Elçin Doğan GÜRBÜZER, Cennet Pişkin AYVAZOĞLU

Klaros’tan Pişmiş Toprak Barbitoslu Figürinlerin İkonografisi

Klaros Kutsal Alanı, İzmir İli, Menderes İlçesi’ne bağlı Ahmetbeyli Mahallesi sınırları içinde, Cumaovası’nı güneydeki Kuşadası Körfezi’ne bağlayan Ales Vadisi’nin taban düzlüğünde yer almaktadır. Doğuda Gallesion Dağı Barbandondağ, Kale Boğazı Dağı , batıda Korakion Dağı Mezarlık Dağ ile çevrilmiş olup hemen batısından geçen Ales Deresi, Ahmetbeyli Deresi Ahmetbeyli Mahallesi’nden 500 m uzaklıkta bir eğri çizip güney yönüne dönerek denize ulaşmaktadır. Ana kentleri olan, Ahmetbeyli sahilindeki Notion’un Nea Kolophon 1600 m kuzeyinde ve daha içerindeki Kolophon’un ise 13 km güneydoğusunda yer almaktadır. Apollon Klarios’a adanmış olan kutsal alan Delphoi ve Didyma ile birlikte antik dünyanın en önemli üç kehanet merkezinden biri konumundadır. Klaros’ta Res. 1 20. yy.’ın başlarında başlayan ve belirli aralıklarla günümüze kadar devam eden kazı çalışmaları sırasında en önemli buluntu gruplarından birini çok sayıdaki telli çalgı taşıyan figürinler oluşturmaktadır. Bu figürinler çoğunlukla Arkaik Dönem’e ait Apollon Sunağı’ndan ele geçmişlerdir1 Res. 2 . Söz konusu telli çalgılar arasında lyra ve kithara taşıyan pişmiş toprak figürinler Apollon’un müzik tanrısı kimliğiyle ilişkilendirilmekte ve Apollon’a sunulmuş adaklar olarak değerlendirilmektedir2. Arkaik Apollon Sunağı’ndan ele geçen bir grup pişmiş toprak figürin ise barbitos adı verilen başka bir müzik aleti taşımaktadır.

The Iconography of Terracotta Figurines Carrying Barbitos among the Claros Finds

The Claros sanctuary in the Ionia region was dedicated to Apollo Clarius and is one of the most important centers of prophecy in antiquity. Terracotta figurine groups carrying string instruments are among the outstanding votives discovered in the Claros excavations. The musical instruments carried by the figurines in question include the lyra, the kithara, and the barbitos. While similar examples of the figurines carrying the lyra and kithara have been discovered at centers other than Claros, figurines carrying the barbitos have only been encountered among the Claros finds. These figurines have been unearthed on the steps of the archaic altar dedicated to Apollo. Dated to the second half of 6th century B.C., figurines carrying the barbitos are fewer in number compared to other groups and reflect a single style.

PDF

___

Sparkes – Talcott 1970 B. A. Sparkes – L. Talcott, The Athenian Agora Vol: XII, Black and Plain Pottery of the 6th, 5th and 4th Centuries B.C., Part 1-2 (1970).
Moore 1997 M. B. Moore, The Athenian Agora, Vol. XXX. Attic Red-Figured and WhiteGround Pottery (1997). Beazley 1928 J. D. Beazley, Greek Vases in Poland (1928).
Boardman 1988 J. Boarman, “Chapter 7c: Material Culture”, The Cambridge Ancient History IV. Greece and the Western Mediterranean. c.525 to 479 BC (1988) 414-430.
Boardman 2002 J. Boardman, Kırmızı Figürlü Atina Vazoları: Arkaik Dönem (2002).
Bundrick 2005 S. Bundrick, Music and Image in Classical Athens (2005).
CVA Corpus Vasorum Antiquorum http://www.cvaonline.org/cva/Countrylist.htm Dewailly 2000 M. Dewailly, “Les statuettes en terre cuite du sanctuaire d’Apollon à Claros: Production et consommation (fin VIème -fin Vème siècle)”, bk.: F. Krinzinger (ed.), Die Ägäis und das westliche Mittelmeer. Beziehungen und Wechselwirkungen 8. bis 5. Jh. v. Chr., Wien, 24. bis 27. März 1999 (2000) 343-347.
Dewailly 2001 M. Dewailly, “Le sanctuaire d’Apollon à Claros: Place et fonction des dieux d’après leurs images”, MÉFRA 113-1 (2001) 365-382.
Doğan-Gürbüzer 2012 E. Doğan-Gürbüzer, Klaros Kazılarında Bulunmuş olan Pişmiş Toprak Figürinler ve Kültler Açısından Değerlendirilmeleri (Ege Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi 2012).
Doğan-Gürbüzer 2016 E. Doğan-Gürbüzer, “Terracotta Figurines with Stringed Instruments from Claros”, bk.: A. Bellia – C. Marconi (ed.), Musicians in Ancient Coroplastic Art.
Iconography, Ritual Context and Functions (2016) 73-83.
Gauthier 1999 P. Gauthier, “Nouvelles Inscriptions de Claros. Décrets d’Aigai et de Mylasa pour des juges Colophoniens”, RÉG 112, 1999, 1-36.
Hoorn 1951 G. v. Hoorn, Choes and Anthesteria (1951).
Lidell – Scott 1940 H. G. Lidell – R. Scott, A Greek-English Lexicon (1940).
LIMC III Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae III.1-2: Atherion-Eros (1986).
Maas – McIntosh Snyder 1989 M. Maas – J. McIntosh Snyder, Stringed Instruments of Ancient Greece (1989).
Mathiesen 1999 T. J. Mathiesen, Apollo’s Lyre: Greek Music and Music Theory in Antiquity and the Middle Ages (1999).
McIntosh Snyder 1972 J. McIntosh Snyder, “The Barbitos in the Classical Period”, CJ 67/4 (1972) 331-342.
Muss-Arnolt 1892 W. Muss-Arnolt, “On Semitic Words in Greek and Latin”, TAPA 23 (1892) 35-156.
Paquette 1984 D. Paquette, L’instrument de musique dans la céramique de la Grèce antique: études d’organologie (1984).
Pişkin-Ayvazoğlu 2015 C. Pişkin Ayvazoğlu, Klaros’ta Dionysos Kültü, (Ege Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi 2015).
Robert 1960 L. Robert, “Fouilles de Claros 1959”, TürkAD X.1, 1960, 58-59.
Robert 1977 L. Robert, “Documents d’Asie Mineure”, BCH 101.1, 1977, 43-132.
Robert – Robert 1989 L. Robert – J. Robert, Claros I. Décrets Hellénistiques (1989).
Robert – Robert 1992 L. Robert – J. Robert, “Décret de Colophon pour un chresmologue de Smyrne appelé à diriger l’oracle de Claros”, BCH 116.1, 1992, 279-291.

ISSN: 1301-2746
Yayın Aralığı: Yıllık
Başlangıç: 1996
Yayıncı: Koç Üniversitesi AKMED (Suna & İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Merkezi)