Üniversite Öğrencilerinin Kariyer Uyumluluk Düzeylerinin Kariyer Endişeleri ve Kariyer Kararı Verme Öz Yeterliği Açısından İncelenmesi

Amaç: Bu araştırmanın amacı; üniversite öğrencilerinin kariyer uyumluluk düzeylerinin kariyer endişeleri ve kariyer kararı verme öz-yeterliği açısından incelenmesidir. Tasarım/Yöntem: Türkiye’deki üniversitelerin farklı fakültelerinde öğrenim görmekte olan öğrenciler içerisinden uygun örnekleme yönteme ile belirlenmiş 616 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Elde edilen veriler SPSS 26.0 paket programıyla analiz edilmiştir. Bulgular: Araştırmanın sonucunda kariyer kararı verme öz-yeterlik ile kariyer endişeleri alt boyutlarının birlikte kariyer uyumluluğunu anlamlı bir şekilde yordadığı ve bu değişkenlerin kariyer uyumluluğunun toplam varyansının %41,4'unu açıkladığı bulgusu elde edilmiştir. Sınırlılıklar: Araştırma, veri toplamak için kullanılan Kariyer Uyum Yetenekleri Ölçeği, Yetişkin Kariyer Endişeleri Ölçeği ve Kariyer Karar Verme Öz-Yeterlik Ölçeğinin ölçtüğü niteliklerle sınırlıdır. Araştırmadan elde edilen bulgular, araştırma kapsamına giren üniversite öğrencilerine benzer gruplara genellenebilir. Özgünlük/Değer: Kariyer uyumluluğu ile ilgili yoğun çalışma bulunmasına karşın, kariyer endişeleri ve kariyer kararı verme öz-yeterliği değişkenlerinin birlikte incelendiği bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu anlamda kariyer uyumluluğu ve kariyer süreçlerine ilişkin katkı sağlayabilecek sonuçlara ulaşması bakımından çalışma adına özgün değer oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Kariyer Uyumluluğu, kariyer endişeleri, kariyer kararı verme öz-yeterliği, üniversite öğrencileri

The Examination Of The Career Adaptability Levels Of The Students in Terms Of Their Career Concerns and Career Decision Self-Efficacy

Purpose: The aim of this study is to examine university students’ levels of career adaptability in terms of career concerns and career decision self-efficacy. Design/Methodology: The sample consists of 616 university students who are studying in different faculties of universities in Turkey and who were determined by convenience sampling. The data obtained were analysed with SPSS 26.0 package programme. Findings: As a result of the research, it was found that career decision self-efficacy and subdimensions of career concerns significantly predicted career adaptability and that these variables explained 41.4% of the total variance of the career adaptability. Limitations: The research is limited to the qualities measured by the Career Adaptability Scale, Adult Career Concerns Scale and Career Decision Self-Efficacy Scale used to collect data. The findings obtained from the research can be generalised to groups similar to the university students included in the research. Originality/Value: Although there are intensive studies on career adaptability, there is no study in which career concerns and career decision-making self-efficacy variables are examined together. In this sense, it constitutes a unique value for the study in terms of reaching results that can contribute to career adaptability and career processes.

Keywords:

Career Adaptabilitiy, Career Concern, Career Decision Self-Efficacy, University Students,

PDF

___

Arıcı, H. (1998). İstatistik yöntemler ve uygulamalar. Meteksan.
Bandura, A., & Adams, N. E. (1977). Analysis of self-efficacy theory of behavioral change. Cognitive Therapy and Research, 1(4), 287-310. doi: https://doi.org/10.1007/BF01663995
Betz, N. E., & Voyten, K. K. (1997). Efficacy and outcome expectations influence career exploration and decidedness. The Career Development Quarterly, 46(2), 179-189. doi: https://doi.org/10.1002/j.2161-0045.1997.tb01004.x
Büyükgöze-Kavas, A. (2011). Testing a model of career ındecision among university students based on social cognitive career theory [Yayınlanmamış doktora tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
Büyükgöze-Kavas, A. (2014a). Validation of the Career Adapt-Abilities Scale-Turkish form and its relation to hope and optimism. Australian Journal of Career Development, 23(3), 125-132. doi: https://doi.org/10.1177/1038416214531931
Büyükgöze-Kavas, A. (2014b). A psychometric evaluation of the career decision self efficacy scale–short form with Turkish university students. Journal of Career Assessment, 22(2), 386-397. doi: https://doi.org/10.1177/1069072713484561
Busacca, L., & Wester, K. L. (2006). Career concerns of master's-level community and school counselor trainees. Career Development Quarterly, 55, 179-190. doi: https://doi.org/10.1002/j.2161-0045.2006.tb00012.x
Coetzee, M., & Harry, N. (2015). Gender and hardiness as predictors of career adaptability: an exploratory study among Black call centre agents. South African Journal of Psychology, 45(1), 81-92. doi: https://doi.org/10.1177/0081246314546346
Code, M., Bernes, K., Gunn, T., & Bardick, A. (2006). Adolescents' perceptions of career concerns. Canadian Journal of Counselling. 40(3), 160-174.
Creed, P. A., Fallon, T., & Hood, M. (2009). The relationship between career adaptability, person and situation variables, and career concerns in young adults. Journal of Vocational Behavior, 74(2), 219-229. doi: https://doi.org/10.1016/j.jvb.2008.12.004
Çizel, R. (2018). Gender and emotional intelligence as predictors of tourism faculty students’ career adaptability. Advances in Hospitality and Tourism Research (AHTR), 6(2), 188-204. doi: https://doi.org/10.30519/ahtr.431014
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi.
Duffy, R. D., Douglass, R. P., & Autin, K. L. (2015). Career adaptability and academic satisfaction: Examining work volition and self efficacy as mediators. Journal of Vocational Behavior, 90, 46-54. doi: https://doi.org/10.1016/j.jvb.2015.07.007
Ebenehi, A. S., Rashid, A. M., & Bakar, A. R. (2016). Predictors of career adaptability skill among higher education students in Nigeria. International Journal for Research in Vocational Education and Training (IJRVET), 3(3), 212-229.
Eryılmaz, A., & Mutlu, T. (2017). Yaşam boyu gelişim yaklaşımı perspektifinden kariyer gelişimi ve ruh sağlığı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(2), 227-249.
Eryılmaz, A. & Kara, A. (2018). Pre-Service teachers’ career adaptabilities: It’s relationships with career decision making self-efficacy and career barriers. International Online Journal of Educational Sciences, 10(2), 235-244. doi: https://doi.org/10.15345/iojes.2018.02.016
Ferreira, N. (2012). Constructing a psychological career profile for staff retention [Unpublished doctoral dissertation]. University of South Africa.
Floyd, T. D. (2006). Family dysfunction, parental attachment and career (pleasetypo) decision-making self-efficacy among college students (Yayımlanmamış doktora tezi). Temple University, Philadelphia.
Gadassi, R., Gati, I., & Wagman-Rolnick, H. (2013). The adaptability of career decision-making profiles: Associations with self-efficacy, emotional difficulties, and decision status. Journal of Career Development, 40(6), 490-507. doi: https://doi.org/10.1177/0894845312470027
Games, P.A. (1971). Multiple comparisons of means. American Educational Research Journal, 8 (3), 531-564. doi: https://doi.org/10.3102/00028312008003531
Gati, I., Krausz, M., & Osipow, S. H. (1996). A taxonomy of difficulties in career decision making. Journal of Counseling Psychology, 43(4), 510-526. doi: https://doi.org/10.1037/0022-0167.43.4.510
Gerçek, M. (2018). Mesleki kaygı ve kariyer uyumluluğu arasındaki ilişkiler: öğretmen adayları açısından bir inceleme. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 297-312. doi: https://doi.org/10.26468/trakyasobed.401010
Gianakos, I. (1999). Patterns of career choice and career decision-making selfefficacy. Journal of Vocational Behavior, 54(2), 244-258. doi: https://doi.org/10.1006/jvbe.1998.1668
Gül, H., Maksüdünov, A., Yamaltdinova, A., & Abdildaev, M. (2019). Öğrencilerin demografik özelliklerinin kariyer uyumluluğu ve iyimserliği ile ilişkisi: Kırgızistan örneği. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 21(36): 34-46.
Harry, N., & Coetzee, M. (2013). Sense of coherence, career adaptability and burnout of early-career Black staff in the call centre environment. SA Journal of Industrial Psychology, 39(2), 1-10. doi: https://doi.org/10.4102/sajip.v39i2.1138
Hackett, G., & Betz, N. E. (1981). A self-efficacy approach to the career development of women. Journal of Vocational Behavior, 18(3), 326-339. doi: https://doi.org/10.1016/0001-8791(81)90019-1
Hirschi, A. (2010). Swiss adolescents’ career aspirations: Influence of context, age, and career adaptability. Journal of Career Development, 36(3), 228-245. doi: https://doi.org/10.1177/0894845309345844
Kalafat, T. (2014). Kariyer geleceği algısını etkileyen kişisel faktörlerin belirlenmesine yönelik bir model çalışması [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
Kanten, S. (2012). Kariyer uyum yetenekleri ölçeği: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (16), 191-205.
Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayınevi.
Kaya, Ç. (2020). Genç yetişkinlerde kariyer uyum ve iyimserliği ile duygusal zeka arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa.
Keller, B. K., Whiston, S. C. (2008). The role of parental influences on young adolescents career development. Journal of Career Assessment, 16 (2), 198-217. doi: https://doi.org/10.1177/1069072707313206
Kenny, M. E., & Bledsoe, M. (2005). Contributions of the relational context to career adaptability among urban adolescents. Journal of Vocational Behavior, 66(2), 257-272. doi: https://doi.org/10.1016/j.jvb.2004.10.002
Kuzgun, Y. (2006). Meslek rehberliği ve danışmanlığına giriş. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Lent, R. W., Brown, S. D., & Hackett, G. (1994). Toward a unifying social cognitive theory of career and academic interest, choice, and performance. Journal of Vocational Behavior, 45(1), 79-122. doi: https://doi.org/10.1006/jvbe.1994.1027
Niles, S. G., & Harris-Bowlsbey, J. (2013). Yirmi birinci yüzyılda kariyer gelişimi müdahaleleri, (Çev. Korkut-Owen, F.), Ankara: Nobel Yayınevi.
Perrone, K. M., Gordon, P. A., Fitch, J. C. & Civiletto, C. L. (2003). The adult career concerns inventory: Development of a short form. Journal of Employment Counseling, 40, 172-180. doi: https://doi.org/10.1002/j.2161-1920.2003.tb00868.x
Salman, N. (2018). Kariyer karar verme güçlüklerinin kariyer engelleri, kariyer karar verme öz yetkinliği ve karar durumu ile ilişkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
Sarsıkoğlu, F. A. (2019). Üniversite öğrencilerinin kariyer uyumluluğunu açıklayan faktörler: Model önerisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
Savickas, M. L. (1997). Adaptability: An integrative construct for life-span, life-space theory. The Career Development Quarterly, 45, 247–259. doi: https://doi.org/10.1002/j.2161- 0045.1997.tb00469.x
Savickas, M. L., Passen, A. J., & Jarjoura, D. G. (1988). Career concern and coping as indicators of adult vocational development. Journal of Vocational Behavior, 33, 82-98. doi: https://doi.org/10.1016/0001-8791(88)90035-8
Savickas, M. L. (2005). The Theory and Practice of Career Construction. In S. D. Brown, ve R. W. Lent (Ed.), Career development and counseling: Putting theory and research to work. John Wiley & Sons.
Savickas, M. L., & Porfeli, E. J. (2012). The Career Adapt-Abilities Scale: Construction, reliability, and measurement equivalence across 13 countries. Journal of Vocational Behavior, 80, 661–673. http://dx.doi.org/10.1016/j.jvb.2012.01.012
Super, D. E., (1957). A psychology of careers. New York: Harper & Row.
Super, D. E. (1980). A life-span, life-space approach to career development. Journal of Vocational Behavior, 16(3), 282-298. doi: https://doi.org/10.1016/0001-8791(80)90056-1
Super, D. E., & Knasel, E. G. (1981). Career development in adulthood: Some theoretical problems. British Journal of Guidance and Counseling, 9, 194-201. doi: https://doi.org/10.1080/03069888100760211
Savickas, M. L., (2002). Career construction: A developmental theory of vocational behavior. In Brown, D. (Ed.), Career choice and development. SanFrancisco: Jossey-Bass.
Şahin, S., Özaydın, S. & Siyez, M. D. (2019) Yetişkin kariyer endişeleri ölçeği kısa formu: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Kariyer Psikolojik Danışmanlığı Dergisi 2(2), 166-193.
Taylor, K. M., & Betz, N. E. (1983). Applications of self-efficacy theory to the understanding and treatment of career indecision. Journal of Vocational Behavior, 22(1), 63- 81. doi: https://doi.org/10.1016/0001-8791(83)90006-4
Yeşilyaprak, B. (2012). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığına giriş. B. Yeşilyaprak (Ed.). Mesleki rehberlik ver kariyer danışmanlığı: Kuramdan uygulamaya (2.Bs.) (ss. 1-44). Ankara: Pegem Yayıncılık