İLKÖĞRETİM DERS PROGRAMLARININ ÖĞRENCİYE KAZANDIRILMASI HEDEFLENEN DEĞERLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Bu çalışmada ilköğretim Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler, Türkçe, Matematik, Fen ve Teknoloji derslerinin öğretim programları öğrencilere kazandırılması hedeflenen değerler bakımından incelenmiştir. Bu araştırmada, ilköğretim dersi öğretim programlarını öğrenciye kazandırılması hedeflenen değerler açısından değerlendirilebilmek amacıyla öncelikle değer, değer eğitimi ile ilgili literatür ve yapılan araştırmalar incelenmiştir. Literatür taraması sonucu hangi özelliklerin “değer” kabul edilebileceği belirlenmiştir. Daha sonra ilköğretim dersi öğretim programları (Hayat Bilgisi, Sosyal Bilgiler, Türkçe, Matematik, Fen ve Teknoloji derslerinin öğretim programları) nitel araştırma yöntemlerinden olan doküman incelemesi yöntemi ile incelenmiştir. Çalışmada genel olarak aşağıdaki bulgular elde edilmiştir. Hayat bilgisi dersi öğretim programında “değerler” ifadesine doğrudan yer verilmezken, bazı değerlerin programda “kişisel nitelikler” başlığı altında yer aldığı görülmektedir. Sosyal bilgiler dersi öğretim programında değerler “doğrudan verilecek değerler” olarak belirtilmektedir. Türkçe dersi öğretim programında değerlerle ilgili bir açıklama bulunmamakta ancak kazanım ifadelerinde bazı değerlerin yer aldığı görülmektedir. Matematik dersi öğretim programında da bazı değerlerin belirgin bir şekilde yer almadığı, ancak “matematik eğitiminin genel amaçları” arasında ve ölçme değerlendirme bölümünde yer aldığı görülmektedir. Fen ve teknoloji dersi öğretim programında ise değerler, “Tutumlar ve Değerler” başlığı altında verilmiştir. Çalışmanın sonucunda, öğretim programlarında öğrencilere kazandırılması hedeflenen bazı değerlere yer verildiği, ancak programlarda bu konuda bir standardın olmadığı ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

İlköğretim ders programları, değer, değer eğitimi, kişisel nitelik.

AN ANALYSIS OF PRIMARY CURRICULUM IN TERMS OF VALUES TARGETED TO BE FOSTERED IN PUPILS

In this study Life Sciences (1-3rd grades), Social Sciences (4-7th grades), Turkish (1-8th grades), Mathematics (1-8th grades), Science and Technology (4-8th grades) curriculums were analyzed in terms of values targeted to be fostered in pupils. As a result of literature review which features could be considered as values were specified. Later on, primary curriculums (primary curriculums of Life Sciences, Social Sciences, Turkish, Mathematics, Science and Technology) were analyzed with document review that is one of the qualitative research methods. Findings obtained in the study, in general, are as follows; as the expression “values” doesn’t rank in life sciences primary curriculum directly, seen that some values are included in the curriculum under the title of “personal attributes”. In social sciences primary curriculum values are indicated as “values to be taught directly”. In Turkish curriculum there are no explanations about values but seen that some values are included in attainment statements. As for science and technology curriculum, values are given under the title of “Attitudes and Values”. In consequence of the study, it ensures that primary curriculums include some values targeted to be fostered in pupils in general but they are not up to standard in this regard.

Keywords:

Primary curriculums, values, values education, personal attributes.,

PDF

___

Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının İlköğretim II. Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Akbaş, O. (2008). Sosyal Bilgilerde Değerler Öğretimi. Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi (Ed. Bayram Tay ve Adem Öcal), Ankara: Pegem Akademi.

Çepni, S., Bacanak, A. ve Küçük, M. (2003). “Fen Eğitiminin Amaçlarında Değişen Değerler: Fen-Teknoloji-Toplum”. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(4): 7-29.

Demirel, Ö. (2009). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. Ankara: Pegem Akademi.

Doğanay, A. (2009). Değerler Eğitimi. Sosyal Bilgiler Öğretimi Demokratik Vatandaşlık Eğitimi (Ed. Cemil Öztürk), Ankara Pegem Akademi.

Ekşi, H. (2003). “Temel İnsani Değerlerin Kazandırılmasında Bir Yaklaşım: Karakter Eğitimi Programları”. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1): 79-96.

Erdem, A.R. (2007). “An İmportant Factor of Culture of Education Faculties: Vaules (A Case Study of the Education Faculty of PAU”. Eurasion Journal of Educational Research, 26: 95-108.

Hofmann-Towfigh, N. (2007). “Do Student’s Values Change İn Different Types Of Schools?”. Journal of Moral Education, 36(4): 453-473.

İşcan, C.D. (2007). İlköğretim Düzeyinde Değerler Eğitimi Programının Etkililiği. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara..

Kinnier, R., J. Kernes, L. ve Dautheribes, T.M. (2000). “A Short List of Universal Moral Values”. Counseling and Values, 45(1): 4-17.

Kirschenbaum, H. (1995). 100 ways to enhance values and moralility. Massachusetts: Allyn&Bacon A Simon & Schuster Company Needham Heights.

Öncül, R. (2000). Eğitim ve eğitim terimleri sözlüğü. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. Özgüven, İ.E. (2000). Psikolojik testler. Ankara: PDREM Yayınları.

Öztürk, E. (2009). Hayat bilgisi dersinde değer eğitimi ve örnek uygulamalar. İlköğretim Hayat Bilgisi Öğretimi ve Öğretmen El Kitabı. (Ed. Selahiddin Öğülmüş), 1. Baskı, Ankara: Pegem Akademi.

Pike, Mark A. (2007). “Values and Visibility: The İmplementation and Assessment of Citizenship Education in Schools”. Education Review, 59(2): 215-229.

T.C. M.E.B. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2009). İlköğretim hayat bilgisi dersi öğretim programı ve kılavuzu (1, 2 ve 3. Sınıflar), Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.

T.C. M.E.B. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2009). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (1-5. Sınıflar), Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.

T.C. M.E.B. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2006). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (6, 7, 8. Sınıflar), Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.

T.C. M.E.B. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve kılavuzu (4-5. Sınıflar), Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.

T.C. M.E.B. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve kılavuzu(6-7. Sınıflar), Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.

T.C. M.E.B. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2009). İlköğretim matematik dersi öğretim programı ve kılavuzu(6-8. Sınıflar), Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.

T.C. M.E.B. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2005). İlköğretim matematik dersi öğretim programı ve kılavuzu (1-5. Sınıflar), Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.

T.C. M.E.B. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2005). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve kılavuzu (4-5. Sınıflar), Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.

T.C. M.E.B. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve kılavuzu (6-7-8. Sınıflar), Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.

Yıldırım, K. (2009). “Values Education Experiences of Turkish Class Teachers: A Phenomonological Approch”. Eurasioan Journal of Educational Research, 35: 165-18

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 7. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.