Yunanistan 1829 yılında Rusya, İngiltere ve Fransa’nın yardımlarıyla bağımsızlığını kazanınca, Osmanlı tebaası olan Balkan halklarında da bağımsızlık düşüncesi ivme kazandı. Avrupa’nın güçlü devletlerinde de Osmanlı Devleti’nin Balkanlardan tasfiyesi sonrası bölgenin geleceği ile ilgili hesaplar masaya yatırıldı. Bölgenin geleceğe yönelik düzenleme planları sıcak bir savaşa meydan verilmeden düzenlenmeliydi. Başta İngiltere ve daha sonra Amerika bir cephede, karşılarında da Rusya olmak üzere bu coğrafyada bir dinî görünümlü siyasî nüfûz mücadelesi başladı. Bu mücadelede Rusya, Balkanların Protestanlaşmasını önlerken, Amerika ve İngiltere de Rusya’nın Balkanlar üzerinden sıcak denizlere inmesine geçit vermedi. Bu çalışmada Rusya, İngiltere ve Amerika’nın misyoner kuruluşlarının Avrupa Türkiyesi diye tabir ettikleri, başta Makedonya ve Bulgaristan olmak üzere Balkanlarda din üzerinden nüfûz alanları oluşturarak siyasî hâkimiyet tesis etme çabaları ve sonuçları incelenecektir.

When Greece won its independence in 1829 with the help of Russia, England and France, the idea of sovereignty permeated the Balkan peoples’ thoughts, who were then Ottoman subjects. Strong nations in Europe started to plan the future of the region in the aftermath of the dissolution of the Ottoman State. Arrangement plans for the region had to be considered in such a way so as not to cause a hot war. A ‘religious based’ political struggle started in the region between England, America on one side and Russia on the other. When Russia prevented the Balkans from becoming Protestant, the USA and England thwarted Russia in its attempts to reach the Mediterranean via the Balkans. In this study, the attempts and results of missionary foundations of Russia, England and the USA trying to gain political influence over so-called “European Turkey”, the Balkans, mainly Macedonia, and Bulgaria by means of ‘religion’ are to be looked into.