Leyla Erbil’in “Cüce” Romanında Varoluşsal İzler

İlkkıvılcımlarını19.yüzyılınortalarındagösterenvaroluşçulukfelsefesi (egzistansiyalizm), esas itibarıyla varoluşun anlamını sorgular. Bu felsefeye göre, insan varlığı özgürdür ve insanın varoluşu özünden önce gelir. Bu akım, özellikle İkinci Dünya Savaşı’nın ardından, önce Batı edebiyatında daha sonra Türk edebiyatında tesirli olmaya başlar.Türk edebiyatının 1950 kuşağının temsilcilerindenLeyla Erbil’in eserlerinde varoluşçuluk felsefesinin izleri,yoğun biçimde takip edilir.Yazarın bilhassa 2001 yılında yayımladığıCüceadlı romanında söz konusu düşünce akımının sınırlarını çizdiği fenomenler ön plana çıkar. Bu makalede Leyla Erbil’in, anakarakterZenîme’ninontolojik sorgulamalarından meydana gelen Cüceromanındaki bunaltı, benlik, kaçış, hiçlik, cinsellik, yabancılaşma ve ölümgibi varoluşsal fenomenler tespit edilip Jean Paul Sartre, Simone de Beauvoir,SѳrenKierkegaard, Samuel Beckett, Albert Camus ve Martin Heideggergibi varoluşçu filozof ile yazarların felsefi görüşleri ışığında tahlil edilip değerlendirilir. Böylelikle tümevaran bir yöntemle, Cüceromanından hareketle Leyla Erbil’in edebiyat anlayışında varoluşçuluk felsefesinin konumu belirlenirve edebiyat-felsefe ilişkisinde “insan”ı anlamak ile anlatmak amacının ortaklığı bir kez daha gözler önüne serilir.

Existential Traces in Leyla Erbil’s “Cüce” Novel

The philosophy of existentialism (exoticism), whose first sparks emerged in the middle of the 19th century, essentially questions the meaning of existence. According to this philosophy, human existence is free and human existence precedes its essence. This trend started to be influential first in Western literature and then in Turkish literature, especially after the Second World War.In the works of Leyla Erbil, one of the representatives of the 1950 generation of Turkish literature, the traces of the philosophy of existentialism are intensely followed. Especially in the novel Cüce, published in 2001 by the same author, phenomena described by the relevant thought movement are featured.In this article, the existential facts determined in Leyla Erbil's novel called Cüce, which consists of ontological inquiries of the main characterZenîme; Anxiety, self, escape, nothingness, sexuality, alienation and death were determined and analyzed and evaluated inthe light of the philosophical views of existentialist philosophers and writers such as Jean-Paul Sartre, Simone de Beauvoir, Sѳren Kierkegaard,Samuel Beckett, Albert Camus and, MartinHeidegger.Thus, with an inductive method, the position of existentialism philosophy in Leyla Erbil's understanding of literature was determined based on the novel Cüce, and the commonality of the purpose of understanding “human” in the relationship between literature and philosophy was once again revealed.

PDF

___

Barrett, William (2003). İrrasyonel İnsan. Çev. Salih Özer, Ankara: Hece Yayınları.
Camus, Albert (1997). Sisifos Söyleni. Çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Can Sanat Yayınları.
Cevizci, Ahmet (1999). Felsefe Sözlüğü. 3. bs., İstanbul: Paradigma Yayınları.
Coetzee, John Maxwell (2017). “Samuel Beckett’e Bakmanın Sekiz Yolu, Samuel Beckett”, Adlandırılamayan. Çev. Elif Gökteke, İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi.
Colette, Jacques (2006). Varoluşçuluk. Çev. Işık Ergüden, İstanbul: Dost Kitabevi Yayınları.
De Beauvoir, Simone (1964). İkinci Cins. Çev. Orhan Suda, İstanbul: Düşün Yayınevi.
Erbil, Leyla (2017). Cüce. 5. bs., İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Erbil, Leyla (2010). Zihin Kuşları. 3. bs., İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Erdem, Meliha Yonca (2019). Tezer Özlü ve Leyla Erbil'in Romanlarında Varoluşçuluk. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Foulquie, Paul (1991). Varoluşçuluk. Çev. Yakup Şahan, İstanbul: İletişim Yayınları.
Heidegger, Martin (2008). Varlık ve Zaman. Çev. Kaan Ökten, İstanbul: Agora Kitaplığı.
Kierkegaard, Sѳren (2017). Korku ve Titreme. Çev. Nur Beier, İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
Kurt, Mustafa (2009). “Varoluşçuluğun Türk Edebiyatına Girişi ve İlk Etkileri”, Gazi Türkiyat Dergisi, Bahar 4, s. 139-154.
Marx, Karl (2013). 1844 El Yazmaları. Çev. Murat Belge, İstanbul: Birikim Yayınları.
Mounier, Emmanuel (1986). Varoluş Felsefelerine Giriş. Çev. Serdar Rifat Kırkoğlu, İstanbul: Alan Yayıncılık.
Nietzsche, Friedrich (2014). Güç İstenci. Çev. Nilüfer Epçeli, İstanbul: Say Yayınları.
Sartre, Jean Paul (1964). Bulantı. Çev. Selahattin Hilav, İstanbul: Ataç Yayıncılık.
Sartre, Jean Paul (2009). Varlık ve Hiçlik. Çev. Turhan Ilgaz ve Gaye Çankaya Eksen, 4. bs., İstanbul: İthaki Yayınları.
Sartre, Jean Paul (1996). Varoluşçuluk. Çev. Asım Bezirci, 12. bs., İstanbul: Say Yayınları.
Şen, Cafer (2010). Türk Romanında Felsefi Açılımlar. Ankara: Akçağ Yayınları.
Tillich, Paul (2014). Olmak Cesareti. Çev. Cihan Dansuk, 2. bs., İstanbul: Okuyan Us Yayınları.