Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın Doğu Anadolu Bölgesi Teşkilatlanması

Serbest Cumhuriyet Fırkası, bizzat siyasi iktidar tarafından kurdurulup, yine siyasi iktidar tarafından kapattırılan oldukça kısa ömürlü bir siyasi partidir. Anadolu’nun farklı bölgelerinde teşkilatlanan Serbest Cumhuriyet Fırkası’ndan halkın beklentileri, ekonomik durum, kültürel farklılık, etnik kimlik vb sebeplerden dolayı farklılık göstermiştir. Bu çalışmada Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın Doğu Anadolu teşkilatlanması ve iktidarın yaklaşımlarını inceleyerek, Doğu Anadolu’da Malatya ve Kars’ta teşkilatlanan muhalefetin ortaya koyduğu siyaset anlayışının halkın beklentilerine karşılık verip vermediğini araştırmak hedeflenmiş olup; Ayrıca muhalefetin Doğu Anadolu teşkilatlanmasında hangi referansların ön planda olduğunu, teşkilatı kuranların ve destekleyenlerin beklentilerinin neler olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Doğu Anadolu, Kars, Malatya, Serbest Cumhuriyet Fırkası

Eastern Anatolia Organization Of The Free Republican Party

Free Republican Party is a political party, which was made to be founded by the political power itself and closed by again the political power, with a very short life. The expectations of the people from the Free Republican Party, organized in different regions of Anatolia, differed due to reasons such as economic situation, cultural difference, ethnicity etc. In this study, it is aimed to investigate whether the politics of the opposition organized in Malatya and Kars in Eastern Anatolia responds to the expectations of the people by examining the Eastern Anatolian organization and power approaches of the Free Republican Party. In addition, it was tried to show what references are in front of the opposition in Eastern Anatolia organization, what is the anticipation of the organizers and supporters

Keywords:

Eastern Anatolian, Kars, Malatya, Free Republican Party,

PDF

___

Arşivler Cumhurbaşkanlığı Arşivi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Arşivi (TİTE) Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA) Resmi Yayınlar TBMM Zabıt Ceridesi, XXII/5. 15.11.1930 Resmi Gazete, 14 Nisan 1930, Sayı:1471. Gazeteler Son Posta Milliyet Köroğlu Akşam Vakit Cumhuriyet Yarın Yeni Malatya Hâkimiyet-i Milliye Son Posta Araştırma Eserler
AĞAOĞLU, Ahmet, 1969, Serbest Fırka Hatıraları, Nebioğlu Yayınevi, İstanbul. AĞAOĞLU, Samet, 1969, Babamın Arkadaşları, Nebioğlu Yayınevi, İstanbul.
AVŞAR, Abdülhamid, 1998, Serbest Cumhuriyet Fırkası, İstanbul.
AYDIN, Mesut, 2006, Atatürk ve Malatya, Malatya.
DAYI, S. Esin, 1997, Elviye-i Selase’de (Kars, Ardahan, Batum) Milli Teşkilatlanma, Kültür Eğitim Vakfı Yayınevi, Erzurum. ERİK JAN, Zürcher, 1990, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, Çev: Yasemin Soner, İletişim Yayınları, İstanbul.
KABASAKAL, Mehmet, 1991, Türkiye’de Siyasal Parti Örgütlenmesi (1908-1960), Tekin Yayınevi, İstanbul.
KARAGÖZ, Mehmet, “Cumhuriyet’in Modernleşme Sürecinde Malatya (1930-1938), Bir Seyyahın Notları Vesilesiyle” Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:18, Sayı:1
KARAÖMERLİOĞLU, Asım, 2014, Orada Bir Köy Var Uzakta Erken Cumhuriyet Döneminde Köycü Söylem, İletişim Yayınları, İstanbul.
KILIÇ ALİ’NİN ANILARI, 2007, Derleyen: Hulusi Turgut, İş Bankası Yayınları, İstanbul.
KIRZIOĞLU, Fahrettin, 1984,“Cihangiroğlu İbrahim Aydın (1874-1948)’daki Milli Mücadele’de Kars ve Atatürk ile İlgili Belgeler”, Belleten, XLVIII, Sayı: 189,
KÜÇÜKUĞURLU, Murat, 2002, Cihangiroğlu İbrahim Bey’in 93 Harbi’nden Kurtuluş Savaşı’na Kadar Kars ve Çevresinde Teşkilatlanmada Aldığı Rol, Atatürk Dergisi, III/2, Erzurum.
MAKAL, Tahir Kutsi, 1988, “Malatya’nın İlk Belediye Başkanı Hasan Bey Hakkında Bazı tespitler” III. Battal Gazi ve Malatya Çevresi Halk kültürü Sempozyumu, (19-21 Ekim 1988 Malatya) Malatya.
OBUZ, Ömer, YAKUT, Kemal, 2016, “Ismayil Hakkı Baltacıoğlu’nun Düşünce Dünyasında Devlet ve Din” Kekibeç, Sayı:41.
ŞAHİN, Mehmet Serkan, 2008, Cumhuriyet Halk Partisi’nin Malatya Teşkilatı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
ŞEFİK AVNİ ÖZÜDOĞRU’NUN SERBEST FIRKA HATIRATI, 2014, Hazırlayan: Abidin Temizer, Libra Kitapçılık, İstanbul.
WALTER F.Weiker, 1973, Political Tutelage and Democracy ın Turkey-The Free Party and Its Aftermath Leiden: E.J. Brill,
YETKİN, Çetin, 2004, S.C.F Olayı, Otopsi Yayınları, İstanbul