Derin Deniz Balıkçılığında Yatırımın Karlılık Analizi: Kuzeydoğu Akdeniz Örneği

Su ürünleri sektörü yarattığı yüksek katma değeri ile ülke ekonomisine önemli katkılar sağlamaktadır. Sektör kapsamında, ağırlıklı olarak avlanma yasağı döneminde uluslararası sularda yapılan derin deniz balıkçılığı faaliyetleri ekonomiye artı bir değer kazandırmaktadır. Ancak, avcılığın derin sularda yapılması, yatırım ve işletme masraflarındaki artışı da beraberinde getirmektedir. Bu çalışmada derin deniz balıkçılığı yapan bir işletmenin teknik ve ekonomik performansının çeşitli göstergelerle ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu çalışma, 2014 Mayıs ve Haziran, 2015 Haziran ve 2019 Temmuz aylarında, Kuzeydoğu Akdeniz’in (Mersin Körfezi) uluslararası sularında 200-630 m derinlikler arasında gerçekleştirilmiştir. Toplam 132 saat 50 dakika süre ile aktif trol çekimi yapılmıştır. Her bir çekim sonucunda elde edilen av miktarları türlerine göre ayrı ayrı belirlenmiştir. Analiz ve değerlendirmeler için oranlar ve yüzde hesapları kullanılmıştır. Elde edilen veriler değerlendirilerek derin deniz balıkçılığı yapan bir işletmenin teknik ve ekonomik performansının çeşitli göstergelerle ortaya koyulması amaçlanmıştır. Analiz sonuçlarına göre; işletmenin toplam 40.549 TL balıkçılık geliri içerisinde en çok getirinin sırası ile Aristaeomorpha foliacea-Aristeus antennatus (%36,11), Merluccius merluccius (%17,60) ve Parapenaeus longirostris (% 11,97) türlerinden elde edildiği belirlenmiştir. İncelenen balıkçılık işletmesinin toplam maliyetleri içerisinde yakıt maliyetleri ilk sırada yer almış, yakıt maliyetlerini işçilik maliyetleri izlemiştir. İşletmenin brüt geliri negatif olarak belirlenmiştir. İşletme, kâr marjı bakımından alternatif yatırım araçlarından daha düşük getiri sağlamıştır. Bu sonuçlara göre işletmenin negatif ekonomik performans sergilediği belirlenmiştir. Ancak, brüt faydanın (GEP) negatif olmasına karşın, net fayda (NEP) ve brüt katma değerin (GAV) pozitif olması, söz konusu balıkçılığın ulusal ve bölgesel ekonomiler üzerinde olumlu bir ekonomik etki yarattığı sonucunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Derin deniz balıkçılığı, Kuzeydoğu Akdeniz, karlılık analizi, ekonomik performans

Profitability Analysis of Investment in Deep Sea Fisheries: The Northeast Mediterranean Case

The fisheries sector provides significant contributions to the country's economy with its high added value. Within the scope of the sector, deep-sea fishing activities carried out in international waters during the fishing ban period add an added value to the economy. However, fisheries in deep waters bring an increase in investment and operating costs. This study aims to reveal the technical and economic performance of a deep-sea fishing enterprise with various indicators. This study was carried out between the depths of 200-630 m in the international waters of the Northeast Mediterranean (Mersin bay) in May and June 2014; June 2015 and July 2019. Active trawling was performed for a total of 132 hours and 50 minutes. The amount of fish obtained as a result of each hauling drawing has been determined according to species. Ratios and percentage calculations were used for analysis and evaluations. By evaluating the obtained data, it is aimed to reveal the technical and economic performance of a deep-sea fishing enterprise with various indicators. According to the analysis results, it has been determined that Aristaeomorpha foliacea-Aristeus antennatus (36,11%), Merluccius merluccius (17,60%) and Parapenaeus longirostris (11,97%) were the highest yields respectively in the fishing income of the company with 40.549 TL in total. Among the total costs of the fisheries surveyed, fuel costs took the first place and fuel costs were followed by labor costs. The gross income of the entity was determined as negative. The entity provided lower returns than alternative investment instruments in terms of profit margins. According to these results, it is determined that the company exhibits negative economic performance. However, although Gross Estimated Profit (GEP) is negative, Net Estimated Profit (NEP) and Gross Added Value (GAV) are positive, which results in a positive economic impact on the national and regional economies.

Keywords:

Deep-sea fisheries, Northeastern Mediterranean, profit analysis, economic performance,

PDF

___

Anonim, (1993). Marmara, Ege ve Akdeniz’de Demersal Balıkçılık Kaynakları Sörvey Raporu. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA), 579 s.
Aydın, O., & Sayılı, M. (2009). Samsun İlinde Alabalık İşletmelerinin Yapısal ve Ekonomik Analizi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 2009, 26(2), 97-107.
Aswathy, N. A. Shanmugam, T. R., & Sathıadhas, R. (2011). Economic viability of mechanized fishing unitsand socio-economics of fishing ban in Kerala, Indian Journal of Fisheries, 58(2), 115-120.
Başusta, N. (1997). İskenderun Körfezinde Bulunan Pelajik ve Demersal Balıklar. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Su Ürünleri Ana Bilim dalı, Doktora Tezi, Kod No: 381 Adana, 202 s.
Bayhan, Y.K., Ergüden, D., & Cartes, J.E. (2018). Deep Sea Fisheries in Mersin Bay, Turkey, Eastern Mediterranean: Diversity and Abundance of Shrimps and Benthic Fish Fauna. Acta Zoologica Bulgarica, 70 (2), 259-268.
Benli, H.A., Bilecik, N., Cihangir, B., Katağan, T., Cirik, Ş., sayın, E., Kaya, M., Koray, T., Çınar, M.E., Salman, A., Sever, M.T., Ünlüoğlu, A., Küçüksezgin, F., Buhan, E., Yılmaz, H., & Akalın, S. (1999). The bio-ecological properties of the surrounding waters of the Turkish Republic of Northern Cyprus. Republic of Turkey Ministry of Food, Agriculture and Livestock General Directorate, Bodrum Fisheries Research Center, No:4, 66 p.
Can, M.F., & Aktaş, M. (2005). A Prelımınary Study On Populatıon Structure and Abundance of Aristaeomorpha foliacea (Rısso, 1827) (Decapoda, Natantıa) In The Deep Water of The North eastern Medıterranean. Crustaceana, 78 (8), 941-946.
Can, M.F., Aktaş, M., & Demirci A. (2006). A preliminary study on population structure and abudance of Plesionika martia (A. Milne-Edwards, 1883) (Decapoda:Pandalidae) in the deepwater of the northeastern Mediterranean. Ege Journal of Fisheries & Aquatic Sciences, volume 23, Suppl. (1/3), 365-367.
Chhaya, N. D., Jani, G. M., & Amreliya, J. A. (1991). EconomicViability of Trawlers, Gillnet tersand Dug-outs with OBM. Fishing Chimes, vol.11 No.51, 53-57.
Çeliker, S. A., Korkmaz, A. Ş., Dönmez, D., Gül, U., Demir A., Genç, Y., Kalanlar, Ş., & Özdemir, İ. (2006). Karadeniz Bölgesi’nde su ürünleri avcılığı yapan işletmelerin Sosyo-Ekonomik Analizi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarım Ekonomisi Araştırma Enstitüsü (TEAE), Yayın No:143, Ankara, 122 s. ISBN: 975-407-196-9.
Dalyan, C. (2012). Levant Denizi (Doğu Akdeniz) Kuzeydoğusunun Üst Kıta Yamacı Balıklarının Dağılımları. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Biyoloji Bölümü, Hidrobiyoloji Anabilim Dalı, 108 s.
Demirci, A. (2007). Derin Deniz Karideslerinden Plesionika martia (Decapoda: Pandalidae)’nın Kuzey Doğu Akdeniz Trol Balıkçılığında Değerlendirilmesi, E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 24 (1-2), 93–96.
Deval, M.C., & Froglia, C. (2016). New records of deep-sea decapod crustaceans in the Turkish Mediterranean Sea (North Levant Sea). Zoology in the Middle East, 62, 323-330
Franquesa, R., Idrissi, M.M., & Alarcón, J.A. (2001). Feasibility assessment for a database on socio-economic indicators for Mediterranean fisheries. Studies and Reviews. General Fisheries Commission for the Mediterranean, No:71. Rome, FAO. 55p. ISBN: 92-5-104643-3
Gönülal, O., Özcan, T., & Katagan, T. (2010). A contrubition on the distribution of the giant red shrimp Aristaeomorpha foliacea (Risso, 1827) along the Aegen Sea and Mediterranean part of Turkey. CIESM 39th congress, Venice/ITALY, 534 p.
Gönülal, O. (2017). Length-weight relationships of 16 fish species from deep water of northern Aegean Sea (500- 900 m). Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 17, 995-1002. DOI: 10.4194/1303-2712-v17_5_14
Kaya, M. (1993). Ege Denizi derin deniz balıkları üzerine bir araştırma. Turkish Journal of Zoology, 17, 411-426.
Korkmaz, A.Ş., & Çoşkun, T. (2016). Endüstriyel Balıkçı Teknelerinin Sosyo-Ekonomik Göstergeleri: Sinop İli Örneği, Journal of Aquaculture Engineerıng and Fisheries Research, 2(4), 208-216.
Özcan, T., & Katağan, T. (2009). Deep-water decapod Crustacean fauna of the Sığacık Bay, Aegean Sea coast of Turkey. Ege Journal of Fisheries & Aquatic Sciences, 26 (2), 149 – 151.
Rad, S., & Delioğlan, Ş. (2006). Taşucu'nda Trol Tekne Balıkçıları ve Sosyo-Ekonomik Göstergeler, Türkiye VII Tarım Ekonomisi Kongresi , 13eylül, 2006, Antalya.
Sabatella, E., & Franquesa, R. (2004). Manual of fisheries sampling surveys: methodologies for estimations of socio-economic indicators in the Mediterranean Sea. Studies and Reviews. General Fisheries Commision For The Mediterranean, No: 73, Rome, FAO. 37p. ISBN: 92-5-105093-7
Sarıca, A., Gökçe, G., Dalgıç, G., & Özbilgin, H. (2018). Balıkçı Gemilerinde Yakıt Tüketiminin Tespiti ve Azaltılması. Türk Denizcilik ve Deniz Bilimleri Dergisi, Cilt: 4 Sayı: 1, 8-19.
Stefano, V. De, Trapani, A. M., Macaluso, D. (2006). Deep-sea shrimp fishery in Sicily: Theeconomic performance of the shrimp trawling fleet in theports of Mazara del Vallo, Sciacca, and Porto Empedocle, Chemistry and Ecology, 22:sup1, S433-S442, DOI:10.1080/02757540600571877
Tietze, U.,Prado, J., Le Ry, J-M. & Lasch, R. (2001). Techno-economic performance of marine capture fisheries. FAO Fisheries Technical Paper, No: 421, 79 p.
Tietze, U.;Lash, R.; Thomsen, B., & Rihan, D. (2005). Economic performance and fishing efficiency of marine capture fisheries. FAO Fisheries Technical Paper, No. 482, Rome, 68 p.
Ünal, V. (2002). Trol Balıkçılığında Yatırımın Karlılık Analizi, Foça (Ege Denizi). E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, Cilt/ 19, Sayı/ (3-4), 411 – 418.
Ünal, V. (2003). Yarı Zamanlı Küçük Ölçekli Balıkçılığın Sosyo-Ekonomik Analizi, Foça (Ege Denizi). E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, Cilt/ 20, Sayı/ (1-2), 165 –172.
Ünal, V., & Göncüoğlu, H. (2012). Fisheries Management in Turkey. 263-288 pp. A. Tokaç, A.C. Gücü, B. Öztürk [eds.], The State of The Turkish Fisheries, Turkish Marine Research Foundation. Publication Number: 35, 516 p.
Yeşilçimen, H.Ö., & Kuşat, M. (2011). Montly change of economic fish species caught by bottom trawl fishing from Antalya bay. Journal of Fisheries Sciences.com, 5(2), 115-121, DOI: 10.3153/jfscom.2011014.
Yemişken, E., Dalyan, C., & Eryılmaz, L. (2014). Catch and discard fish species of trawl fisheries in the Iskenderun Bay (North-eastern Mediterranean) with emphasis on lessepsian and chondricthyan species. Mediterranean Marine Science, 15(2), 380-389.