ABŞ və Azərbaycan arasında iqtisadi və enerji təhlükəsizlik sahələrində əlaqələr (1992-2000-ci illər)

XX əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində SSRİ-nin dağılmasından sonra formalaşan dünya düzənində əsas güc mərkəzinə çevrilən ABŞ yeni müstəqillik əldə etmiş ölkələrlə siyasi və iqtisadi münasibətlərin qurulmasına xüsusi önəm verməyə başladı. Bu baxımdan ABŞ-Azərbaycan iqtisadi münasibətləri 1992-2000-ci illər ərzində fərqli yönümdə inkişaf etməyə başladı. 1993-cü ilə qədər olan dövrdə iqtisadi sahədə bir sıra müqavilələr imzalansa da, geniş sferada ikitərəfli iqtisadi münasibətlərə nail olunmadı. 1994-cü ildə “Əsrin müqaviləsi”nin imzalanması ABŞ-Azərbaycan iqtisadi və enerji təhlükəsizlik əlaqələrində yeni mərhələnin başlanğıcını qoydu. Bundan sonra ABŞ-Azərbaycan arasında bir sıra neft yataqlarının işlənilməsi ilə bağlı müqavilələrin imzalanması iqtisadi sferada qarşılıqlı münasibətlərdə müsbət dinamikaya səbəb oldu.

Anahtar Kelimeler:

ABŞ, Azərbaycan, neft, müqavilə, iqtisadi münasibətlər

Relations between the United States and Azerbaijan in the field of economic and energy security (1992-2000)

In the early 1990s, in the new political conditions that developed after the collapse of the Soviet Union, the United States turned into main power centre and began to pay special attention to the establishment of political and economic relations with the countries of the post-Soviet space that declared independence. In this regard, in 1992-2000, US-Azerbaijan economic relations began to develop in a different direction. Despite the fact that a number of agreements were signed in the economic sphere before 1993, bilateral economic relations of this period did not reach a high level of development. The signing of the Contract of the Century in 1994 marked the beginning of a new stage in relations between the United States and Azerbaijan in the field of economic and energy security. After that, agreements signed between the United States and Azerbaijan on the development of a number of oil fields led to positive dynamics in relations in the economic sphere.

Keywords:

USA, Azerbaijan, oil, contract, economic relations USA, Azerbaijan, oil, contract, economic relations,

PDF

___

Referans1 - Azərbaycan Respublikası Qanunvericilik Toplusu-1997-ci il, №3, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Nəşri, Bakı 1997.
Referans2 - Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyi Tarix-Arxiv İdarəsi, fond 26, siyahı 11, s.210
Referans3 - HƏSƏNOV, Ə., Azərbaycan-ABŞ anlaşılmaz münasibətlərdən strateji tərəfdaşlığa doğru (oktyabr 1991-avqust 1997), Azərbaycan Universiteti Nəşriyyatı, Bakı 1997.
Referans4 - NƏSIROV, E., Azərbaycan-ABŞ münasibətləri (1991-1997-ci illər), Qanun, Bakı 1998.
Referans5 - KAZIMLI, X., Yeni əsrə keçidin iqtisadi panoramı. Neft strtategiyası və Azərbaycan iqtisadiyyatı, Azərbaycan qəz., Bakı 2000 22 noyabr.
Referans6 - ALKAN, H., Azerbaycan paradoksu: çarpaz baskılar altında azerbaycanda siyasal sistem ve dış politika, USAK yayınları, Ankara 2010.
Referans7- CEMILLI, E., ABD’nin Güney Kafkasya politikası, IQ Kültur Sanat Yayıncılıq, İstanbul 2007.
Referans8 - İYIKAN, N., Orta Asya ve Güney Kafkasya siyasi gelişmeler (1991-2010), Hiperlink уауımlаrı, İstanbul 2011.
Referans9 - KASIM, K., Soğuk savaş sonrası Kafkasya, USAK yayınları, Ankara 2011.
Referans9 - Sülh və Təhlükəsizlik naminə. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin NATO-nun 50 illik yubleyi ilə əlaqədar ABŞ-a səfəri, 22-27 aprel, 1999-cu il, Bakı 2000.
Referans10 - GEORGE, H, W., Bush Presidential Records, National Security Council.
Referans11 - JOHN S,W., Special Advisor to the President and the Secretary of State for Caspian Basin Energy Diplomacy. Remarks, Kazakhstan Oil and Gas Exposition, Almaty 2000.