Ogier Ghiselin De Busbecq’in Gözlemleri ile Kanuni Sultan Süleyman Döneminde Osmanlı ile Avrupa’nın Karşılaştırılması

Kanuni dönemini bizlere anlatan önemli kaynaklardan biri Avusturya elçisi Busbecq’in yazdıklarıdır. Osmanlı ile sık sık karşı karşıya gelen Avusturya, anlaşma zemini oluşturmak için kendini her anlamda iyi yetiştiren Ogier Ghiselin de Busbecq’i elçi olarak İstanbul’a gönderir. Busbecq, Osmanlı ile ilgili gözlem ve değerlendirmelerini arkadaşı Nicolas Michault’a 1555, 1556, 1560 ve 1562 yıllarında dört mektup şeklinde yazıp gönderir. Bu mektuplarda Osmanlı’nın üstün olma ve Avrupalıların geri kalma sebepleri mukayeseli bir şekilde anlatılmıştır. Osmanlı’daki Müslümanların gelenek ve görenekleri, inançları, çalışma hayatları gibi birçok konudaki durumları da çarpıcı bir şekilde anlatılır. Yine Osmanlı devlet ve ordu yönetimi ile padişahı, ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Bununla beraber kendi ülkesindeki durumu da anlatan Busbecq, iki ülkeyi ve halkı mukayese etmiş ve Avrupa’nın Osmanlı’ya karşı nasıl ayağa kalkabileceğinin reçetesini vermekten geri durmamıştır. Bu çalışmada Busbecq’in söz konusu mukayeselerine dikkat çekilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı İmparatorluğu, Busbecq, Avrupa, Mektup

Comparison of The Ottomans And Europe in The Period of The Suleiman The Magnificent with The Observations of Ogier Ghiselin De Busbecq

One of the important sources telling us about reign of Suleiman I "The Magnificent" is the writings of the Austrian ambassador Busbecq. Confronting with the Ottomans frequently, Austria sends Ogier Ghiselin de Busbecq, who educates himself well in every sense, to Istanbul as an ambassador to create a basis for agreement. Busbecq wrote and sent his observations and evaluations about the Ottoman Empire to his friend Nicolas Michault in four letters in 1555, 1556, 1560 and 1562. In these letters, the reasons for the superiority of the Ottomans and the backwardness of the Europeans are explained in a comparative way. The situation of Muslims in the Ottoman Empire in many subjects such as their customs and traditions, beliefs and working life is also explained in a striking way. Again, the Ottoman state and army administration and the sultan are discussed in detail. In addition, Busbecq, who also explained the situation in his own country, compared the two countries and the people and did not hesitate to prescribe how Europe could stand up against the Ottoman Empire. In this study, attention will be drawn to the mentioned comparisons of Busbecq.

Keywords:

Ottoman Empire, Busbecq, Europe, Letter,

PDF

___

Ahmet Cevdet Paşa (2008). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, C. İ, İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yayıncılık.
Arıkan, Z. (1984). Busbeq ve Osmanlı İmparatorluğu, Osmanlı Araştırmaları Derisi, 4, 197-224.
Arıkan, Z. (1993). Busbecq’in ‘Türklere Karşı Savaş Tasarısı’, Belleten, CVİİ, (218), 113- 160.
Broquiére, B. de la (2000). Denizaşırı Seyahat. çev. İlhan Arda. İstanbul: Eren Yayıncılık.
Busbecq, O. G. de (2002). Türk Mektupları, haz. Recep Kibar. İstanbul: Kırk Ambar Kitaplığı.
Clavijo, R. G. de (2008). Timur’un Hayatı ve Kadiz’den Semerkant’a Seyahatler. çev. Zeynep Ertan. İstanbul: Pozitif Yayınları.
Çetin, F. (2010). XVİ. Asır Alman Seyyahlarına Göre Osmanlı Toplumu (Müslüman Davranış ve Törenleri ile Dini Mekânları). Vakıflar Dergisi, 34, 19-33.
Çetin, F. (2011). XVİ. Asır Alman Seyyahlarında Osmanlı (Türk) Toplumu ve İnsanına Dair Bilgisizlik ve Tarihi Önyargılar, Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 39-58.
Eyice, S. (1992). Busbeke, Ootgeer Giselijn van. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. Vİ, 466-467.
İbn Fazlan (2011). Seyahatname. çev. Ramazan Şeşen. İstanbul: Bedir Yayınevi.
Jorga, N. (2009). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, C. İİ, çev. Nilüfer Epçeli. İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
Köprülü, M. F. (1991). Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Kurtaran, U. (2006). Osmanlı-Avusturya Diplomatik İlişkileri (1526-1791). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kurz, O. (2005). Sultan İçin Bir Saat Yakındoğu’da Avrupa Saat ve Saatçileri. çev. Ali Özdamar. İstanbul: Kitap Yayınevi.
Kütükoğlu, M. S. (1998). Tarih Araştırmalarında Usûl, İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.
Ortaylı, İ. (1992). 19. Asırdan Zamanımıza Hindistan Üzerine Türk Seyahatnameleri. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 47: 271-277.
Öztuna, Yılmaz (1989). Kanuni Sultan Süleyman, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Polatçı, T., & Batmaz, A. (2013). Doğu-Batı İmajı Gölgesinde Kostantinopolis ve Beç: XVİ ve XVİİ. Yüzyıllarda Osmanlı-Habsburg İlişkileri, Akademik Bakış Dergisi, 6(12), 51-80.
Schiltberger, J. (1995), Türkler ve Tatarlar Arasında (1394-1427). çev. Turgut Akpınar. İstanbul: İletişim Yayınları.
Uzunçarşılı, İ. H. (1999). Osmanlı Tarihi, C. İİ. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Von Hammer Purgstall, J. (1992). Büyük Osmanlı Tarihi. C. İİİ. İstanbul: Uçdal Hikmet
Yalman (Yalkın), A. R. (1977). Cenupta Türkmen Oymakları. C. İİ, haz. Sabahat Emir. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Yazıcı, N. (2006). Kanuni Döneminin Bir Tanığı Busbecq ve Türk Mektuplar. Hürriyet Gösteri Sanat ve Edebiyat Dergisi, 277: 76-78.
Yıldırım, İ. (2014). Osmanlı Devleti’nde Elçilik Kabulleri. İstanbul: Kitap Yayınevi.