Fatma DEMİR, Emine TÜRKKAN, Servet Erdal ADAL, Mehmet Yusuf SARI, Ufuk YÜKSELMİŞ, Gökten KORKMAZ

Demir eksikliği anemisinin tiroid hormonları üzerine etkileri

AMAÇ: Bu çalışmada, çocuklarda sık görülen hastalıklardan biri olan demir eksikliği anemisi DEA ve tiroid hormonları arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır. YÖNTEMLER: Bu çalışma, Ocak 2011 - Temmuz 2011 tarihleri arasında S.B Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi Sağlam Çocuk Polikliniği ve Çocuk Hematoloji Polikliniği’ne başvuran DEA saptanan 49 hasta çocuk ve kontrol grubunu oluşturan sağlıklı 27 çocuk olmak üzere toplam 76 çocuk üzerinde gerçekleştirildi. Polikliniğe başvuran hastalardan hemogram, demir, Total demir bağlama kapasitesi TDBK , ferritin düzeyi için kan alındı. Sonrasında DEA saptanan ve kontrol grubunu oluşturan sağlam çocuklardan kan alınarak Tiroid stimulan hormon TSH ,triiyodotironin T3 , tiroksin T4 , serbest T3 FT3 , Serbest T4 FT4 hormon düzeyleri çalışıldı.BULGULAR: Çalışmaya alınan iki grup arasında hastalara ait demografik özelliklerden, prematüre doğum öyküsü, anne sütü alım süresi, ek gıda başlanma zamanı, inek sütü başlama yaşı, günlük süt tüketimi, haftalık et tüketimi incelenmiştir. Gruplar arasında, prematüre doğum öyküsü varlığı, anne sütü alım süreleri, ek gıda başlangıç süreleri, inek sütü başlama zamanları ve günlük süt tüketimi arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır p>0,05 . Kontrol grubundaki çocukların haftalık et tüketiminin, anemi grubuna göre daha fazla olduğu gözlenmiş ve iki grup arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur p=0,009 . Hematolojik parametrelerin ortalama değerleri ve standart sapmaları iki grup için de ayrı ayrı hesaplanmıştır. Her iki grupta da tiroid fonksiyonlarını değerlendirmek ve fark olup olmadığını saptamak amacıyla TSH, TT3, TT4, FT3, FT4 değerleri karşılaştırılmış, iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı saptanmıştır p>0,05 .SONUÇ: Sonuç olarak; demir eksikliği anemisi olan çocuklarda bir çok biyokimyasal ve morfolojik değişiklikler olmaktadır. Bizim çalışmamızda pediatrik yaş grubunda DEA grubu ve kontrol grubundaki sağlıklı çocuklarda, tiroid hormon düzeyleri arasında anlamlı fark saptanmamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Demir eksikliği anemisi, tiroid hormonları

The effects of iron deficiency anemia on thyroid hormones

OBJECTIVE: The aim of this study is to evaluate the relationship between iron deficiency anemia IDA , a common disease of childhood, and thyroid hormones.METHODS: This study was carried on 49 children with iron deficiency anemia IDA and control group of 27 healthy children who were admitted to Well Baby Clinic and outpatients clinic of Pediatric Hematology and Oncology Department of M.O.H. Okmeydanı Research and Education Hospital between January 2011 and July 2011. Blood samples for total blood count, blood iron, total iron binding capacity TIBC and ferritin levels were obtained from patients. Afterwards, blood were driven from patients with IDA and blood levels of thyroid stimulating hormone TSH , triiodothyronine T3 , thyroxine T4 , free T3 FT3 , free T4 FT4 were measured.RESULTS: Within demographic characteristics, history of premature birth, duration of breast feeding, the onset age of supplementary nutrition, onset age of cow milk feeding, daily milk consumption and weekly meat consumption of two groups were assessed. No statistical significance was found between two groups in terms of positive history of premature birth, duration of breast feeding, the onset age of supplementary nutrition, onset age of cow milk, daily milk consumption p>0,05 . Weekly meat consumption of children in control group was found to be higher compared to anemic group and this constitute a statistical significance p=0,009 . Mean values and standard deviations for hematological parameters were calculated for both groups individually. In both groups, levels of TSH, TT3, TT4, FT3, FT4 were compared in order to assess thyroid functions and find if there were any difference. No statistical significance was found p>0,05 . CONCLUSION: In conclusion; several biochemical and morfological alterations occur in children with IDA. In our study no statistical significance was found between patients in pediatric IDA group and healthy children in control group for thyroid hormone levels.

Keywords:

Iron deficiency anemia, thyroid hormone,

PDF

___

Andrews N, Ullrich CK, Fleming MD. Disorders of iron metabolism and sideroblastic anemia. In: Nathan DG, Orkin SH, Ginsburg D, Look AT (eds). Hematology of Infancy and Childhood (7th ed) Philadelphia: Saun- ders, 2009: 521-70.
World McLean E, Cogswell M, Egli I, de Benoist B. Worldwide prevalence of anaemia, WHO Vitamin and Mineral Nutrition Information System, 1993-2005. Public Health Nutr 2009; 12: 444-54.
Prasad AN, Prasad C. Iron deficiency; non- hematological manifestations. Prog Food Nutr Sci 1991; 15: 255-83.
Beard J, Finch CA, Green WL. Interactions of iron deficiency anemia and thyroid hormone levels in the response of rats to cold exposure. Life Sci 1982; 30:691-7.
Kutluay MT, Köksal G, Köksal E. Nutritional Status and Problems of School Age Children in Turkey. Hacettepe University, Department of Nutrition and Dietetics, Ankara, Turkey, 2006. http://www.gcnf.org/library/country- reports/turkey/2006-Turkey-Nutrition-Status- Problems.pdf.
Brugnara C. Iron deficiency and erythropoiesis: new diagnostic approaches. Clin Chem 2003: 49; 1573-78.
Schwartz E. Iron deficiency anemia. In: Behrman RE, Kliegman RM, Jenson HB (eds) Nelson Textbook of Pediatrics (17th ed) W.B. Saunders Company, Phila- delphia. 2004; 1614-16.
Engelmann MD, Sandström B, Michaelsen KF. Meat intake and iron status in late infancy: an intervention study. J Pediatr Gastroenterol Nutr 1998; 26: 26-33.
Ohlund I, Lind T, Hörnell A, Hernell O. Predictors of iron status in well-nourished 4-y-old children. Am J Clin Nutr 2008; 87: 839-45.
Moshang Jr. T. Thyroid Disorders in Children. In: Bell LM (ed). Pediatric Endocrinology: The Requisites in Pediatrics, Elsevier Mosby 2005; 171-90.
Tang F, Wong TM, Loh TT. Effects of cold exposure or TRH on the serum TSH levels in the iron deficient rat. Horm Metab Res 1988; 20:616-9.
Beard J, Tobin B, Green W. Evidence for thyroid hor- mone deficiency in iron-deficient anemic rats. J Nutr 1989; 119:772-8.
Eftekhari MH, Keshavarz SA, Jalali M, Saadat N, Seyasi F, Eshraghian MR. The relationship between iron sta- tus and thyroid hormone concentration in iron- deficient adolescent Iranian girls. Asia Pac J Clin Nutr 2006; 15 : 50-5.
Gündüz Z, Kumandaş S, Kurtoğlu S, Üzüm K. Demir eksikliği anemisinin Tiroid hormonları üzerine etkileri Turk J Med Res 1992; 10: 205-9.
Tienboon P, Unachak K. Iron deficiency anaemia in childhood and thyroid function. Asia Pac J Clin Nutr 2003; 12: 198-202.
Yavuz O, Yavuz T, Kahraman C, Yeşildal N, Bundak R. The Relationship between ironstatus and thyroid hormones in adolescents living in iodine deficient ar- ea. J Pediatr Endocrinol Metab 2004; 17: 1443-49.