İtikafın Manevi Zekâ, Dînî Şuur ve Endişe Şiddeti Üzerine Etkisi

İtikaf peygamberimizin her ramazan ayında uyguladığı önemli ibadetlerdendir. İtikaf mevsimi Kadir gecesini de ihtiva ettiğinden son yıllarda ülkemizde itikafa rağbetin arttığı gözlenmektedir. İtikaf gece-gündüz Kur’an tilaveti, teravih namazı muhtelif zikirler her zamankinden daha fazla icra edildiğinden müminlerin maneviyatını artırdığı söylenebilir. İtikâfın gayesi; dünyayla ilişkileri minimum düzeye indirerek kişinin kendisiyle baş başa kalması, daha fazla ibadet ve dua ile meşgul olarak Allah’a daha çok yakınlaşmasıdır. Bireylerin maneviyatlarının artışı onların manevi zekalarını olumlu etkileyebilir, Allah’a bağlılıklarını artırarak yaşamla ilgili endişelerini azaltabilir. Bu çalışmada Ramazan ayının son 10 günü icra edilen itikaf ibadetinin manevi zekâ, dînî şuur ve endişe şiddeti konularında insan psikolojisi üzerindeki dönüştürücü etkileri araştırılmıştır. İtikaf öncesi ve sonrası katılımcılara Manevi Zekâ, Dînî Şuur ve Endişe Şiddeti ölçekleri uygulanmıştır. Bu çalışma Sakarya İl Müftülüğü ’ne bağlı itikafa izin verilen dört farklı camide farklı yaş gruplarından oluşan 25 katılımcıya uygulanmıştır. Sonuçlar 22.00 Spss programıyla analiz edilmiştir. Araştırmanın paired-samples t test, ANOVA (Post Hoc Scheffe) ve korelasyon hesaplanmıştır. Öntest ve sontest sonuçları karşılaştırıldığında itikafın sonunda manevi zekâ ortalamasında istatiksel olarak anlamlı bir artış, endişe şiddeti ortalamalarında anlamlı bir düşüş gözlenmiştir. Dînî şuur ortalamasında anlamlı olmayan düzeyde kısmi bir artış görülmüştür. Sonuçlara göre itikaf ibadetinin 15-20 ve 21-30 yaş gurupları üzerinde daha etkili olduğu gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Maneviyat, İtikaf, Manevi zekâ, Dînî şuur

Impact of The Itiqāf on The Spiritual Intelligence, Religious Consciousness and Worry Severity

Itiqāf is the important worship that our Prophet implements in every Ramadan. Itiqāf season has been included Night of Qadr, so it is observed that in recent years our country has increased in popularity. Itiqāf season increases the spirituality of believers because it contains an intense worship. The increase of individual's spirituality can positively affect their spiritual intelligence, reduce their worries about life by increasing their commitment to God. The purpose of Itiqāf; reducing to a minimum relations with the world's people remain alone with their own, more worship and to engage in much more closer to God through prayer.In this study, the transformational effects of humanistic psychology on the spiritual intelligence, religious consciousness and worry severity of the itiqāf worship performed during the last 10 days of the month of Ramadan were investigated. Scales of Spiritual Intelligence, Religious Consciousness, Worry Severity were applied to participants before and after itiqāf. The results were analyzed with the 24.00 Spss program. Paired-samples t test, ANOVA (Post Hoc Scheffe) and the results of the correlation were calculated. When the pretest-posttest results were compared, a significant decrease in the mean of worry severity and statistically significant increase in the mean of spiritual intelligence were observed at the end of the itiqāf. There was a partial increase in the level of religious consciousness at a non-significant level. According to the results, the worship of itiqāf was observed to be more effective on young people.

Keywords:

Religion Psychology Itiqāf, spiritual intelligence, religious consciousness, worry severity,

PDF

___

Aksöz, T. (2015). İnsan Benliğinin Arınması. XVII(31), 81-101.
Borkovec, T., Robinson, E., Pruzinsky, T., & DePree, J. (1983). Preliminary Exploration of Worry: Some Characteristics and Processes. Behaviour Research and Therapy, 21(1), 9-16. doi:10.1016/0005-7967(83)90121-3.
Budak, S. (2000). Psikoloji Sözlüğü Ankara. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Certel, H. (1998). İslami İbadetlerin Psiko-Sosyal İşlevleri. EKEV Akademi Dergisi, 149-156.
Certel, H. (2015). Dini Hayatta İbadetin Yeri ve Önemi. Dini Araştırmalar, 1(4), 209-222. 04 11, 2018 tarihinde http://dergipark.gov.tr/download/article-file/51592 adresinden alındı.
Çoştu, Y. (2009). Dine Normatif ve Popüler Yaklaşım “Bir Dini Yönelim Ölçeği Denemesi”. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8(15), 119-139.
Doğan, M. (1990). Şuur”, Büyük Türkçe Sözlük (Ankara: , 1990), 1042. Ankara: Rehber Yayınları.
Elyasi, G., Zadeh, S., & Salehian, M. (2012). The Relationship Between Spiritual Intelligence and Mental Health Among Athletes and Non-athletes. Pelagia Research Library-European Journal of Experimental Biology, 2415-2418.
Emmons, R. (2008). Maneviyat Bir Zekâ mıdır? Güdülenme, Biliş ve Nihaî İlgi Psikolojisi. (A. Mehmedoğlu, & F. Şengül, Dü) M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 133-158.
Faribors, B., Fatemeh, A., & Hamidreza, H. (2010). The Relationship Between Nurses’ Spiritual Intelligence and Happiness in Iran. Procedia Social and Behavioral Sciences, 5, 1556–1561. doi:10.1016/j.sbspro.2010.07.325.
Fialko, L., Bolton, D., & Perrin, S. (2012). Applicability of A Cognitive Model of Worry to Children and Adolescents. Behaviour Research and Therapy(50), 341-349.
Göka, E., Türkçapar, M., Şirin, A., Berber, M., Elverici, Ş., & Soygür, H. (1994). Bir Vaka: Kültürel Fenomenlerin Psikiyatrik Tanılara Etkisi. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji, 2(3), 214-217.
Gürsu, O. (2017). Nöropsikoloji, Din ve Psikolojik İyi Oluş. Journal of International Social Research, 10(53), 502-512.
Gürsu, O. (2017). Tasavvuf Psikolojisi. H. Apaydın (Dü.) içinde, Din Psikolojisi (s. 335-360). İstanbul: Lisans Yayıncılık.
Hyde, B. (2004). The Plausibility of Spiritual İntelligence: Spiritual Experience, Problem Solving and Neural Sites. International Journal of Children's Spirituality, 9(1), 39-52.
İbn-i Mâce, E. (Ö: 273, H). Sünen-i İbn-i Mâce. Haleb: Dâr-u İhyâ-i Kütüb'il Arabiyye.
İsfahânî , H.-M.-R. (1986). El-Müfredât fî Garîb’il Kur’an. İstanbul: Kahraman Yayınları.
İslam Ansiklopedisi. (2013). İtikaf Maddesi. (M. Şener, Dü.) İstanbul: İSAM.
Karagöz , İ. (2009). Dualar. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Karagöz, İ. (2008). Günahlar Tövbe ve İstiğfar. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Karakaş, A. (2017). Manevi Zekanın İç Yönelimli Dindarlık, Affetme Esnekliği ve Öznel İyi Oluşla İlişkisi. Türkiye İlahiyat Araştırmaları Dergisi, 1(1), 53-63.
Karakaş, A., & Eker, H. (2018). The Effects of Itikaf on State-Trait Anger, Intrinsic Religiousness, and Subjective Well-Being. Spırıtual Psychology And Counselıng, 161-176.
Karakaş, A., & Geçimli, G. (2017). The Effect of Istighfar on State and Trait Anxiety. International Journal of Psychology and Educational Studies, 4(3), 73-79.
Karslı Necmi . (2017). Gençlerde Özsaygı-Dindarlık İlişkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16-46.
Khoshtinat, V. (2012). Relationship Between Spiritual Intelligence and Religious (Spiritual) Coping Among Students of Payame Noor University. International Research Journal of Applied and Basic Sciences, 3(6), 1132-1139.
Kızıler, H. (2017). Tasavvufta Karakter Eğitimi. Ankara: İlahiyat.
Macleod, A., Williams, J., & Bekerian, D. (1991). Worry is Reasonable: the Role of Explanations in Pessimism About Future Personal Events. J Abnorm Psychology, 100(4), 478-486. doi:10.1037/0021-843X.100.4.478
Müslim , E.-H.-K.-N. (tarih yok). El-Müsnedü's-Sahîh. Beyrut: Dâr-u İhya-it Türasi'l Arabî.
Özgüç, O. (2013). Jean-Jacques Rousseau’da Sivil Din Kavramı. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 1-35.
Peker, H. (1993). Din Psikolojisi. Samsun: Sönmez Yayınevi.
Seyhan, B. (2015). Dini Şuur Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. EKEV(61), 399-415.
Söylemez, A. (2017). Manevi Zekanın Yaşamın Anlamı ve Yaşam Doyumunun Yordayıcısı Olarak İncelenmesi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Söylemez, A., Koç, M., & Söylemez , B. (2016). The Adaptation of Integrated Spiritual Intelligence Scale into Turkish. Journal of Family, Counseling, and Education, 18-24.
Stanley, M., Bush, A., Camp, M., Jameson, J., Phillips, J., & Barber, C. (2011). Older Adults’ Preferences for Religion/Spirituality in Treatment for Anxiety and Depression. Journal of Aging&Mental Healt, 15(3), 334-343. doi:10.1080/13607863.2010.519326
Starcevic , V., Berle, D., Millicevic, D., Hannan, A., Lamplugh, C., & Eslick , G. (2007). Pathological Worry, Anxiety Disorders and The Impact of Co-occurrence with Depressive and Other Anxiety Disorders. Journal Anxiety Disorders, 21(8), 1016-1027.
Şener, M. (2001). İtikaf. İslam Ansiklopedisi, 23, s. 457. Ekim 25, 2016 tarihinde http://www.islamansiklopedisi.info/ayrinti.php. adresinden alındı.
Tunay, Ş., & Soygüt, G. (2009). Türk Üniversite Öğrencileri Üzerinde Endişe Şiddeti Ölçeği’nin Güvenirlik ve Geçerliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 20(1), 68-74.
Yenen, İ. (2015). Zaman ve Dindarlık İlişkisi: Ramazan Dindarlığı 19/62 (2015): 601-616. EKEV Akademi Dergisi, 19(62), 601-616.
Yılmaz, A. (2014). Endişe ve Ruminasyonun Kaygı ve Depresyon Belirtileri Üzerindeki Rolü. Türk Psikiyatri Dergisi, 1-9.
Yılmaz, H. (1990, Nisan). http://dergi.altinoluk.com/index2.php#sayfa=yazarlar&yazar_no=232&MakaleNo=d050s018m1&AdBasHarf=H&limit=255-15. Ekim 25, 2016 tarihinde www.altınoluk.com. adresinden alındı.
Yook, K., Kim, K., Suh, S., & Lee, K. (2010). , , Shin Young Suh, Kang Soo Lee, “Intolerance Of Uncertainty, Worry, and Rumination İn Major Depressive Disorder And Generalized Anxiety Disorder. Journal of Anxiety Disorders, 623-628.

Akademik Platform İslami Araştırmalar Dergisi-Cover

Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
Başlangıç: 2017
Yayıncı: Akademik Perspektif Derneği

Arşiv