İİkinci Ürün Silajlık Mısırda Dinamik Sulama Programının Verim ve Morfolojik Özellikler Üzerine Etkisi

Bu çalışma, dinamik sulama programıyla sulanan II. Ürün silajlık mısırın (Zea mays) verim ve morfolojik özelliklerine etkisini belirlemek amacıyla Balıkesir ili Manyas ilçesi ekolojik koşullarında 2016 yılında yürütülmüştür. Dinamik sulama programının oluşturulmasında FAO Penman Monteith yönteminden yararlanılmıştır. Günlük iklim verilerinden hesaplanan evapotranspirasyon (ETo) değerleri bitki katsayıları (Kc) ile düzeltilerek uygulanmıştır. Çalışma tesadüf blokları bölünmüş parseller deneme deseninde 3 tekrarlı olarak yürütülmüştür. Çalışmada 3 farklı sulama aralığı (3, 6 ve 9 gün) ve 3 evapotranspirasyon (ETc) seviyesi (%75, %100 ve %125) incelenmiştir. Araştırma sonucunda; mısır bitkisinin mevsimlik gerçek evapotranspirasyonu (ETa) 320-582 mm, Su Kullanım Randımanı (WUE) 3.91-5.82 kg/da/mm, Sulama Suyu Kullanım Randımanı (IWUE) 4.26-6.92 kg/da/mm, yeşil ot verimi 6087.78-11062.82 kg/da, bitki boyu 222.8-283 cm, yaprak sayısı 10.33-13.33 adet, yaprak ağırlığı 114.56-256.18 gr, sap çapı 17.2-27.3 mm, sap ağırlığı 544-710 gr, ilk koçan yüksekliği 71.66-101.16 cm, koçan ağırlığı 342-594 gr ve bitki ağırlığı 1193-1502 gr arasında değişiklik göstermiştir. En yüksek bitki boyu üç günlük sulama aralığında hesaplanan yığışımlı ETc değerinin %125’nin uygulandığı konuda (274 cm) alınırken, en yüksek yeşil ot verimi ise altı günlük sulama aralığında hesaplanan yığışımlı ETc değerinin %75’nin uygulandığı konudan (11062 kg/da) elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Damla Sulama, FAO Penman Monteith, ETo, ETc, ETa

The aim of this study was to determine the effect of dynamic irrigation program on the yield and morphological characteristics of second crop silage maize (Zea mays) in 2016 under the ecological conditions of Manyas district of Balıkesir province. The FAO Penman Monteith method was used to create the dynamic irrigation program. Evapotranspiration (ETo) values calculated from daily climate data were applied by correcting them with plant coefficients (Kc). The study was carried out in randomized blocks divided plots test design in 3 replicates. In the study, 3 different irrigation intervals (3, 6 and 9 days) and 3 evapotranspiration (Etc) levels (75%, 100% and 125%) were examined. As a result of the research; maize seasonal actual evapotranspiration (ETa) 320-582 mm, Water Use Efficiency (WUE) 3.91-5.82 kg/da/mm, Irrigation Water Use Efficiency (IWUE) 4.26-6.92 kg/da/mm, green grass yield 6087.78-11062.82 kg/da, plant height 222.8-283 cm, leaf number 10.33-13.33, leaf weight 114.56-256.18 g, stem diameter 17.2-27.3 mm, stem weight 544-710 g, first cob height 71.66-101.16 cm, cob weight 342 -594 gr and plant weight varied between 1193-1502 gr. The highest plant height (274 cm) was taken in the area where 125% of the cumulative ETc value calculated in the three day irrigation interval is applied, while the highest green grass yield (11062 kg/da) was from the subject where 75% of the cumulative ETc value calculated in the six day irrigation interval has been obtained.

Keywords:

FAO Penman Monteith, Drip Irrigation, ETo, ETc, ETa,

PDF

___

Açıkgöz E (1995) Yem Bitkileri, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları. Bursa.
Allen RG, Pereira LS, Raes D., Smith M (1998) Crop evapotranspiration - Guidelines for computing crop water requirements - FAO Irrigation and drainage paper 56, FAO, Rome.
Anonim 2019. http://www.may.com.tr/urun/hido
Arıtürk ME (2008) İkinci Ürün Silajlık Mısırın Sulama Zamanının Planlanması ve Su-Verim-Kalite İlişkilerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
Aydoğan V (2010) Ordu İlinde yetiştirilen Bazı Yerel ve Melez Mısır Çeşitlerinin Silaj Kalitelerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ordu.
Balmuk Y (2012) Konya Yunak Koşullarında İkinci Ürün Olarak Yetiştirilebilecek Silajlık Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Özelliklerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
Bengisu AG (1994) Harran Ovası Sulu Koşullarında İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Mısırda Verim ve Tarımsal Karakterler Arası İlişkilerin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
Bozkurt Y (2005) Çukurova Koşullarında Damla Sulama Yöntemi İle Sulanan II. Ürün Mısır Bitkisinde Optimum Lateral Aralığının Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Ergül Y (2008) Silajlık Mısır Çeşitlerinin Önemli Tarımsal ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Doktora Tezi Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Gençel B (2002) GAP (Güneydoğu Anadolu Projesi) Bölgesinde İkinci Ürün Mısır Bitkisinin Damla Yöntemiyle Sulanması. Yüksek Lisans Tezi, Çukorova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Gençoğlan C (1996) Mısır Bitkisinin Su-Verim İlişkileri, Kök Dağılımı ile Bitki Su Stresi İndeksinin belirlenmesi ve Ceres-Maize Bitki Büyüme Modelinin Yöreye Uyumluluğunun İrdelenmesi. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Güçük T, Baytekin H (1999) Bozova Sulu Koşullarında İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Silaj Mısır, Silaj Sorgum ve Sorgum-Sudan Otu Melez Çeşitlerinde Hasat Zamanının Verim Ve Bazı Silaj Özelliklerine Etkisi. GAP I. Tarım Kongresi, 26-28 Mayıs 1999, s: 683-690 Şanlıurfa.
Güneş A (2004) Karaman Ekolojik Koşullarında Silajlık Hibrit Mısır Çeşitleri ve Sorgum-Sudan Otu Melezlerinin İkinci Ürün Olarak Yetiştirme İmkânlarının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Gürel F (2007) Kastamonu Ekolojik Şartlarına Uygun Silajlık Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
Howell TA, Cuenca RH, Solomon KH, (1990) Crop Yield Response Management of Farm İrrigation Systems. Trans. ASAE Monograph Chap S. USA.
İptaş S., Avcıoğlu R., 1997. Mısır, sorgum, sudanotu ve sorgum sudanotu melezi bitkilerinde farklı hasat devrelerinin silo yemi niteliğine etkileri, Türkiye Birinci Silaj Kongresi Bildiri Kitabı, Hasad Yayıncılık, 42-51.
Kabakçı S (2014). Iğdır Ekolojik Şartlarına Uygun Silajlık Mısır Çeşitlerinin Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Iğdır.
Kanber R, Yazar A, Köksal H, Oguzer V (1992) Evapotranspiration of Grapefruit in The Eastern Mediterranean Region of Turkey. Scientia horticulturae, 52(1-2), 53-62.
Keskin S (2001) Silajlık olarak yetiştirilen mısır çeşitlerinde bitki sıklığının verim ve bazı kompenentlere etkisi. Yüksek Lisans Tezi Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüs, Konya.
Kırtok Y (1998) Mısır Üretimi ve Kullanımı. Kocapluk Basım ve Yayınevi, İstanbul.
Kuşaksız T (2011) Manisa Ekolojik Koşullarında Ana Ürün Silajlık Olarak Uygun Mısır Çeşitlerinin Belirlenmesi. Türkiye 9. Tarla Bitkileri Kongresi s:529-532, Bursa.
Moralar E (2011) Tekirdağ İlinde Yetiştirilen Bazı Silajlık Mısır Çeşitlerinde Gelişme Sürecinin Belirlenmesi ve Verimliliklerinin Tespiti. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
Olgun F (2011) Silajlık Melez Mısır Çeşitlerinin Farklı Hasat Zamanının Verimi, Verim Unsurları ve Kalite Üzerine Etkisi. Doktora Tezi Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Orak A, İptaş S (1999) Silo Yem Bitkileri ve Silaj, Çayır Mera Amenajmanı ve Islahı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Ankara 49-69.
Öner F, Aydın İ, Sezer İ, Gülümser A, Özata E, Algan D (2011) Bazı Silajlık Mısır Çeşitlerinde Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye 9. Tarla Bitkileri Kongresi, s:465-468, Bursa.
Sade B, Akbudak MA, Acar R, Arat E (2002) Konya Ekolojik Şartlarında Silajlık Olarak Uygun Mısır Çeşitlerinin Belirlenmesi. Hayvancılık Araştırma Dergisi 12 (1): 17-22. Konya.
Sağlamtimur T, Tansı V, Baytekin H (1998) Yem Bitkileri Yetiştirme, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı, Adana, No, 77.
Tanner OB, Sinclair TR (1983) Efficient Water Use in Crop Prodution; Research Limitation to Efficient Water Use in Crop Production. Ed. By HM.
Torun M, (1999). Samsun Şartlarında Silaj İçin Uygun Mısır Çeşitlerinin Belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(1), 19-30.
Yasak S, Çınar A, Tugay ME (2003) Mısırda (Zea mays L,) Ekim Zamanının Tohum Tutma ve Diğer Bazı Özellikler Üzerine Etkileri. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, Diyarbakır, 352-357.
Yolcu H, Tan M (2008) Ülkemizde Yem Bitkileri Tarımına Genel Bir Bakış. Tarım Bilimleri Dergisi, 14(3):303-312.