Başak AYDIN, Erol ÖZKAN, Ferit ÇOBANOĞLU, Mehmet Ali GÜRBÜZ, İlker KURŞUN, İhsan Engin KAYHAN

Edirne İlinde Buğday Üretiminde Girdi Kullanımı ve Karşılaştırmalı Maliyet Analizi

Bu çalışma, Edirne ilinde toprak analizi yaptıran ve yaptırmayan buğday işletmelerinin sosyo ekonomik yönden karşılaştırılması, toprak analizi yaptırmanın buğday üretiminde girdi kullanımı, ürün maliyeti ve elde edilen gelir üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Toprak analiz sayısı en fazla olan laboratuvarlardan üçer tanesi örnekleme dâhil edilmiş olup, 2015 yılında laboratuvarlara başvuran ve toprak analiz desteğinden yararlanan üreticilerden 20’şer kişi olmak üzere toplamda 60 kişi ile ve benzer özelliklere sahip toprak analizi desteğinden yararlanmamış olan 40 üretici olmak üzere, toplamda 100 üretici ile görüşülmüştür. Buğday üretim faaliyeti için girdi kullanım miktarları ve toplam üretim maliyetleri analiz yaptıran ve yaptırmayan üretici grupları için ayrı ayrı hesaplanmıştır. İşletme giderleri bütçe analiz yöntemi, üretim giderleri alternatif maliyet unsuru yöntemi ile saptanmış olup, etki analizi yöntemlerinden en yakın komşu eşleştirme yöntemi kullanılmıştır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda, toprak analizi yaptıran buğday üreticilerinin toprak analizi yaptırmayan üreticilere göre verimde %7.06, brüt karda %16.18, net karda %24.70 oranında artış elde ettikleri belirlenmiştir. Üreticilerin toprak analizi yaptırmaları durumunda buğday maliyetinin daha düşük olacağı ve işletme üzerinde gelir getirici etkisi olacağı görülmüştür. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda, toprak analizi konusunda tüm üreticilere mecburiyet getirilmesi, desteklerin toprak analizi şartına bağlanması ve toprak analizinin ücretsiz yapılması için gerekli imkânların oluşturulması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Destekleme, Ekonomik Analiz, Toprak Analizi

The Effect of Different Phosphorus Doses on Yield and Yield Components and Protein Ratio of Broad Bean (Vicia faba L.)

Broad beans, which are among the legumes, have nutritional importance with their high protein content. There are limited number of studies on broad bean cultivation in our region. In this study, the effects of phosphorus doses (0-6-9-12-15 kg/da) on yield, yield components and protein ratio of some broad bean cultivars (Tugay-Kıtık 2003-Salkım) were investigated. The study was carried out in the experimental area of Aydın Adnan Menderes University, Faculty of Agriculture, Department of Field Crops in 2019/20 and 2020/21. In the study, it was found that the effects of phosphorus doses on yield components such as the number of pods and the number of pods per plant were significant. In addition, the effect of phosphorus application on grain yield and yield components was found to be significant. The highest average grain yield values were determined as 297.1 kg/da (15 kg/da P) in the first year and 316.1 kg/da (12 kg/da P) in the second year. Phosphorus doses are also effective on grain protein ratio, the average highest values were measured as 24.7% in the first year and 25.3% in the second year from the 12 kg/da phosphorus dose. Close data were obtained from the varieties in grain yield. Salkım gave a higher grain yield than the others in the second year. It was determined that the Tugay stood out in both years in terms of grain protein ratio. As a result, 12 kg/da phosphorus application was the prominent dose in terms of grain yield and protein ratios.

Keywords:

Broad bean phosphorus, yield, protein,

PDF

___

Açıl AF, Demirci R (1984) Tarım Ekonomisi Dersleri. T.C. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No: 880. Ankara.
Akar G (2007) Trakya Bölgesinde Gübre Kullanımının Ekonomik Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
Akgün İ, Altındal D, Kara B (2011) Isparta Ekolojik Koşullarında Ekmeklik ve Makarnalık Bazı Buğday Çeşitlerinin Uygun Ekim Zamanlarının Belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi 17(2011): 300-309.
Anonim (2017) Stata Treatment-Effects Reference Manual: Potential Outcomes / Counterfactual Outcomes. Stata: Release 15, Statistical Software. College Station, TX: Statacorp LLC.
Anonim (2021) İstatistik Göstergeler. http://www.tuik.gov.tr. (Erişim Tarihi: 20/12/2021).
Çönoğlu S, Kaynak T, Demirbaş N, Tosun D (2016) Çiftçilerin Toprak Analizi Desteğinden Yararlanma Eğilimleri: İzmir İli Örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 53(4): 441-449.
Gezgin S (2011) Türkiye’de Toprak Analiz Laboratuvarlarının Sorunları ve Çözüm Önerileri. Gübretaş’la Verim Dergisi 23: 22-24.
Gülaç ZN (2011) Sivas İli Hafik İlçesi Tarım İşletmelerinde Toprak Analizi Uygulamalarının Benimsenmesi ve Yayılması Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
Güldal HT (2016) Buğday Yetiştiriciliğinde Toprak Analizi Sonucuna Göre Kullanılan Gübrenin Maliyete Etkilerinin Belirlenmesi: Konya İli Cihanbeyli İlçesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Karaca A, Turgay OC (2012) Toprak Kirliliği. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi 1(1): 13-19.
Kıral T, Kasnakoğlu H, Tatlıdil F, Fidan H, Gündoğmuş E (1999) Tarımsal Ürünler İçin Maliyet Hesaplama Metodolojisi ve Veri Tabanı Rehberi. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayınları, Yayın No: 37. Ankara.
Kızılaslan H (2004) Dünya’da ve Türkiye’de Buğday Üretimi ve Uygulanan Politikaların Karşılaştırılması. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 21(2): 23-38.
Küçükkaya S, Özçelik A (2014) Buğday Üretiminde Toprak Analizi Yaptırmanın İşletme Üzerine Etkileri: Ankara Gölbaşı İlçesi Örneği Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü, Yayın No: 237, Ankara.
Micha E, Tsakiridis A, Ragkos A (2018) Assessing the Importance of Soil Testing in Fertilizer Use Intensity: An Econometric Analysis of Phosphorus Fertilizer Allocation in Dairy Farm Systems. 30th International Conference of Agricultural Economists, July 28-August 2, Vancouver.
Özçelik A, Güldal HT (2014). Tarım İşletmelerinde Toprak Analizi Yaptırmanın Destekleme Ödemeleri, Doğal Kaynak Kullanımı ve Ürün Maliyetleri Yönünden Etkileri: Ankara İli Polatlı İlçesi Örneği. XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 3-5 Eylül, Samsun, Cilt 2, s: 923-928.
Özkaya T, Özdemir S (1992) İzmir İlinde Pamuk Üretiminde Aşırı Kimyasal Gübre Kullanım Sorunu. Tarım Ekonomisi Dergisi 1(1): 55-58.
Öztekin H (2006) Kimyasal Gübre Sektöründe Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderlerinin Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
Tarhan S, Dellal İ (2021) Toprak Mahsulleri Ofisi Alım Politikalarının Üreticilerin Buğday Üretim Uygulamaları Üzerine Etkisi: Ankara İli Gölbaşı İlçesi Örneği. Ziraat Mühendisliği 373: 19-28.
Yılmaz H, Demircan V, Gül M (2009) Üreticilerin Kimyasal Gübre Kullanımında Bilgi Kaynaklarının Belirlenmesi ve Tarımsal Yayım Açısından Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 4(1): 31-44