9. Sınıf Lise Matematik Sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi

Öğrenciyi merkeze alan aktif öğrenme yöntem ve yaklaşımlarının ortaya çıkmasıyla birlikte Bloom taksonominin üst düzey bilişsel becerileri tam olarak ölçememesi ana nedeni çerçevesinde taksonomi güncellenmiştir. Bu kapsamda ilkokul matematik ders kitaplarındaki ve liselere geçiş sınavındaki soruların yeni taksonomiye uygunluğuna ilişkin çalışmalar yapıldığı görülmekle birlikte bu anlamda lise düzeyinde yapılan bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu araştırmada 9. sınıf matematik ders kitaplarında yer alan ünite değerlendirme sorularının yeni taksonomiye göre değerlendirilmesine çalışılmış ve bu kapsamda Millî Eğitim Bakanlığı’nca ders kitabı olarak onay almış olan 3 tane matematik ders kitabındaki ünite değerlendirme sorularının tümünün yeni Bloom taksonomisine uygunluğu değerlendirilmiştir. İncelenen ünite değerlendirme sorularının, taksonominin bilgi birikimi boyutu ile bilişsel süreç boyutu ile alt ve üst düzey bilişsel beceri basamaklarına göre nasıl dağılım gösterdiği ve alt ve üst düzey bilişsel beceri basamaklarına sorularının dağılımının ders kitabına göre anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırma kapsamına 506 soru dahil edilmiştir. Araştırmanın verileri nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizi yöntemi ile elde edilmiştir. Soruların dağılımının ders kitabına göre anlamlı farklılık gösterip göstermediği ki kare testi ile tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda ders kitaplarında üst bilişsel düzeydeki becerilere yönelik sorulara yer yok denecek kadar az yer verildiği ve üst düzey beceriler bakımından ders kitabına göre anlamlı bir farklılık olmadığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Ünite değerlendirme sorularına bilişsel bilgi boyutu açısından bakıldığında ise ders kitaplarında en çok uygulama basamağında soru sorulduğu, tüm kitaplardaki ünite değerlendirme sorularının 416’sının uygulama basamağında olduğu, 71 sorunun hatırlama ve 12 sorunun ise anlama basamağında olduğu gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Yenilenmiş Bloom taksonomisi, matematik eğitimi, program değerlendirme

An Investigation of Grade 9 High School Mathematics Questions According to the Revised Bloom Taxonomy

In this study, it was tried to evaluate the unit evaluation questions in the 9th grade mathematics textbooks according to the new taxonomy, and in this context, although it is seen that there are studies on the compatibility of the questions in the primary school mathematics textbooks and the high school entrance exam with the new taxonomy, no study has been found at the high school level in this sense. It was tried to determine how the examined unit evaluation questions were distributed according to the knowledge dimension of taxonomy, the cognitive process dimension, and the lower and upper level cognitive skill levels, and whether the distribution of the questions to the lower and higher level cognitive skill levels showed a significant difference compared to the textbook. 506 questions were included in the scope of the research. The data of the research were obtained by the document analysis method, which is one of the qualitative research methods. The chi-square test was used to determine whether the distribution of the questions differed significantly according to the textbook. As a result of the research, it was concluded that there was almost no room for questions about metacognitive skills in the textbooks and there was no significant difference in terms of high-level skills compared to the textbook. When the unit evaluation questions are examined in terms of cognitive knowledge dimension, it has been observed that the most questions are asked at the application level in the textbooks, 416 of the unit evaluation questions in all books are at the application level, 71 questions are at the remembering level and 12 questions are at the understanding level.

Keywords:

Revised Bloom’s taxonomy, mathematics education, curriculum evaluation,

PDF

___

Airasian P. W ve Miranda H. (2002). The role of assessment in the revised taxonomy. Theory Into Practice, 41(4), 249-254.
Aktan, O. (2019). İlkokul matematik öğretim programı dersi kazanımlarının yenilenen Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48(1), 15-36. https://doi.org/10.9779/pauefd.523545.
Anderson, L. W. (2005). Objectives, evaluation, and the improvement of education, Studies in Educational Evaluation, 32, 102-113.
Anderson, L. W. ve Krathwohl, D. R. (Eds.) (2014). Öğrenme öğretim ve değerlendirme ile ilgili bir sınıflama: Bloom’un eğitimin hedefleri ile ilgili sınıflamasının güncelleştirilmiş biçimi. (D. A. Özçelik, Çev.) (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. https://doi.org/10.16916/aded.93992.
Arı, A. (2013). Bilişsel alan sınıflamasında yenilenmiş Bloom, Solo, Fink, Dettmer taksonomileri ve uluslararası alanda tanınma durumları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 6 (2) , 259-290 . DOI: 10.12780/UUSBD164
Ayvacı, H. Ş. ve Türkdoğan, A. (2010). Yeniden yapılandırılan Bloom taksonomisine göre fen ve teknoloji dersi yazılı sorularının incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7, 1, 13-25.
Büyüköztürk, Ş.(2002). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Pegem Yayıncılık.
Demirel, Ö. (2015). Eğitimde program geliştirme kuramdan uygulamaya (35 Baskı). Ankara: Pegem Yayınevi.
Ekinci, O. ve Bal, A. P. (2019). 2018 yılı liseye geçiş sınavı (lgs) matematik sorularının öğrenme alanları ve yenilenmiş bloom taksonomisi bağlamında değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 7 (3) , 9-18 . DOI: 10.18506/anemon.462717
Ertürk, S. (1982). Eğitimde “Program” Geliştirme. Ankara: Meteksan.
Huitt, W. (2009). Bloom et al.'s taxonomy of the cognitive domain, Educational Psychology Interactive.GA: Valdosta State University. http://www.edpsycinteractive.org/topics/cogsys/bloom.html adresinden erişilmiştir.
Karaman, M. ve Bindak, R. (2017). İlköğretim matematik öğretmenlerinin sınav soruları ile TEOG matematik sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre analizi. Current Research İn Education, 3(2), 51-65. https://doi.org/10.9779/pauefd.585602.
Köğce, D. ve Baki, A. (2009). Matematik öğretmenlerinin yazılı sınav soruları ile ÖSS sınavlarında sorulan matematik sorularının Bloom taksonomisine göre karşılaştırılması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(26), ss.70-80. https://doi.org/ 10.9779/pauefd.585602.
Köğce, D., Aydın, M. ve Yıldız, C. (2009). Bloom Taksonomisinin revizyonu: Genel bir bakış. İlköğretim Online, 8. 3, 1-7.
Krathwohl, D. R. (2002). A Revision of Bloom’s Taxonomy an overview. Theory Into Practice, 41, 4, 212-264.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2022). Ortaokul matematik dersi öğretim programı (9, 10, 11 ve 12. sınıflar) öğretim programı. http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx?islem=1&kno=196 adresinden 13 Ocak 2022 tarihinde alınmıştır.
Orwin, R.G., & Vevea, J.L. (2009). Evaluating coding decisions. In H. Cooper, L.V. Hedges & J.C. Valentina (Eds.), The handbook of research synthesis and meta-analysis. New York: Russell Sage Foundation.
Sedef, Ç., Kul, Ü. ve Çalık Uzun, S. (2018). Ortaokul matematik dersi öğretim programındaki kazanımların yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi .Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 18(2), 775-795. https://doi.org/10.17240/ aibuefd.2018.18.37322-431437
Tuğrul, B. (2002). Bloom'un taksonomik süreçlerine etkileşimci taksonomi açısından bir bakış. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 267-274.
Tuna, A. ve Biber, A. (2017). Ortaokul matematik kitaplarındaki öğrenme alanları ve Bloom taksonomisine göre karşılaştırmalı analizi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 161-174. https://doi.org/10.17556/erziefd.482751
Turgut, M. F. ve Baykul, Y. (2010). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Pegem Akademi. Ankara.
Tutkun, Ö.F. (2012), Bloom’un yenilenmiş taksonomisi üzerine genel bir bakış, Sakarya University Journal of Education, Sayı 14, 14-21.
Ulum, H. ve Taşkaya, S. M. (2019). İlkokul 2, 3 ve 4. sınıf Türkçe ders ve çalışma kitaplarında yer alan etkinliklerin yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(1), 107-118. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2380
Utari, R., Madya, W., Pusdiklat, K. (2011), Taksonomı bloom Bagaimana M enggunakannya?, Journal: Pusdiklat KNPK, https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/36777006/766_1-Taksonomi_Bloom.
Üredi, L., Ulum, H. (2020). İlkokul matematik ders kitaplarında bulunan ünite değerlendirme sorularının yenilenmiş bloom taksonomisine göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (2) , 432-447 . DOI: 10.17860/mersinefd.693392
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yurdabakan, İ. (2012). Bloom’un revize edilen taksonomisinin eğitimde ölçme ve değerlendirmeye etkileri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 327 -348.
Yüksel, S. (2007). Bilişsel alanın sınıflamasında (taksonomi) yeni gelişmeler ve sınıflamalar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 5, 3, 479-509.