12 MART MUHTIRASI VE MİLLİ GÜVEN PARTİSİ'NİN YAKLAŞIMI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Bu çalışma 12 Mart Muhtırasıyla birlikte Milli Güven Partisi’nin söylemlerinin muhtıraya olan etkisini ve yaklaşımını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çalışma 12 Mart Muhtırasına giden sürecin genel görünümüyle başlar. Ardından Milli Güven Partisi’nin siyaseti gazete, dergi ve parti programı incelenerek değerlendirilmiştir. Çalışma sürecinde toplanan veriler analiz yöntemiyle işlenmiştir. Bu verilerin kaynağını kitaplar, makaleler ve gazeteler oluşturmaktadır. Konuda, geçmişten günümüze ulaşmış bilgilerden yararlanmaya dayalı “tarihsel yöntem” kullanılmıştır. 27 Mayıs 1960 darbesi ordunun siyasetle iç içe girmesine yol açmıştır. Atatürk devrimlerini yapan kadroların asker kökenli olması Atatürk’ün ardından ordunun kendisini Atatürk devrimlerinin koruyucusu olarak görmesine yol açmıştır. MGP, Türkiye’nin sağ ve sol olarak ayrıldığı bir dönemde yalnızca Atatürkçü olduğunu belirerek sağ-sol tartışmalarının dışında kalmış ve söylemleri orduda karşılık bulmuştur. AP iktidarının aciz kaldığını belirten MGP lideri Turhan Feyzioğlu’nun komünizm tehlikesine karşı önlem alınması gerektiğini belirterek Cumhurbaşkanı’na yolladığı mektubun bir benzerinin yaklaşık bir yıl sonra ordu tarafından yine Cumhurbaşkanı’na gönderilmesi bunun bir kanıtıdır. MGP’nin düşük oy oranına rağmen, muhtıra sonrası kurulan hükümetlerin tamamında görev alması arkasındaki ordu desteğinin bir göstergesidir.
Anahtar Kelimeler:

Muhtıra, Hükümet, Darbe, Kemalizm

An Evaluation Of The 12 March Memorandum And The Approach Of The Natıonalist Reliance Party

This study aims to evaluate the impact and approach of the National Reliance Party's discourses on the 12 March Memorandum. This essay begins with a general view of the process leading up to the 12 March Memorandum. Then, the politics of the National Reliance Party were evaluated by examining the newspaper, magazine and party program. The data collected during the study were processed by the analysis method. The sources of this data are books, articles, and newspapers. As a research technique, literature review and observation were used. The May 27, 1960 coup led the army to be intertwined with politics. The fact that the cadre who made Atatürk's revolutions were of military origin caused the army to see itself as the protector of Atatürk's revolutions after Atatürk. When Turkey was divided into right and left, the MGP remained outside the right-left debates by stating that it was only a Kemalist, and its discourses found a response in the army. Turhan Feyzioğlu said that the EP was helpless and warned the President. A year later, the military sent a similar warning to the president. Despite the low vote rate of the MGP, the fact that it took part in all the governments established after the memorandum indicates the army's support behind it.

___

  • Abadan, N. (1966). Anayasa Hukuku ve Siyasal Bilimler Açısından 1965 Seçimlerinin Tahlili. Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara.
  • Ahmad, F. (1994). Demokrasi Sürecinde Türkiye (1945-1980). İstanbul: Hil Yayınları.
  • Akşin, S. (2019). Türkiye Tarihi 4: Çağdaş Türkiye 1908-1980. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Bektaş, A. (1993). Demokratikleşme Sürecinde Liderler Oligarşisi CHP ve AP (1961-1980). İstanbul: Bağlam Yayınları.
  • Bilici, K. (2021). Adalet Partisi Döneminde Türkiye’de İktidar Muhalefet İlişkileri (1965-1971). (yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muş.
  • Birand, M. A. (2008). 12 Mart: İhtilalin Pençesinde Demokrasi. Ankara: İmge Kitapevi.
  • Bozkır, G. (1996). Türk Siyasal Hayatında Güven Partisi-Milli Güven Partisi-Cumhuriyetçi Güven Partisi (1967-1980). (yayımlanmamış doktora tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkilap Tarihi Enstitüsü, İzmir.
  • Cem, İ. (1993). Tarih Açısından 12 Mart. İstanbul: Cem Yayınları.
  • Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı (1966). Fon: 30.01.0.0, Yer: 53.321.05. Çağlayangil, İ. S. (1990). Anılarım. İstanbul: Yılmaz Yayınları.
  • Demirel, S. (1973). 1971 Buhranı ve Aydınlığa Doğru. Ankara: Doğuş Matbaası.
  • Demirel, T. (2005). Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce. İstanbul: İletişim Yayınları.