Rümeysa AKTAŞ, Abdulsamet ÖZTÜRKCİ, Ebru ERSOY TONYALOĞLU

Kentsel Alanlarda Çoklu Ekosistem Hizmetlerinin Değerlendirilmesi: Didim/Aydın Örneği

Bu çalışmanın amacı, hızlı ve plansız kentleşme sürecine maruz kalan ve Türkiye’nin önemli turizm merkezlerinden olan Aydın ili Didim ilçesi örneğinde, kentleşme sürecinin ekosistem hizmetlerinin mekansal-zamansal potansiyel ve dinamikleri üzerindeki etkilerinin tespit edilmesidir. Çalışmada kullanılan yöntem Dobbs ve ark. (2018)’nın geliştirdiği çoklu ekosistem hizmetlerinin haritalanması ile elde edilen ekosistem hizmetleri indeksinin 1990 ve 2018 yılları için Aydın ili Didim ilçesinde uygulanmasına dayanmaktadır. Çalışmada çoklu ekosistem hizmetlerinin değerlendirilebilmesi için 1990 ve 2018 yıllarına ait küresel iklim düzenlenmesi (karbon depolama) ve mikro-klimanın düzenlenmesi (arazi yüzey sıcaklığı-AYS) ve ekolojik bütünlük ekosistem hizmetleri ilgili tarihlere ait CORINE arazi örtüsü haritaları (CORINE 1990 ile CORINE 2018) ve Landsat uydu görüntülerinin Uzaktan Algılama (UA) ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanılarak haritalanmıştır. Bu çalışmada gerçekleştirilen analizler sonucunda 28 yıllık değişimler incelendiğinde Didim ilçesinde yaşanan kentleşme sürecinin arazi yüzey sıcaklığını arttırdığı ve ekosistem hizmetlerini sekteye uğrattığı görülmüştür. Ancak çalışma alanı bölgesel olarak değerlendirildiğinde bitki dokusunun artması ve iyileşmesinin çoklu ekosistem hizmetlerini olumlu etkilediğini saptanmıştır. Bu bağlamda mevcut bitki varlığının artmasının çoklu ekosistem hizmetlerini de destekleyici nitelikte olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Arazi yüzey sıcaklığı, Didim-Aydın, Ekolojik bütünlük, Ekosistem hizmetleri, Karbon depolama, Mikro-klima düzenleme

Evaluation of Multi-Ecosystem Services in Urban Areas: The Case of Didim/Aydın

The aim of this study is to determine the effects of the urbanization process on the spatial-temporal potential and dynamics of ecosystem services in the example of Didim district of Aydın province, which is exposed to rapid and unplanned urbanization process and one of the important tourism centers of Turkey. The method used in the study Dobbs et al. (2018). In order to evaluate multi-ecosystem services in the study, global climate regulation (carbon storage) and micro-climate regulation (land surface temperature-LST) and ecological integrity ecosystem services for the years 1990 and 2018 CORINE land cover maps (CORINE 1990 and CORINE 2018) and Landsat satellite images were mapped using Remote Sensing (RS) and Geographic Information Systems (GIS). As a result of the analyzes carried out in this study, when the 28-year changes were examined, it was seen that the urbanization process in Didim district increased the land surface temperature and disrupted the ecosystem services. However, when the study area was evaluated regionally, it was determined that the increase and recovery of plant tissue positively affected multiple ecosystem services. In this context, it has been determined that the increase in the existing plant existence is also supportive of multi-ecosystem services.

Keywords:

Land surface temperature, Didim-Aydi, Ecological integrity, Ecosystem services, Carbon storage, Micro-climate regulation,

PDF

___

Atak BK, Tonyaloğlu EE (2020) Alan Kullanım/Arazi Örtüsü ve Bitki Örtüsündeki Değişimin Arazi Yüzey Sıcaklığına Etkisinin Değerlendirilmesi: Aydın ili örneği. Turkish Journal of Forestry, 21(4): 489-497.
Bolund P, Hunhammar S (1999) Ecosystem Services in Urban Areas. Ecological Economics, 29: 293-301.
Canan F (2017) Kent Geometrisine Bağlı Olarak Kentsel Isı Adası Etkisinin Belirlenmesi: Konya Örneği. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 69-80.
Dobbs C, Hernández-Moreno Á, Reyes-Paecke S, Miranda MD (2018) Exploring temporal dynamics of urban ecosystem services in Latin America: The case of Bogota (Colombia) and Santiago (Chile). Ecological Indicators, 85: 1068-1080.
Du H, Wang D, Wang Y, Zhao X, Qin F, Jiang H, Cai Y (2016) Influences of land cover types, meteorological conditions, anthropogenic heat and urban area on surface urban heat island in the Yangtze River Delta Urban Agglomeration. Science of the Total Environment, 571: 461-470.
Elmqvist T, Setälä H, Handel SN, Van Der Ploeg S, Aronson J, Blignaut JN, Gomez-Baggethun E, Nowak DJ, Kronenberg J, De Groot R (2015) Benefits of Restoring Ecosystem Services in Urban Areas. Current Opinion İn Environmental Sustainability, 14: 101-108.
Erdogan E, Yazgan ME (2007) Kentlerde Trafik Gürültüsü Sorununu Azaltmada Peyzaj Mimarlığı Çalışmaları: Ankara Örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(2): 201-210.
Esbah H, Kara B, Deniz B, Kesgin, B (2009) Urban growth pattern of Didim. In Remote Sensing for a Changing Europe. IOS Press, 165-172.
Kapluhan E (2013) Türkiye’de Kuraklık ve Kuraklığın Tarıma Etkisi. Marmara Coğrafya Dergisi, 27: 487-510.
Larondelle N, Haase D (2013) Urban Ecosystem Services Assessment Along A Rural–Urban Gradient: A Cross-Analysis of European Cities. Ecological Indicators, 29: 179-190.
Myeong S, Nowak DJ, Duggin MJ (2006) A Temporal Analysis of Urban Forest Carbon Storage Using Remote Sensing. Remote Sensing Of Environment, 101(2): 277-282.
Özkök MK, Tok E, Gündoğdu HM, Demir G (2017) Arazi Yüzey Sıcaklığı Farklılaşmalarının Kentsel Gelişim ve Planlama Süreçleri Açısından Uzaktan Algılama Verileri İle Değerlendirilmesi: Çorlu/Çerkezköy/Ergene/Kapaklı Alt Bölgesi Örneği. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi, 5(2): 69-79.
Sobrino JA, Jiménez-Muñoz JC, Paolini L (2004) Land Surface Temperature Retrieval from LANDSAT TM 5. Remote Sensing of Environment, 90(4): 434-440.
Tonyaloğlu EE (2020) Spatiotemporal Dynamics of Urban Ecosystem Services in Turkey: The Case Of Bornova, Izmir. Urban Forestry & Urban Greening, 49, 126631.
Tuğluer M, Gül A (2018) Kent Ağaçlarının Çevresel Etkileri ve Değerinin Belirlenmesinde UFORE Modelinin Kullanımı ve Isparta Örneğinde İrdelenmesi. Turkish Journal Of Forestry, 19(3): 293-307.
Walz U, Stein C (2014) Indicators Of Hemeroby For The Monitoring of Landscapes İn Germany. Journal For Nature Conservation, 22(3): 279-289.
Yapıcı M, Koldemir B (2020) Didim'de Deniz Turizmi Faaliyetlerinin Mevcut Durumu Ve Fırsatlar Üzerine Bir Çalışma. 5. Ulusal Deniz Turizmi Sempozyumu “Dijital Dönüşüm”. İzmir.