etkisini belirlemek için çalışma yapılmıştır. BAP dozunun artması ile sürgün sayısının arttığı belirlenirken, en fazla sürgün sayısı 1 mgl-1 BAP dozundan elde edilmiştir. Kiraz genotiplerinde sürgün sayısı 2.14-4.10, vişne genotiplerinde ise 2.73-3.09 adet olarak belirlenmiştir. Köklendirme ortamında ½ MS besi ortamında farklı IBA (0, 0.5, 1, 2 mgl-1) dozlarının köklenme oranına etkisi incelenmiştir. IBA dozunun artması ile köklenme oranının arttığı, kiraz genotiplerinde en yüksek köklenme oranı 2 mgl-1 IBA ve vişne genotiplerinde ise en yüksek köklenme oranı 1 mgl-1 IBA dozundan elde edilmiştir. Kiraz genotiplerinde köklenme oranı %89.44-99.17, vişne genotiplerinde köklenme oranı %76.46- 96.33 olarak tespit edilmiştir.
___
- Aka Kaçar, Y., A., Yılmaz, M., Mendi, Y., Küden, A., & Çetiner, S. (2001). In vitro besin ortamında kullanılan değişik katılaştırıcı maddelerin ve farklı pH düzeylerinin bazı kiraz (Prunus avium L.) anaçlarının çoğaltılması üzerine etkileri. I. Sert Çekirdekli Meyveler Sempozyumu, 25-28 Eylül, Yalova.
- Aktürk, Z. (2009). Kirazın (Prunus avium L.) in vitro mikroçoğaltımı. Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Diyarbakır.
- Anonim, (2018). The State of Food and Agriculture 2018. FAO, Roma.
- Aydın, E. (2019). “Anaç adayı kiraz, vişne ve mahlep genotiplerinin doku kültürü yöntemiyle çoğaltılması”, Doktora Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ordu.
- Aydın, E., Varol, İ., Demirsoy, L., Demirsoy, H., & Er, E. (2015). Gisela 5, Gisela 6 ve SL 64 anaçlarının farklı besi ortamlarında çoğaltılması. VII Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 25-25 Ağustos, Çanakkale.
- Bilginer, Ş., Ercişli, S., Gerçekcioğlu, R., Eşitgen, A., Güneş, M., Akbulut, M., Koç, A., & Çelik, T.Z. (2009). Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi kiraz vişne anaç ıslahı. TÜBİTAK-TOVAG-106O031 nolu Proje Kesin Raporu, Samsun.
- Büyükdemirci, H. (2008). The Effects of medium ıngredients on shoot propagation and rooting of cherry rootstocks in vitro. Acta Horticulturae, 795, 419-422.
- Borkowska, B. (1985). Micropropagation of sour cherry, cultivar Schattenmorelle. Acta Horticulturae, 169, 329-334.
- Bouzari, N., Mahdavian, M., & Abdollahi, H. (2009). Micropropagation of a dwarfing cherry rootstock. http://www.belsad.by/conference2/files/1/1.pdf (Erişim tarihi: 20.01.2019).
- Doric, D., Ognjanov, V., Barac, G., Ljubojevic, M., Pranjic, A., Dugalic, K., & Ercişli, S. (2015). Use of in vitro propagation of Oblacinska sour cherry in rootstock breeding. Turkish Journal of Biology, 39(4), 575- 581.
- Durkoviç, J. (2006). Rapid mikropropagation of mature wild cherry. Biologia Plantarum, 50(4), 733-736.
- Ercisli, S. (2004). A Sort review of the fruit germplasm resources of Turkey. Genetic Resources and Crop Evolution, 51, 419–435.
- Fallahpour, M., Miri, S. M., & Bouzari, N. (2015). In vitro propagation of Gisela 5 rootstock as affected by mineral composition of media and plant growth regulators. Journal of Horticultural Research, 23(1), 57-64.
- Fidancı, A., Burak M., & Erenoğlu, B. (2001). Bazı klonal kiraz ve vişne anaçlarının in vitro’da hızlı çoğaltım tekniklerinin belirlenmesi (I. aşama). I. Sert Çekirdekli Meyveler Sempozyumu, 25-28 Eylül, Yalova.
- Güçlü, F., Koyuncu, F., & Şan, B. (2010). The in vitro micropropagation of some clonal cherry rootstocks. Journal of Natural and Applied Sciences, 14(2).
- Hepaksoy, S. (2004). Bazı kiraz anaçlarının mikroçoğaltımı üzerinde araştırmalar I. Gelişme ve çoğalma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41(3), 11-22.
- Hosseinpour, B., Bouzari, N., Didar, Z., Masoumian, M., Ghaemmaghami, S. A., Ebrahimi, A., & Farvardin, A. (2015). High frequency in vitro propagation of M× M 60, a cherry rootstock: the effects of culture media and growth regulators. Iranian Journal of Genetics and Plant Breeding, 4(2), 28-36.
- Osterc, G., Luthar Z., & Stampar F. (2004). The importance of the sterilization procedure for producing vigorous cherry plants (Prunus sp.) in vitro. Acta Agriculturae Slovenica, 83(1), 45 – 51.
- Özçağıran, R., Ünal, A., Özeker, E., & İsfendiyaroğlu, M. (2005). Ilıman iklim meyve türleri sert çekirdekli meyveler cilt 1. Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, 553, 229.
- Randhawa, S.S. (1991). Cherries: Temperate Fruits, Ed., Mitra, S.K., Bose, T.K., Rathore, D.S., Horticulture and Allied Publishers, Calcutta, India, 309-343.
- Rieger, M. (2006). Cherry. Introduction to Fruit Crops. CRC Press, Boca Raton, USA, 520p.
- Shabani, Z., Moghadam, E. G., Abedi, B., & Tehranifar, A. (2015). The effect of plant growth regulators and their concentration in vitro on mass poropagation of Myrobalan 29C rootstock. Journal of Horticulture and Forestry, 7(3), 57-64.
- Sharma, V., Thakur, M., & Kumar, A. (2017). An efficient method for in vitro propagation of Gisela 5 (Prunus cerasus x Prunus canescens) - clonal cherry rootstock. International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences, 6(8), 2617-2624.
- Sülüşoğlu, M. (2002). Kiraz-vişne anaçlarının in vitro çoğaltımı. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Ankara.
- Sülüşoğlu, M., & Çelik, M. (2003). SL 64 (P. mahaleb) ve F 12/1 (P. avium) anaçlarının mikro sürgünlerinin köklendirilmesi ve adaptasyonu üzerine araştırmalar. Türkiye IV. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 08-12 Eylül, Antalya.
- Yıldırım, H. (2006). Hacıhaliloğlu kayısı (Prunus armeniaca L.) çeşidinin in vitro çoğaltımı. Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, Diyarbakır.
- Zainel, A. A., & Hepaksoy, S. (2018). Investigation of the possibilities of propagation a mahaleb rootstock Pontaleb by tissue culture. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 55(1), 83-88.