Köy Enstitüleri ve Orkun Dergisinin Köy Enstitülerine Yaklaşımı

Köy Enstitüleri 17 Nisan 1940’ta köylere öğretmen yetiştirmek üzere kurulan eğitim kurumlarıdır. Enstitülerde öğrencilere kültür derslerinden çok, tarım ve inşaat işleri yaptırıldığı için bazı çevrelerin öğrencilere amele gözü ile bakmasına sebep olmuştur. Enstitülerden, Türk köylüsünü rahatlatması beklenirken, uygulama aşamasında yapılan yanlışlar kapatılma sürecini hızlandırmıştır. Bu çalışmada, Orkun Dergisinde Köy Enstitülerindeki yanlış uygulamalar ele alınmıştır. Orkun Dergisi Türk Milliyetçilerinin dergisi olup, 1950’den 1952 yılına kadar 68 hafta kesintisiz yayımlanmıştır. Dergi, Türk Milliyetçilerinin bir araya gelip Tek Parti döneminde yapılan yanlış uygulamaları halka hatırlatarak milli şuuru canlandırma gayesinde olduğunu göstermeye çalışmıştır. Derginin en büyük iddiası; Tek Parti döneminde, Milli Şef İsmet İnönü, Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel ve İlköğretim Genel Müdürü İsmail Hakkı Tonguç’un Türk kültürünü zayıflatmak için el birliği ile Köy Enstitüleri projesini uygulamaya koymuş olduğudur. Dergide, Süleyman Kadıoğlu takma adı ile “Köy Enstitüleri Kördüğümü” başlığı altında, Köy Enstitülerinin hedefleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada, Köy Enstitülerinin gerçek kuruluş amaç ve hedefleri ele alınmış ve Orkun Dergisinin Köy Enstitüleri hakkındaki değerlendirmelerine yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Köy Enstitüleri, Orkun Dergisi, Köy.

Village Institutes and The Orkun Magazine's Approach to Village Institutes

Village Institutes are educational institutions established on April 17, 1940, to train teachers for villages. Since the students were given agriculture and construction rather than culture lessons in the institutes, it caused some circles to regard students as workers. While the institutes were expected to relieve the Turkish villagers, mistakes made during the implementation phase accelerated the closing process. In this study, the misapplications in Village Institutes were discussed in Orkun Magazine. Orkun Magazine is the magazine of Turkish Nationalists and has been published continuously for 68 weeks from 1950 to 1952. The magazine tried to show that the Turkish Nationalists came together and aimed to revive the national consciousness by reminding the public about the misapplications made during the Single Party period. The biggest claim of the magazine; During the Single Party period, the National Chief İsmet İnönü, the Minister of National Education Hasan Ali Yücel and the General Manager of Primary Education İsmail Hakkı Tonguç jointly implemented the Village Institutes project in order to weaken the Turkish culture. In the magazine, under the pseudonym Süleyman Kadıoğlu, under the title of "Village Institutes Deadlock", the objectives of the Village Institutes were tried to be put forward. In this study, the actual establishment goals and objectives of the Village Institutes were discussed and the evaluations of Orkun Magazine on Village Institutes were included.

Keywords:

Village Institutes, Orkun Magazine, Village.,

PDF

___

AKŞİT, E.E., Kızların Sessizliği (Kız Enstitülerinin Uzun Tarihi),İstanbul 2005, s.83.
AKYÜZ, Y., Türk Eğitim Tarihi,33.Baskı, Ankara 2020.
ALICI, D., Bir Eğitim Devrimcisi: Mustafa Necati, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C.4, S.1, Haziran 2008, s. 65-79.
ALTUNYA, N., Köy Enstitüsü Sistemine Genel Bir Bakış, Kuruluşunun 70.Yılında Bir Toplumsal Değişim Projesi Olarak Köy Enstitüleri Sempozyumu, Kastamonu 2010, s.29-33.
AYDEMİR, Ş.S., İkinci Adam, 7.Basım,C.2, Remzi Kitapevi:1999, s.379-381.
BAŞARAN, M., Özgürleşme Eylemi: Köy Enstitülerinin Kuruluşunun 50.Yılına Armağan, Çağdaş Yayınları, İstanbul 1990,s.29.
DÜNDAR, C., Köy Enstitüleri. İstanbul: Can Yayınları, 2020.
ERDEMİR,A., KIRANLAR, S. Köyün Modernleştirilmesine Dair Bir Uygulama Ve Bir Proje: Kimsesiz Köy Çocuklarının Köyde Eğitimi,
GANİOĞLU, T.T., Şarap Fabrikası Bağ Evi, Orkun, S.61, Kasım 1951, s.10.
İBNİ HALDUN, Mukaddime, C.3, İstanbul 1986, s.154-159.
KADIOĞLU, S., Köy Enstitüleri Kördüğümü ve Tonguç Oyunu I, Orkun Dergisi, S. 46, Ağustos 1951, s.3-4.
Köy Enstitüleri Kördüğümü ve Tonguç Oyunu 2., Orkun Dergisi, S. 59, Kasım 1951, s.9-12.
Köy Enstitüleri Kördüğümü ve Tonguç Oyunu 3, Orkun Dergisi, S. 60, Kasım 1951, s.9-10.
Köy Enstitüleri Kördüğümü ve Tonguç Oyunu 4., Orkun Dergisi, S.61, Kasım 1951, s.11-12
Köy Enstitüleri Kördüğümü ve Tonguç Oyunu 5, Orkun Dergisi, S. 62, Aralık 1951, s.2-4.
Köy Enstitüleri Kördüğümü ve Tonguç Oyunu, Orkun Dergisi, S. 63, Aralık 1951, s.12-14.
Köy Enstitüleri Kördüğümü ve Tonguç Oyunu, Orkun Dergisi, S. 64, Aralık 1951, s.6-7.
Köy Enstitüleri Kördüğümü ve Tonguç Oyunu, Orkun Dergisi, S. 65, Aralık 1951, s.3.
Köy Enstitüleri Kördüğümü ve Tonguç Oyunu, Orkun Dergisi, S. 66, Ocak 1951, s.8-9.
KAYIRAN, M., SAYGIN, S., İzmir İktisat Kongresi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Yakın Tarih Dergisi 2019 Cilt 2 Sayı 5, s.48.
MAKAL, M., Köy Enstitüleri ve Ötesi, Ankara: Piramit Yayıncılık, 2005.
SANÇAR, N., Türkçülük Düşmanları, Orkun Dergisi, S.1, Ekim 1950, s.3-5.
TONGUÇ, E., Babam İsmail Hakkı Tonguç, Bütün Dünya Dergisi, 2003, s.27.
TONGUÇ, İ. H., Eğitim Yoluyla Canlandırılacak Köy (3. Baskı). Ankara: Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı Yayınları, 1998.
TÜRKOĞLU, P., Tonguç ve Enstitüleri, İstanbul Yapı Kredi Yayınları, 1997, s.133.