Giriş ve amaç: Karaciğer hastalığı nedeniyle kemik yapıda oluşan patolojik değişikliklerin tümüne hepatik osteodistrofi denir. Bu çalışmada, viral nedenli kronik karaciğer hastalarındaki hepatik osteodistrofi sürecinin varlığı ve altta yatan hastalık ile ilişkisi açıklanmaya çalışılmıştır. Gereç ve yöntem: Bu amaçla, serum ALP, PTH, 25(OH)VitD, Kalsitonin ve kemik döngüsünün biyokimyasal ölçütü olan idrar Deoksipridinolin düzeyleri ile kemik mineral dansitesi düzeyleri incelenmiştir. Çalışmaya viral kronik karaciğer hastalığı tanısı olan 38 erkek, 9 premenopozal kadın olmak üzere toplam 47 hasta ile kontrol grubunu oluşturan 14 sağlıklı kişi dahil edilmiştir. Bulgular: Serum ALP seviyelerinde, idrar deoksipiridinolin düzeylerinde kontrol grubu ile karşılaştırıldığında hasta gruplarında istatistiksel olarak anlamlı bir yükseklik tespit edildi (P=0.001). Ancak, L2-4 Vertebra ve Femur Boynu kemik mineral dansitesi ölçümlerinde ve serum osteokalsin seviyelerinde hasta grupları ile kontrol grubu arasında istatistiksel olarak belirgin bir fark bulunmadı (P=0.355, P=0.337, P=0.154). Serum 25(OH)Vit D seviyeleri ise kronik hepatit grubunda diğer gruplara göre istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek olsa da elde edilen ortalama değerler normal sınırlar içinde idi (P=0.001). Sonuç: Bu çalışmanın sonucunda elde edilen veriler ışığında, viral nedenli kronik aktif hepatitte, biyokimyasal kemik döngüsü belirteçleri degişken olarak artmış bulunmasına rağmen, kemik mineral dansitesi değerleri karşılaştırıldığında belirgin bir osteoporoz görülmediği sonucuna varılmıştır.

Background and aim: Hepatic osteodystrophy covers all the pathologic changes of bones in chronic liver disease. The aim of this study was to evaluate the hepatic osteodystrophy process and its relationship with underlying liver disease. Material and methods: The study group comprised 47 (38 male, nine premenopausal female) patients with chronic liver disease and 14 healthy controls. Assessment of bone mineral density, serum levels of ALP, PTH, 25 (OH)VitD, calcitonin and urine deoxypridinolin as a biochemical parameter of bone turnover was made. Results: Serum ALP and urine deoxypyridinoline levels were found to be significantly increased in chronic liver disease when compared with controls (P=0.001). However, L2-4 vertebra and femur neck bone mineral density measurments and serum osteocalcin levels were not different between patients and control subjects (P=0.355, P=0.337, P=0.154). Additionally, although the serum 25(OH) vitamin D level was found to be increased in patients with chronic hepatitis, they were nevertheless within normal ranges (P=0.001). Conclusions: Even though the biochemical parameters of bone turnover may be variably increased in patients with chronic viral hepatitis, osteoporosis does not appear to markedly increase according to bone mineral density levels.