XI. Asırda Değişen Anadolu’da Türkler: Malazgirt Savaşı (26 ağustos 1071)

Türk tarihi açısında önemli bir yeri olan Malazgirt Savaşı (26 Ağustos 1071), Selçuklular ile Bizanslılar arasında vukua gelmiştir. Bu savaş Bizans İmparatorluğu’nu yıkılış sürecine sokarken Selçuklular için ise Anadolu’nun kapısı görevi görmüştür. Nitekim bu savaştan sonra Anadolu Türk yurdu haline gelmiştir.Malazgirt Savaşı’nı anlayabilmek için savaşın meydana geldiği XI. yüzyılda Anadolu’nun siyasî, ekonomik, dinî ve sosyal durumuna bakmamız gerekmektedir. Çünkü dönem içerisinde Anadolu çeşitli milletleri barındıran bir yer konumundaydı. Bu makalemizde XI. asrın siyasî, ekonomik, dinî ve sosyal durumu çerçevesinde Malazgirt Savaşı ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Anadolu, Selçuklular, Bizans, Malazgirt

Turks ın a Changıng Anatolıa ın the 11th Century: Malazgırt War (August 26, 1071)

The Battle of Malazgirt (26 August 1071), which has an important place in terms of Turkish history, has become a witness between the Seljuks and the Byzantines. While this war had brought the Byzantine Empire to its destruction, it was the gate of Anatolia for the Seljuks. As a matter of fact, after this war, Anatolian Turks became homeland.We need to look at the political, economic, religious and social status of Anatolia in the 11th century when war has begun to understand the Battle of Malazgirt. Because in this period Anatolia was a place that accommodated various nations. In this article, the Battle of Malazgirt will be dealt with in the context of the political, economic, religious and social situation of the 11th century.

Keywords:

Anatolia, Seljuks, Byzantium, Malazgirt,

PDF

___

AĞARI, Murat, 2002, İslâm Coğrafyacılığı ve Müslüman Coğrafyacılar, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
AK, Ahmet, 2008, “Selçuklu Dönemi Hanefî Alimlerin Mürcie’ye Bakışları”, Dinî Araştırmalar Dergisi, XI, 131-148. AKURGAL, Ekrem, 2007,Anadolu Uygarlıkları, Net Turistik Yayınları, İstanbul.
ALİCAN, Mustafa, 2017, Kıyametin İlk Günü Malazgirt, Kronik Yayınları, İstanbul.
-----------------------, 2014, “Selçuklu Veziri Amidülmülk Kündürî’nin Yükselişi ve Düşüşü”, The Journal Of Academic Social Science Studies, XXIX, 237-259.
ALPTEKİN, Coşkun, 1992, “Büyük Selçuklular”, Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi, Çağ Yayınları, İstanbul.
APAK, Adem,2009,“Emevîler Döneminde Anadolu’da Arap-Bizans Mücadelesi”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XVIII/2, 95-122.
AYAN, Ergin, 2012, “Büyük Selçuklu Devleti’nin Temelleri Atılırken Siyasi Meşruiyet Süreci”, ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, XXX/5, 17-37.
-----------------, 2014,“Tuğrul Bey DönemiSelçuklu-BizansEkseninde Ermeniler”, Yeni Türkiye Dergisi, LX, 1-17.
AYÖNÜ, Yusuf, 2014, Selçuklular ve Bizans, TTK, Ankara.
BAHADIR, Gürhan, 2009, “Dokuzuncu ve Onuncu Yüzyılda Bizans-Abbasi Sınırı”, AÜDTCFD, XXVIII/46, 163-178. ----------------,2011, “Anadolu’da Bizans-Sasani Etkileşimi (IV.-VII. Yüzyıllar)”, Turkish Studies, VI/1, 685-703.
BAŞ, Mustafa, 2001, “Türk Ortodoks Kilisesi ve Geleceğe İlişkin Düşünceler”, Dinler Tarihi Araştırmaları, III, Dinler Tarihi Derneği Yayınları, Ankara, 477-485.
BAUER, Susan Wise, 2013, Antik Dünya Tarihi İlk Kayıtlardan Roma’nın Dağılmasına Kadar, Çev: Mehmet Moralı, Alfa Yayınları, İstanbul.
BEZER, Gülay Öğün, 2014, “Anadolu’nun Fethi ve Drakon Çayı Anlaşması’nın Bu Süreçteki Yeri”, TYB Akademi Dil Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi, XII, Ankara, 21-36.
BİÇER, Bekir, 2013, “Kuruluş Devrinde Nizâmiye Medreselerinin Müderrisleri”, Tarih Okulu Dergisi, XVI, 263-287.
BİTLİSİ, Şerefhan, 2015, Şerefnâme, I, Çev: Abdullah Yegin, Nûbihar Yayınları, İstanbul.
BRYENNİOS, Nikephoros, 2008, Tarihin Özü, Çev: Bilge Umar, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
CAHEN, Claude, 1979, Osmanlılardan Önce Anadoluda Türkler, E Yayınları, İstanbul.
ÇIVGIN, İzzet-Remzi Yardımcı, 2007, İlkçağ Tarihi, Maya Akademi Yayınları, Ankara.
DEMİR, Mustafa, 2011, Büyük Selçuklular Tarihi, Sakarya Yayınları,Sakarya. DEMİRKENT, Işın, 1991, “Bizans”, DİA, VI, İstanbul, 230-244.
EL-HÜSEYNİ, Şadruddîn Ebu’l-Hasan ‘Ali İbn Nâşır İbn ‘Ali, 1999, Ahbârü’d-Devleti’s-Selçukiyye, Çev: Necati Lügal, TTK, Ankara.
GÜNGÖR, Erol, 1989, Tarihte Türkler, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
HONİGMANN, Ernst, 1970, Bizans Devletinin Doğu Sınırı, Çev: Fikret Işıltan, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
İBNÜ’L-CEVZÎ, Sıbt, 2011, Mir’âtü’z-Zamân Fî Târîhi’l-Âyân, Çev: Ali Sevim, TTK, Ankara.
İPLİKÇİOĞLU, Bülent, 2007, Hellen ve Roma Tarihinin Anahatları, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
KAFESOĞLU, İbrahim, 1972, Selçuklu Tarihi, Milli Eğitim Yayınları, İstanbul.
----------------, 1992, “Alparslan”, DİA, II, İstanbul, 526-53.
KAYHAN, Hüseyin, 2002, “Selçuklular-Fâtımî Halifeliği İlişkileri”, Türkler, IV, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara.
KELEŞ, Nevzat, 2014, “Malazgirt Savaşı Öncesinde Doğu Anadolu’nun Siyasî Durumu”, Alp Arslan ve Malazgirt, Kültür Yayınları, İstanbul.
KÖYMEN, Mehmet Altay, 1972, Alp Arslan ve Zamanı, Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Kültür Yayınları, İstanbul.
MACQUEEN, J. G., 2001, Hititler ve Hitit Çağında Anadolu, Çev: Esra Davutoğlu, Arkadaş Yayınları, Ankara.
MADRİGAL, Marc, 2014, Anadolu’nun Ekümenik Konsilleri, Kutsal Kitap ve Arkeoloji Yayınları, İstanbul.
MARMURA, Michael E., 2005, “Gazâlî’nin Mantık ve Dini Olmayan İlimlere Bakışı”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Çev: İbrahim Çapak, XI, 121- 133.
MERÇİL, Erdoğan, 2011, Büyük Selçuklu Devleti, Nobel Akademik Yayınları, Ankara.
------------------------, 2002, “Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi”, Genel Türk Tarihi, III, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara.
PSELLOS, Mikhail, 2014, Khronographia, Çev: Işın Demirkent, TTK, Ankara.
NİCOLLE, David, 2013, Malazgirt 1071, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
NİZAMÜLMÜLK, 2014, Siyasetname, Çev: Mehmet Topkaya, Nilüfer Yayınları, Ankara.
OCAK, Ahmet, 2002, Selçukluların Dinî Siyaseti (1040-1092), Tatav Yayınları, İstanbul.
-------------------, 2012, “Selçukluların Seleflerine Göre Medeniyet Tarihindeki Yeri ve Önemi”, History Studies, 263-278.
OSTROGORSKY, Georg, 2015, Bizans Devleti Tarihi, Çev: Fikret Işıltan, TTK, Ankara.
ÖZGÜDENLİ, Osman Gazi, 2012, “Selçukluların Kökeni”, Selçuklu Tarihi El Kitabı, Ed: Refik Turan, Grafiker Yayınları, Ankara.
PİYADEOĞLU, Cihan, 2016, Sultan Alparslan Fethin Babası, Kronik Yayınları, İstanbul.
RİPPER, Thomas, 2012, Diyarbekir Merwanileri, Çev: Bahar Şahin Fırat, Avesta Yayınları, İstanbul.
SALLÂBÎ, Ali Muhammed, 2013, Selçuklular, Çev: Şerafettin Şenaslan- Necmettin Salihoğlu, Ravza Yayınları, İstanbul.
SEVİM, Ali, 2000, Suriye ve Filistin Selçukluları Tarihi, TTK, Ankara.
---------------, 1993 , “Çağrı Bey”, DİA, VIII, 183-186.
SEVİM, Ali-Erdoğan Merçil, 2014, Selçuklu Devletleri Tarihi, TTK,Ankara.
SEVİM, Ali -Yaşar Yücel, 1989, Türkiye Tarihi Fetih, Selçuklu ve Beylikler Dönemi, TTK, Ankara.
SOBİEROJ, Florian, 2001, “Mutezile ve Tasavvuf”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Çev: Salih Çift, X, 273-296.
STRABON, 1993, Antik Anadolu Coğrafyası, Çev: Adnan Pekman, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
TALAS, M. Asad, 2000, Nizamiyye Medresesi ve İslâm’da Eğitim-Öğretim, Çev: Sadık Cihan, Etüt Yayınları, Samsun.
TAŞCAN, Arzu, 2003, “Tarihi Süreç İçerisinde İstanbul-Roma Kiliseleri Arasındaki Çekişmeler ve 1054 krizi”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, I/1, 91-100.
TUFANTOZ, Abdurrahim, 2005, Ortaçağda Diyarbekir Mervanoğulları (995- 1085) Aça Yayınları, Ankara.
---------------------------------, 2004, “Mervânîler”, DİA, XXIX, 230-232.
TURAN, Osman, 2014, Selçuklular Tarihi ve Türk-İslâm Medeniyeti, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
----------------------, 1971, Selçuklular ve İslâmiyet, Turan Neşriyat, İstanbul.
----------------------, 1998, Selçuklular Zamanında Türkiye, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
----------------------, 2009, Türk Cihân Hâkimiyeti Mefkûresi Tarihi, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
TURAN, Refik, 2012, “Malazgirt Fatihi Alp Arslan”, Selçuklu Tarihi El Kitabı, Grafiker Yayınları, Ankara.
MATEOS, 2000, Urfalı Mateos Vekayi-nâmesi (952-1136) ve Papaz Grigor’un Zeyli (1136-1162), Çev: Hrant D. Andreasyan, TTK, Ankara.
YALÇIN, Emruhan, 2012, “Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi’nin Ekümenliği Tartışmaları ve Gerçekler”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, L, 479-514.