Masal Masal İçinde Nartanesi Metninin Söylem Analizi

Masallar, sözlü kültürden gelen ve toplumsal bellek tarafından kurgulanıp taşınan metinlerdir. Tarihsel anlamda kesin olarak belirlenemeyen bir zaman diliminde oluşup geliştikleri için farklı anlam ve yorum katmanlarına sahiptirler. Bu katmanların bir kısmı yüzeye yakın, kolay takip edilebilir bir durumdayken, bazıları daha derinlerde, bazen kristalize olmuş sembollerin ardında bazense oldukça silik izler halindedir. Metin analizi çalışmaları, arkeolojik kazılarda olduğu gibi yüzeyden derine doğru bu anlam ve yorum imkanlarının izlerini araştırmakla mükelleftir. Böylelikle toplumsal belleğin yapı taşları ortaya çıkarılabilecektir. Sınırlarını dahi bilmediğimiz bir sözlü mirasa sahip olan Türk edebiyatı, bu açıdan araştırmacılara zengin imkanlar sunar. Bu bağlamda çalışmada, Nartanesi metni ele alındı. Metnin olay örgüsü tespit edildi. Çatışma ve karşılaşmalar yorumlanarak üç farklı anlam katmanı belirlendi. Söz konusu yorum imkanlarının kurgu içindeki görünümleri ele alınıp bütünleştirildi.

Anahtar Kelimeler:

Nartanesi, masal, metin tahlili, tasavvuf, ütopya

A Faıry Tale Insıde a Faıry Tale The Analysıs of the Text Nartanesi (Pomegranate Seed)

Fairy tales are texts fictionalised and carried by the social memory and come from oral narrative culture. Since, in terms of history, originated and developed in indefinable period of time, fairy tales come by layers of different meaning and interpretation. While some of these layers are close to the surface and easy to follow, the others are deeper down, sometimes behind the crystalized symbols and sometimes are in the shape of rather obscure traces. Text analysis as well as archaeological excavation is responsible for the study of the traces of possible meaning and enterpretation from the surface down deep. Thus, it becomes possible to detect the building blocks of the social memory. Turkish literature, possessing oral heritage the boundaries of which aren’t known, provides researches with enormous opportunities. In this context, the text “Pomegranate Seeds” was studied. The plot was determined. By interpreting the conflict and the confrontations, three different layers of meaning were determined. İnterpretation opportunities mentioned above were contextualized and integrated.

Keywords:

Pomegranate Seed, fairy tale,

PDF

___

Aktaş, Ş., Anlatma Esasına Bağlı Edebi Metinlerin Tahlili (Teori ve Uygulama), Ankara, Kurgan Edebiyat Yayınları, 2013.
Bakırcı, N., Kırım Tatar Masalları, Konya, Kömen Yayınları,2010.
Boratav, P. N., Tekerleme (Türk Halk Masalının Tipolojik ve Stilistik İncelemesine Katkı), İstanbul, Tarih Vakfı Yayınları, 2000.
Connerton, P., Toplumlar Nasıl Anımsar?, çev. Alâeddin Şenel, İstanbul, Ayrıntı Yayınları, 2019.
Dilek, İ., Altay Masalları, Ankara, Alp Yayınevi, 2007.
Dumezil, G., Mit ve Destan I, çev. Ali Berktay, İstanbul, YKY, 2012.
Jung, C. G., Dört Arketip, çev. Zehra Aksu Yılmazer, İstanbul, Metis Yayınları, 2005.
----------. İnsan ve Sembolleri, Çev. Ali Nahit Babaoğlu, İstanbul, Okuyan Us Yayınları, 2009.
Güney, E. C., Masallar, Ankara, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1982.
Ozan, M., Eflatun Cem Güney’in Kalemiyle Fantastik Kurgulama: Sanat Masalı, Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, Year: 6, Vol:6, Issue: 20, s.164-182, 2015.
Propp, V., Masalın Biçimbilimi -Olağanüstü Masalların Yapısı-, Çev. Mehmet Rifat - Sema Rifat, İstanbul, OM Yayın Evi, 2001.
Sakaoğlu, S., Masal Araştırmaları, Ankara, Akçağ Yayınları, 2013.
Şimşek, E., Yukarı Çukurova Masallarında Motif ve Tip Araştırması, 2 Cilt, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayını, 2001.
Seyidoğlu, B., Erzurum Masalları, İstanbul, Dergâh Yayınları, 2006.