MUHİBBÎ BİBLİYOGRAFYASI

Kanunî Sultan Süleyman tarih kitaplarında hakkında sayfalarca, ciltlerce söz söylenen bir Osmanlı padişahıdır. Önemli tarihî kişiliği yanında yazdığı şiirlerle de adından övgüyle söz ettirmeyi başarmıştır. Şiirlerinde Muhibbî mahlasını kullanan Sultan Süleyman’ın şiirlerinin toplandığı Türkçe ve Farsça iki Dîvân’ı bulunmaktadır. Türkçe Dîvân’ın yurt içi ve yurt dışı kütüphanelerinde pek çok nüshası vardır. Dîvân’ın hacmi bakımından şair padişahlar arasında birinci sırada olan Muhibbî, diğer dîvân şairleri arasında da önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada Muhibbî ve şiirleri üzerine yapılmış çalışmaların bibliyografyasını oluşturmayı amaçladık. Muhibbî üzerine tez çalışmamızda kaynak taraması yaparken ulaştığımız kaynakların her geçen gün arttığının farkına vardık. Hem kendi çalışmalarımız için hem de bu alanda çalışacak başka araştırmacılar için Muhibbî bibliyografyası hazırlamayı gerekli gördük. Elde ettiğimiz çalışmaları türlerine göre tasnif ettik ve çalışmaların bibliyografik künyelerini listeledik.Çalışmanın giriş kısmında Muhibbî’nin edebî kişiliği ve eserleri ile ilgili kısa bilgi verildikten sonra bibliyografya kavramı üzerinde kısaca duruldu. Ardından Muhibbî’nin eserlerinin nüshaları listelendi. Yapılan taramalar sonucunda Türkçe Dîvân’ın 39, Farsça Dîvân’ın 5 nüshası tespit edildi.Bibliyografyanın ikinci kısmını Muhibbî’nin eserleri ve edebî kişiliği üzerine yapılmış çalışmalar oluşturmaktadır. Çalışmalara bakıldığında yoğunluğun Türkçe Dîvân üzerinde olduğu, Farsça Dîvân üzerine yapılmış çalışmaların sayısının ise birkaç tane ile sınırlı kaldığı görülür. Çalışmaların türleri ve sayıları şu şekildedir: 1)Ansiklopedi Maddeleri (5) 2)Antolojiler (28) 3)Bildiriler (23) 4)Edebiyat Tarihleri (11) 5)Gazete Yazıları (2) 6)Kitaplar (22) 7)Kitap Bölümü (30) 8)Kitap Tanıtım – Eleştiri – İnceleme (7) 9)Makaleler (68) 10)Şiir Yayını (18) 11)Tezler (Bitirme-Yüksek Lisans-Doktora) (24) 12)Tezkireler (15) Bir eksiksizlik iddiasında olmayan bu bibliyografyaya gözden kaçan kaynakların ve yeni yapılan çalışmaların eklenmesiyle listedeki çalışmaların sayısı artacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Kanunî Sultan Süleyman, Muhibbî, dîvân şiiri, bibliyografya, kaynakça, literatür

PDF

___

AK, Coşkun (1977). Muhibbî Dîvânı. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, İslami İlimler Fakültesi.
——— (1987). Muhibbî Dîvânı (İzahlı Metin) - Kanunî Sultan Süleyman. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
——— (2006a). Muhibbî – Farsça Dîvân (Metin – Çeviri). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
——— (2006b). Muhibbî Dîvânı (İzahlı Metin) – Kanunî Sultan Süleyman. 2 cilt. Trabzon: Trabzon Valiliği Yayınları.
ATASOY, Nurhan (2016). Muhibbî Dîvânı / Süleyman I. İstanbul: MASA.
AYDIN, Erhan (1996). “Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde Yapılmış Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Lisans Üstü Tezler Bibliyografyası”. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. S. 7. ss. 455-65.
AYDIN, Şadi (2001). Türk Edebiyatında Farsça Dîvân ve Dîvânçeler. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Fatih Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
——— (2002). “Farsça Dîvân Sahibi Osmanlı Sultanları ve Dîvânlarının Nüshaları”. Nüsha - Şarkiyat Araştırmaları Dergisi. C. 2. S. 6. ss. 45-56.
BEYAZIT, İsmail (2005). Dîvân-ı Muhibbî / Süleyman I, 974/1566. Zonguldak: Ereğli Demir Çelik Fabrikası T.A.Ş.
ÇABUK, Vahit (1980). Dîvân-ı Muhibbî (Kanunî Sultan Süleyman’ın Şiirleri). 3 cilt. İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser.
GELEN, Kasım (1989). Kanunî Sultan Süleyman’ın Farsça Dîvânı. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edebiyat Fakültesi Fars Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
İSEN, Mustafa, Ali Fuat BILKAN, Tuba Işınsu DURMUŞ (2012). “Kanunî Sultan Süleyman (Muhibbî, 1494-1566)”. Sultanların Şiirleri Şiirlerin Sultanları. İstanbul: Kapı Yayınları. ss. 109-30.
KARATAŞ, Turan (2001). Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Perşembe Kitapları.
KUT, Günay (2001). Muhibbî Dîvânı: Nuruosmaniye Kütüphanesi No 3873’teki Karamemi Tezhipli Nüshasının Tıpkıbasımı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
MODARRESİ, Fatemeh, Vahid Rezaei HAMZEKANDİ (2014). Muhibbî Mahlaslı Kanunî Sultan Süleyman’ın Dîvân Külliyatı: Farsça ve Türkçe Dîvânı. Urumiye: Buta Yayıncılık.
ÖNAL, Sevda (2003). Klasik Türk Edebiyatı Bibliyografyası (1930-2003). Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
SAVRAN, Huri (1997). Eski Türk Edebiyatı Sahasıyla İlgili Yayınlanmış Makaleler Bibliyografyası (1952-1991). Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
TDK (2008). Yabancı Sözlere Karşılıklar Kılavuzu. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
YAVUZ, Kemal, Orhan YAVUZ (2016). Muhibbî Dîvânı – Bütün Şiirleri (İnceleme – Tenkitli Metin). 2 cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı.
YAVUZ, Orhan vd. (2014). Muhibbî Dîvânı - Bölge Yazma Eserler Nüshası (İnceleme-Metin-Tıpkıbasım). Konya: Palet Yayınları.
——— (2014). Muhibbî Dîvânı - Kendi Hattıyla. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı.
YILMAZ, Ali (1996). Kanunî Sultan Süleyman’a Yazılan Kasideler. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.