Rabia Sena AKBABA, Şener DEMİREL, Yelda KÖKÇÜ

5. Sınıf Türkçe Ders Kitabının Resim-Metin İlişkisi Açısından İncelenmesi

Ders kitapları, öğrencinin öğrenimine ve eğitimine katkı sağlayan araçların başında gelmektedir. Kolay erişilen bir kılavuz özelliği taşıyan ders kitapları, biçim ve içerik açısından öğrenci seviyesine uygun ve öğrenci gelişimini destekleyecek şekilde hazırlanmalıdır. Öğrenci seviyesine uygun olarak tasarlanan ders kitapları, öğrenciler tarafından ilgi görmektedir. Söz konusu kitapların, eğitimde kullanılan araç-gereçlerin sahip olması gereken nitelikler göz önünde bulundurularak hazırlanması eğitsel amaçların gerçekleşmesine yardımcı olmaktadır. Ders kitaplarındaki eğitsel özelliklerden biri de metinlerle beraber verilen resimlerdir. Bu araştırmada 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yayınlanan 5. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan resimlerin, metinlerle olan ilişkisinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Nitel desende gerçekleştirilen araştırmada, doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Kitapta kullanılan resim sayısı, resimler ile metinlerin ilişkilendirilme biçimi, kullanılan renkler ve renklerin çocuğa göreliği gibi kategoriler göz önünde bulundurularak yapılan inceleme sonucunda elde edilen veriler, betimsel analiz tablosu ile sunulmuştur. Sonuç olarak incelenen sekiz metinde, metinle bir arada yer alan resimlerin, metinlerin içeriğine uygun olarak seçildiği görülmüştür. Resim-metin ilişkisi açısından eksik bulunan kısımlara ilişkin ise çeşitli öneriler geliştirilmiştir.

Examination of Grade 5th Turkish Textbook in terms of Picture-Text Relationship

Textbooks are one of the tools that contribute to the learning and trainingof learners. Textbooks with an easy-to-access guide should be prepared ina way that fits student-level and supports student development in terms ofform and content. Textbooks designed in accordance with the level of thestudents are also attracted by students. The preparation of these books bytaking into consideration the qualifications required for the tools used ineducation helps to achieve the educational objectives. One of theeducational features in the textbooks is the pictures accompanying thetexts. In this research, it is aimed to reveal the relation between the picturesin the 5th grade Turkish textbook published by the Ministry of NationalEducation in the academic year of 2017-2018 with the texts. In thequalitative research, the document analysis technique will be used. Thenumber of pictures used in the book, the way the pictures and texts arerelated, the colors used, and the color of the children, etc. examined in thisstudy. The findings obtained as a result of the examination presented witha descriptive analysis table. As a result, in the eight texts examined, it wasseen that the pictures in combination with the text were selected inaccordance with the contents of the texts. Various suggestions have beendeveloped for the missing parts in terms of image-text relation.

PDF

___

Akyol, H. (2013). Türkçe Öğretim Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Aygün, A. (2014). 2004-2013 Yılları Arasında Yayımlanan Resimli Öykü Kitaplarında Metin-Resim İlişkisinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Ayhan, Y. (2010). İlköğretim 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Resimlemelerinin Biçim Ve İçerik Açısından 11 Yaş Grubuna Uygunluğu ve Aynı Yaş Grubu Öğrencilerin Yaptığı Resimlemelerle Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Baş, B. ve Yıldız, F. İ. (2014). İlkokul Türkçe Ders Kitaplarının Resim-Metin İlişkisi Açısından Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(28), 139-151.
Binbaşıoğlu, C. (1994). Ders Kitapları Üzerine. Çağdaş Eğitim Dergisi, 19(195), 33.
Çakmak Güleç, H. ve Geçgel H. (2005). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Kök Yayıncılık.
Delice, A; Aydın E. ve Kardeş, D. (2009). Öğretmen Adayı Gözüyle Matematik Ders Kitaplarında Görsel Ögelerin Kullanımı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 16: 75-92.
Demirel, M. (1996). Bilgilendirici Metin Türünün ve Okuduğunu Anlama Becerisinin Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Öğrenme Düzeyine Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(12).
Göçer, A. (2007). Türkçe ve Sınıf Öğretmenleriyle Öğretmen Adayları için Türkçe Öğretimi. Niğde: Öncü Kitap.
Gök, F. (2003) Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Ders Kitapları, Ders Kitaplarında İnsan Hakları: Tarama Sonuçları İçinde. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
Günay, D. (2003). Metin Bilgisi. İstanbul: Multilingual.
Günes, F. (2002). Ders Kitaplarının İncelenmesi. Ankara: Ocak Yayınları.
Güneş, F. (2013). Türkçe Öğretiminde Metin Seçimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 1- 12.
İşcan, A. (2004). Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Edebi Metinlerin Öğrencilere Estetik Zevk Kazandırmadaki Rolü. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Kabapınar, F. (2003). Oluşturmacı Anlayışı Yansıtması Açısından Türk ve İngiliz Fen Bilgisi Kitaplarındaki Görsel Ögeler, Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 119-126.
Karatay, H. (2011). Çocuk Edebiyatı Metinlerinde Bulunması Gereken Özellikler. (Ed.T. Şimşek) Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı El Kitabı (s. 77-125). Ankara: Grafiker Yayınları.
Karatay, H. (2011). Çocuk Edebiyatı Metinlerinde Bulunması Gereken Özellikler. Ed.T. Şimşek, Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı El Kitabı (s. 77-125). Ankara: Grafiker Yayınları.
Kayabekir, T. (2010). İlköğretim 8. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Tasarımında Yer Alan İllüstrasyonların Metne Uygunluk Açısından Değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Lord, M. (2001). Know Much About Science Books? Many Are Rife With Errors, Says New Study. U.S. News and World Report, 130 (3), 50.
MEB (2018). Türkçe Dersi Öğretim Programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
Mıles, M. B. Ve Huberman, M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. CA: Sage.
Milli Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları ve Eğitim Araçları Yönetmeliği, http://www.resmigazete.gov.tr/2012/09/20120912-2.htm.
Özay, E. ve Hasenekoğlu, İ. (2007). Lise-3 Biyoloji Ders Kitaplarındaki Görsel Sunumla Gözlemlenen Bazı Sorunlar. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 4(1), 80-91.
Özkan, R. ve Tutkun, S. B. (2014). İlköğretim Sosyal Alan Ders Kitaplarının Görsel Boyut ve İçerik Tutarlılığı Açısından İncelenmesi. International Journal of Social Science, 24, 371-386.
Sever, S. (2010). Çocuk ve Edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.
Tural, A., Şahan, G., Işık, A. D., Özdemir, S., Uysal, H., ve Yılmaz, O. (2017). Türkiye ve Almanya'daki Hayat Bilgisi Ders Kitaplarının Resim-Metin İlişkileri ve Kullanımları Bakımından Karşılaştırılması. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 770.
Tür, G. ve Turla, A. (1999). Okul Öncesinde Çocuk, Edebiyat ve Kitap. İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
Yalın, H. İ. (1996). Ders Kitaplarının Değerlendirilmesi. 6. Milli Eğitim Sempozyumu, Kütahya, 4-5 Ekim.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yıldız, F. İ., ve Baş, B. (2015). İlkokul 2. Sınıf Türkçe Ders Kitabının Resim-Metin İlişkisi Açısından Değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 251-268.