“NETÂYİC EL-FÜNÛN” ADLI YAZMA ESERDE “İLM-İ NÜCÛM” BÖLÜMÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ

İlm-i Nücûm, ilm-i fünûnun bir dalıdır. “Gökküresi anlamına gelen ilm-i felek terimi islam dünyasında aynı zamanda: felekiyyat, ilm-i nücûm, ilm-i nücûm-ı ta’limi, sınâat-ı nücûm, sınâat-ı tencim, ilm-i hey’e, ilm-i hey’eti’l-âlem de denilen astronominin en yaygın karşılığıdır.”[1] İlm-i Nücûm, ilm-i ahkâm-ı nücûm olarak da değerlendirilir. İlmi-i Ahkâm-ı nücûmun iki kolu vardır. Bunlardan biri mevâlid diğeri ihtiyârât’dır. İnsanın doğumuyla alakalı olup bu konuda kitaplar yazılmıştır. İhtiyârât ise, belirli bir işi uğurlu ve uğursuz olduğuna inanılan vakitlerde yapıp yamamakla ilgili tarihleri düzenleyen bilim dalıdır. Bu konuda yazılmış eserler de “Kitâbu’l-İhtiyârât adıyla bilinir.[2] İlm-i felek üç ana dal olarak değerlendirilir. İlk olarak feleklerin yapısı, yıldızlar ve burçların sayıları, büyüklükleri ve aralarındaki mesafe ele alınır. İkincisi, takvimler ve tarihlerle ilgilidir. Üçüncüsü ise burçlar, felekler ve yıldızların doğuşu ile bunlarla ilgili dünyada olabilecek olaylardan bahseder. İlm-i Nücum konusunda Farabi, İbni Sina ve Mes’ûdî bilinen en önemli âlimlerdir. Müslümanlar yıllarca gök bilimiyle uğraşmışlar, bugünkü astronomi ilmine büyük katkıda bulunmuşlardır. Netayic el-fünûn adlı eserin İlm-i Nücum bölümünü tanıtmak üzere bu makale kaleme alındı. Yıldızlar hakkında yazılmış bölüm değerlendirilmiş oldu. [1] Tevfik Fehd, İlm-i Felek mad. TDVİA, c. 22, sa. 126

___

  • Tevfik Fehd, İlm-i Felek mad. TDVİA, c. 22, sa. 126
  • Tevfik Fehd, TDVİA, İlm-i Ahkâm-ı Nücûm mad.c. 22, sa. 124-126
  • Pala, İskender, Divan Şiiri Sözlüğü, s. 253.
  • Agâh Sırrı Levend, Divan Edebiyatı, İlm-i Tencim, Enderun Kitabevi, İstanbul, 1980, s. 197-217.
  • Cunbur, Dr. Müjgân, Batıya Kaçırılan Kitaplarımız, s. 11’de Netâyic-el Fünûn Türk Kütüphaneciler Derneği Bülteni c. 8, sayı 1, 1959.
  • Netayic’el-Fünun, Yazma nüsha, Müzahir KILIÇ hususi kütüphanesi.