16. Yy. Türk Edebiyatı’nda Manzum Cülûsiyyeler

Övmek ve övünmek edebiyatımızda, şiirlerde var olan bir unsurdur. Devrin padişahının, önde gelen simalarının övülmesi ise Divan şiirinde öne çıkan konulardan birisidir. Özellikle kaside nazım şekli ile yazılmış şiirler övgü nitelikli şiirlerin başında gelir. Kasidenin yanı sıra farklı nazım şekillerinde ve türlerde de bu konular işlenmiştir. Bugüne kadar üzerinde herhangi bir çalışma yapılmamış olan cülûsiyyeler de tarafımızca incelenmeye çalışılmıştır. Cülûsiyyeler, Osmanlı şehzadelerinin padişah olarak tahta çıkışı üzerine ağırlıklı olarak kaside nazım şekliyle yazılan ve tahta çıkan padişahı öven manzum veya mensur örneklerdir. İncelememizde 16. yy. şairlerinden 22 şairin divanı taranmıştır. Şiirlerin yapısal özellikleri (nazım biçimi, kafiye, redif, vezin) ve muhtevası (kime yazıldığı, benzetme unsurları, farklı kullanış şekilleri, konuların işleniş biçimi vb.) bakımından ele alınarak divanlarda geçen cülûsiyyeler tespit edilmiş ve incelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Cülûsiyye, Medhiye, Fahriye, Divan Şiiri

PDF

___

AK, C. (2001). Bağdatlı Rûhî Divanı Karşılaştırmalı Metin. 2 Cilt. Bursa: Uludağ Üniversitesi Yay.. AKARSU, K. (2011). Rumelili Zaîfî Divanı (Tenkitli Metin). Ankara: Berikan Yay.. AKKAYA, M. (1992). Şemsî Paşa (İnceleme-Edisyon Kritikli Merin) Doktora Tezi. İstanbul. AKKUŞ, M. (2008). Klasik Türk Şiirinin Anlam Dünyası Edebi Türler ve Tarzlar. Erzurum: Fenomen Yayınları. AKSOYAK, İ. H. (1999). Gelibolulu Mustafa Âlî ve Divanlarının Tenkitli Metni. Doktora Tezi. Ankara. AKTAŞ, A. (1996). Yetîm Divanı İnceleme – Metin Yüksek Lisans Tezi. Ankara. ATİK, A. (2003). Celîlî Divanı İnceleme – Metin. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul. CANIM, R. (2014). Divan Edebiyatında Türler. Ankara: Grafiker Yay.. ÇAVUŞOĞLU, M - TANYERİ M. A. (1990). Üsküblü İshâk Çelebi Dîvan Tenkidli Basım. İstanbul: Fen-Edebiyat Fak. Mimar Sinan Üniversitesi Yay.. ÇETİN, İ. (1993). Derzî-zâde Ulvî Hayatı-Edebi Şahsiyeti ve Divanının Tenkitli Metni. Yüksek Lisans Tezi. Elazığ. ERDOĞAN, M. (2011) Bursalı Rahmî ve Divanı. İstanbul: Dergah Yay.. ESKİMEN, A. D. (2008). Mecdî Mehmed Efendi’nin Gazelleri ( Metin-İnceleme). Yüksek Lisans Tezi. Ankara. İSEN DURMUŞ, T. I. (2002). Divan Şiirinde Fahriye. Bilkent Üniversitesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara. İSEN, M. (1990). Usûlî Divanı. Ankara: Akçağ Yay.. KALPAKLI, M. Revânî Divanı. Otap Projesi web sayfası (http://depts.washington.edu/otap2/archive/data/arch_txt/texts/a_rkasa.html) (erişim tarihi: 13.12.2014) KARAKÖSE, S. (1994). Nev’î-zâde Atâyî Divanı. Doktora Tezi. Malatya KÖRPELİ, F. (1977). Yenice Vardarlı Hayretî Divanı Transkripsiyonu (Gazeller ve Kıtalar). DTCF Lisans Tezi. TDK Kitaplığı. KÜÇÜK, S. (2011). Bâkî Dîvânı Tenkitli Basım. Ankara: TDK Yayınları. MENGİ, M. (1995). Mesîhî Dîvânı. Ankara: TTK Basımevi. OKUYUCU, C. (1994). Cinânî (Hayâtı-Eserleri-Dîvânının Tenkidli Metni). Ankara: TDK Yayınları. SARAÇ, Y. (2002). Emrî Divanı. İstanbul: Eren Yay.. TARLAN, A.N. (1992). Hayâlî Dîvânı. Ankara: Akçağ yay. TULUM, M - TANYERİ, M. A. (1977). Nev’î Divan Tenkidli Basım. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Matbaası. ULUKAN, G. (1971). Tâci-zâde Cafer Çelebi Kasideleri. DTCF Lisans Tezi. TDK Kitaplığı. ÜNAL, S. (1970). Tâci-zâde Cafer Çelebi Kasideleri. DTCF Lisans Tezi. TDK Kitaplığı. ÜNLÜ, M. Ş. (1991). Ubeydî Hayatı Edebi Kişiliği ve Divanının Tenkitli Metni. Doktora Tezi. İstanbul. ÜNLÜ, M. Şahabettin. (1991). Ubeydî, Hayatı-Edebi Kişiliği ve Divanının Tenkitli Metni. Doktora Tezi. İstanbul.