Hemşirelerde Mobbing ve İş Tatmini İlişkisinin Meta Analiz Yöntemiyle İncelenmesi

Amaç: Bu çalışmanın amacı, algılanan mobbing düzeylerini incelemek ve Türkiye’de çalışan hemşirelerin mobbing ile iş tatmini arasındaki ilişkiyi meta-analiz yöntemiyle incelemektir. Metot: Bu sistematik inceleme ve meta-analiz Joanna Briggs Institute yönergelerine dayanmaktadır. Ulusal Tez Merkezi, DergiPark, PubMed, EBSCO Host ve Web of Science veri tabanlarından algılanan mobbing düzeyleri ile ilgili toplam 850 çalışma ve mobbing ile iş doyumu arasındaki ilişkiye yönelik 50 çalışmaya ulaşılmıştır. Türkçe ve İngilizce olarak yazılmış olan ve 31 Aralık 2018 tarihinden önce yayımlanmış makale ve tezler çalışmaya dahil edilmiştir. PRISMA ifadesi, sistematik inceleme ve meta-analizi bildirmek için kullanılmıştır. Bulgular: Algılanan mobbing düzeyi 1.867 olarak bulunmuş ve Türkiye’de çalışan hemşirelerde mobbing ile iş doyumu arasında negatif ve orta düzeyde bir ilişki olduğu görülmüştür (r = -.510, p = .000). Sonuç: Meta-analiz sonuçlarına göre Türkiye’de hemşirelerin yüksek derecede mobbing davranışına maruz kaldığı görülmüştür. Mobbing ile iş doyumu arasındaki ilişki, negatif ve orta düzeyde bir korelasyon göstermiştir. Bu da, mobbing seviyesi arttıkça iş doyumu seviyesinin düştüğünü göstermektedir.Anahtar Kelimeler: hemşireler, iş tatmini, sistematik inceleme, meta-analiz

Assessment of Mobbing and Job Satisfaction Relationship in Nurses: A Systematic Review and MetaAnalysis

Aim: The aim of this study to examine the perceived mobbing levels, and to look into the relationship between mobbing and job satisfaction of nurses working in Turkey through a meta-analysis. Methods: This systematic review and meta-analysis is based on the Joanna Briggs Institute guidelines. A total of 850 studies on perceived mobbing levels, and 50 studies on the relationship between mobbing and job satisfaction were retrieved from databases which are Ulusal Tez Merkezi, DergiPark, PubMed, EBSCO Host, and Web of Science. The articles and dissertations were written in Turkish and English and published before December 31, 2018. The PRISMA statement was used to report systematic review and meta-analysis. Results: The perceived mobbing level was found to be 1.867, and a negative and medium-level relationship was observed between mobbing and job satisfaction in nurses who work in Turkey (r = -.510, p = .000). Conclusions: The perceived mobbing level, according to the meta-analysis, were found to show that nurses are exposed to a high degree of mobbing behavior in Turkey. The relationship between mobbing and job satisfaction showed a negative and moderate correlation. In other words, as the mobbing level increases, the job satisfaction level decreases.Keywords: nurses, job satisfaction, systematic review, meta-analysis

PDF

___

1. Çivilidağ A and Sargın N. Academics’ mobbing and job satisfaction levels. TOJCE 2013;2(2):55-66.
2. Akbaş S. İşyerinde psikolojik şiddet (mobbing) ve iş tatmin ilişkisi: Sağlık çalışanları üzerine bir uygulama. (Master Dissertation). Retrieved from Ulusal Tez Merkezi. (235796). 2009:63-100.
3. Aydın Y. Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin karşılaştıkları yıldırıcı davranışlar ile iş doyumu arasındaki ilişki. (Master Dissertation). Retrieved from Ulusal Tez Merkezi. (324188). 2012:37-72.
4. Erdoğan V and Yıldırım A. Healthcare professionals’ exposure to mobbing behaviors and relation of mobbing with job satisfaction and organizational commitment. Procedia Comput Sci 2017;120:931-8.
5. Gökdemir D. Sağlık çalışanlarında mobbing algısının iş tatmini üzerindeki etkisi: Kamu hastanesinde bir araştırma. (Master Dissertation). Retrieved from Ulusal Tez Merkezi. (443140). 2016:72-142.
6. Özdemir S. Mobbing ve iş doyumu ilişkisi (Hemşireler üzerine bir araştırma). (Master Dissertation). Retrieved from Ulusal Tez Merkezi. (361961). 2014:48-101.
7. Talas Ş. Hemşirelere uygulanan mobbing ile iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Master Dissertation). Retrieved from Ulusal Tez Merkezi. (443126). 2016:33-65.
8. Leymann H. Mobbing and psychological terror at workplaces. Violence Vict 1990:5(2):119-26.
9. Baron RA and Neuman JH. Workplace violence and workplace aggression: Evidence on their relative frequency and potential causes. Aggress Behav 1996:22(3);161-73.
10. Björkqvist K, Österman K and Hjelt-Back M. Aggression among university employees. Aggress Behav 1994:20(3);173-84.
11. Hoel H and Cooper C. Destructive conflict and bullying at work. Manchester: Manchester School of Management, UMIST. 2000:1-30.
12. O’Moore M, Seigne E, McGuire L, et al. Victims of workplace bullying in Ireland. Ir J Psychol 1998:19(2-3);345-57.
13. Zapf D. Organisational, work group related and personal causes of mobbing/bullying at work. Int J Manpow 1999:20(1-2);70-85.
14. Asi Karakaş S and Okanlı A. Hemşirelik ve mobbing. Gumushane University Journal of Health Science 2013:2(4);562-76.
15. Kılıç T, Çiftçi F and Şener Ş. Sağlık çalışanlarında mobbing ve ilişkili faktörler. Journal of Health and Nursing Management 2016:2(3);65-72.
16. Kingma M. Workplace violence in the health sector: A problem of epidemic proportion. International Nursing Review 2001:48(3);129-30.
17. Yiğitbaş, Ç., & Deveci, S. E. (2015). Sağlık çalışanlarına yönelik mobbing. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi (MSG) 2015:11(42);23-28.
18. Açıl İ. Mobbingin hemşirelerde mesleki bağlılığa etkisi. (Master Dissertation). Retrieved from Ulusal Tez Merkezi. (486216). 2017:5-27.
19. Aslan N. Hemşirelerin mizah tarzları ile stres düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. (Master Dissertation). Retrieved from Ulusal Tez Merkezi. (474468). 2017:5-15.
20. Cumbey DA and Alexander JW. The relationship of job satisfaction with organizational variables in public health nursing. J Nurs Adm 1998:28(5);39-46.
21. Kirkcaldy BD and Martin T. Job stress and satisfaction among nurses: Individual differences. Stress Medicine 2000:16(2);77-89.
22. Teker SK. Mobbingin iş tatminine etkisinin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Sağlık kurumu örneği. (Master Dissertation). Retrieved from Ulusal Tez Merkezi. (357767). 2014:1-6.
23. Kavak A. Sağlık çalışanlarında mobbing ve iş tatmini (Ardahan İli örneği). (Master Dissertation). Retrieved from Ulusal Tez Merkezi. (529231). 2018:30-34.
24. Kış A. Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışlarını gösterme düzeylerine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşlerine yönelik bir meta-analiz. (Doctoral Dissertation). Retrieved from Ulusal Tez Merkezi. (350925). 2013:20-87.
25. Joanna Briggs Institute. The Joanna Briggs Institute Critical Appraisal tools for use in JBI Systematic Reviews. Checklist for systematic reviews and research syntheses. 2017. Retreived from https://joannabriggs.org/sites/default/files/2019-05/JBI_Critical_ Apprai sal-Checlist_ for_Systematic_Reviews2017_0.pdf on 02 March 2019.
26. Cicoloni G, Comparcini D and Simonetti V. Workplace empowerment and nurses’ job satisfaction: a systematic review. J Nurs Manag 2004:22(7);855-71.
27. Higgins JP, Thompson SG, Deeks JJ, et al. Measuring inconsistency in meta-analysis. BMJ 2003:327(7414);557-60.
28. Alar Erkal E. Örgüt kültürü özelliklerinin hemşirelerinin psikolojik taciz algısı üzerindeki rolü: Kamu sektörü örneği. (Master Dissertation). Retrieved from Ulusal Tez Merkezi. (319790). 2012:61-99.
29. Gül H and Ağıröz A. Mobbing ve örgütsel sinizm arasındaki ilişkiler: Hemşireler üzerinde bir uygulama. Afyon Kocatepe University Journal of Economics and Administrative Sciences 2011:13(2);27-47.
30. Kılıçaslan S and Kaya A. Mobbingin örgütsel sinizm üzerine etkisi hemşireler üzerinde bir uygulama. Journal of Suleyman Demirel University Institute of Social Sciences 2017:25(1);9-25.
31. Kovar M. Kamu ve üniversite hastanelerinde çalışan hemşirelerin algıladıkları mobbing davranışları ve örgüt kültürü arasındaki ilişkinin belirlenmesi. (Master Dissertation). Retrieved from Ulusal Tez Merkezi. (517205). 2018:33-78.
32. Yıldırım A and Yıldırım D. (2008). Development and psychometric evaluation of workplace violent behaviours instrument. J Clin Nurs 2008:17(10);1361-70.
33. Weiss DJ, Rene VD and George WE. Manuel for the Minnesota satisfaction questionnaire. Minnesota studies in vocational rehabilation. 1967.
34. Comer JM, Machleit KA and Lagace RR. Psychometric assessment of a reduced version of INDSALES. J Bus Res 1989:18;291-302.
35. Demir E. İş yaşamında mobbing. (Master Dissertation). Retrieved from Ulusal Tez Merkezi. (419558). 2014:88-162.
36. Pala B. Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin mobbing yaşama durumlarının hemşirelik bakım kalitesine etkisi. (Master Dissertation). Retrieved from Ulusal Tez Merkezi. (520371). 2018:41-59.
37. Saraç E. Hemşirelerde mobbingin anksiyete düzeyi ile ilişkisi. (Master Dissertation). Retrieved from Ulusal Tez Merkezi. (498212). 2018:45-62.
38. Taştan T. Hemşirelikte mobbing yaşama durumunun kurumsal bağlılık ve kurumsal güvene etkisi. (Master Dissertation). Retrieved from Ulusal Tez Merkezi. (454085). 2017:22-32.
39. Akyol Aydın F. Ameliyathane hemşirelerinde mobbing ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. (Master Dissertation). Retrieved from Ulusal Tez Merkezi. (518416). 2018:36-60.
40. Bardakçı E. Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin yaşadığı mobbingin ruhsal sağlıklarına etkisi. (Master Dissertation). Retrieved form Ulusal Tez Merkezi. (361319). 2014:17-29.
41. Ünlüsoy Dinçer N. Hemşirelerin işyeri şiddetine maruz kalma durumları ile iş doyumları ve işten ayrılma eğilimleri. (Doctoral Dissertation). Retrieved from Ulusal Tez Merkezi. (267388).2010:56-134.
42. Yıldız E. Hastanelerde kadın çalışanlara yönelik psikolojik yıldırma (mobbing) ve iş tatminine etkisi: Isparta ilinde bir uygulama. (Master Dissertation). Retrieved from Ulusal Tez Merkezi. (395948). 2015:77-108.
43. Temur Ö. Psikolojik şiddet uygulamalarının çalışanların iş tatminine etkisi: Eskişehir İl Sağlık Müdürlüğü örneği. (Master Dissertation). Retrieved from Ulusal Tez Merkezi. (228885). 2009:106-22.
44. Topa G and Moriano JA. Stress and nurses’ horizontal mobbing: Moderating effects of group identity and group support. Nur Outlook 2013:61(3);e25-e31.
45. Quine L. Workplace bullying in nurses. J Health Psychol 2001:6(1);73-84.
46. Yıldırım A and Yıldırım D. (2007). Mobbing in the workplace by peers and managers: Mobbing experienced by nurses working in healthcare facilities in Turkey and its effect on nurses. J Clin Nurs 2007:16(8);1444-53.
47. Yıldırım D. Bullying among nurses and its effects. International Nursing Review 2009:56(4);504-11.
48. Pınar T, Açıkel C, Pınar G, et al. Workplace violence in the health sector in Turkey: a national study. J Interpers Violence 2017:37(15);2345-65.
49. Dalvand S, Gheshlagh RG, Najafi F, et al. The prevalence of workplace against Iranian nurses: A systematic review and metaanalysis. Shiraz E-Medical J 2018:19(9);1-8.
50. Goris S, Ceyhan Ö, Taşçı S, et al. Mobbing against nurses in Turkey: How does it affect job satisfaction?. Int J Caring Sci 2016:9(3);810-8.
51. Aiken LH, Clarke SP, Sloane DM, et al. Hospital nurse stafing and patient mortality, nurse burnout, and job dissatisfaction. JAMA 2002:288(16);1987-93.